Gimmick of geniaal? Common Woods in Amersfoort

Met man en macht probeer ook ik een plek te veroveren op de (koop)woningmarkt en dus komen alle berichten over nieuwe woningen als geroepen. Als het dan ook nog eens gaat om Europa’s meest duurzame wijk, dan is mijn nieuwsgierigheid en ook mijn professionele interesse als redacteur van Gebiedsontwikkeling.nu gewekt. En buiten mijn eigen voorkeuren, wie wil nou niet terechtkomen in ‘de ultieme balans tussen mens, stad en natuur in een droomland dat wordt ingericht vóór jou en dóór jou’?

Zelfvoorzienend

Common Woods is een project van het Amsterdamse architectenbureau Space&Matter (onder andere bekend van Schoonschip) en ontwikkelaar Holistic Development. Op een voormalig manegeterrein aan de rand van Amersfoort komen 56 modulair gebouwde woningen van duurzaam hout. De omvang van de wijk is bepaald na een langdurig participatietraject met omwonenden en betrokkenen. Oorspronkelijk zou de wijk namelijk groter uitvallen, maar uiteindelijk is er gekozen voor de bouw van 20 sociale huurstudio’s, 3 middeldure huurappartementen en 33 riante koophuizen.

Gimmick of geniaal? Eemvallei Stad, een nieuwe stad in de Flevopolder

De eerste impressies van de studio’s, appartementen en villa’s ademen de sfeer van een Scandinavisch bos. Een bewuste keuze, zo is te lezen op de website van het project. Common Woods moet namelijk één worden met het aangrenzende natuurgebied. Niet alleen qua uiterlijk door bijvoorbeeld de garantie te geven dat je als bewoner op elke plek in de wijk uitzicht hebt op bos, maar vooral inhoudelijk. De meest duurzame wijk van Europa moet zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie, water en voedsel.

Zonnepanelen zorgen voor de energie, alles wat overblijft wordt opgeslagen in speciale batterijen voor later gebruik. Speciale pompen zorgen ervoor dat de warmte van de aarde kan worden benut om huizen te verwarmen of te koelen. Regenwater wordt opgevangen en hergebruikt. Verschillende moderne snufjes moeten volgens de ontwikkelaars de vraag naar zoet water sowieso met 60 procent verminderen. In de gemeenschappelijke buurtkas zorgen bewoners voor eigen voedsel. Tot slot is ook aan de dieren die leven in de nabijgelegen natuur gedacht bij het ontwerp. “Door middel van een natuurinclusief ontwerpproces, willen wij ervoor zorgen dat ook zij een plekje vinden in onze wijk.”

Gezamenlijke boswandelingen

Naast het groene aspect focussen de initiatiefnemers van de wijk zich heel erg op het creëren van een gemeenschap en sociale binding. Sorry, de Common Community uiteraard. Ontwikkelaar Holistic Development heeft naar eigen zeggen al in de voorbereidende fase gezorgd voor een “open participatieproces waarin alle stakeholders zijn betrokken en zo is er draagvlak voor het project ontstaan. Daarmee genieten de toekomstige bewoners van Common Woods van de voordelen van een community-driven woonproject.”

Die zogeheten Samenwerkingstafel, zoals dit initiatief is genoemd, werd volgens het AD opgericht nadat de plannen voor 69 woningen op het terrein “voor verzet zorgde bij omwonenden, die vreesden voor hun privacy en het verlies van natuur.” Aan de gezamenlijke tafel vergaderden na deze protesten regelmatig alle belanghebbenden, waaronder omwonenden, met elkaar om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen.

Nu de wijk officieel groen licht heeft gekregen, is de tweede fase van het participatietraject ingegaan. Nog voordat je als geïnteresseerde koper kan inschrijven voor een woning, ben je lid van de Common Community. Zo ontmoet je niet alleen alvast je eventuele nieuwe buren, maar kan je ook al meepraten over de inrichting van de wijk of het aantal deelvoertuigen en ontdekken wie er groene vingers heeft om de buurtkas op te zetten. En als de 56 woningen daadwerkelijk bewoond zijn, moet de online Community ook de plek worden waar gezamenlijke boswandelingen of barbecues worden gepland.

Gimmick of geniaal?

Het antwoord op deze vraag is wat mij betreft erg dubbel. Allereerst zijn de duurzaamheidsambities natuurlijk prachtig. Het modulaire bouwen met natuurlijke materialen, de ruimte die wordt geboden aan flora en fauna en de focus op deelvervoer zijn aspecten van de wijk die uiteraard alleen maar toegejuicht kunnen worden. Ook de eerste impressies van de woningen en de openbare ruimte vind ik persoonlijk erg mooi. Als al die ambities (grotendeels) gerealiseerd worden, neigt de meter naar geniaal uit te slaan.

Maar als ik de projectwebsite bekijk en alle quotes lees (enkele van mijn favorieten heb ik al in dit verhaal opgenomen), begint het toch elke keer weer een beetje te jeuken. Of het nu gaat over de Community Nanny, over de voortdurende nadruk die op het begrip harmonie wordt gelegd of over de eigen cryptomunt die je als bewoner ontvangt wanneer je klusjes in de wijk voor je rekening neemt of groente verbouwt (de munt die overigens in alle media-uitingen een zeer prominente rol had, maar op de eigen website alleen nog in de krochten te vinden is). Het schuurt. Het is allemaal te perfect naar mijn smaak en dat zorgt uiteindelijk voor twijfel.

Hoe doe je dat, 40.000 extra woningen in Lelystad?

Dat gevoel wordt versterkt als je kijkt naar het financiële onderdeel van de plannen. Natuurlijk, twintig sociale studio’s op een totaal van 56 woningen is heel mooi. Maar voor wie is er uiteindelijk plek in deze community? Hoeveel mensen maak je blij met 26 tot 44 vierkante meter. En waarom dan maar drie middeldure huurappartementen, die waarschijnlijk een veel grotere doelgroep aan zullen spreken? Het architectenbureau noemt op de eigen website betaalbaarheid als een van de belangrijkste voordelen van de modulaire manier van bouwen die is gekozen. Maar is dat wel zo, met voorlopige vraagprijzen vanaf 750.000 euro tot 1,5 miljoen euro?

Droomland

Good things take time. Het is de titel van het laatste nieuwsbericht op de website van Common Woods. Daarin kondigden de betrokken partijen eind mei aan dat de bestemmingsplanprocedure vertraging oploopt. In plaats van afgelopen januari, gaan de woningen nu pas in augustus in de verkoop. Kavels kunnen al wel voor 10.000 euro worden gereserveerd. Maar hoe duur jouw woning dan uiteindelijk wordt, is ook nog lang niet zeker. De eerdergenoemde prijzen zijn namelijk richtprijzen geworden. Allemaal ontwikkelingen die natuurlijk niet ongewoon zijn op de huidige woningmarkt, maar die mijn twijfel versterken. Al zullen sommige lezers dat wellicht zien als jaloezie omdat de kans nihil is dat ik een plek weet te veroveren in dit droomland.