Nieuws Veel gemeenten ontdekken nu collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) omdat ze hopen dat het de woningmarkt in beweging kan brengen. Het pure CPO, waarin een groep particulieren woningen ‘bouwt’ is slechts een niche in de markt. In de markt ontstaan echter nieuwe bedrijven, zzp’ers en ketensamenwerkingen die zorgen voor een boost aan vernieuwing. Jonge ondernemers staan aan de wieg van het nieuwe ontwikkelen, voor zowel woningbouw als nieuwe concepten voor bedrijfshuisvesting. Klantgerichtheid en kleinschaligheid zijn kernbegrippen. Drie ondernemers aan het woord over nieuwe kansen in een markt in beweging.
In een stilgevallen woningmarkt wordt druk gezocht naar nieuwe vormen van opdrachtgeverschap om de productie op gang te brengen. Een van de vormen die opgeld doen is particulier opdrachtgeverschap of collectief particulier/privaat opdrachtgeverschap (CPO). Bij dit laatste ligt het opdrachtgeverschap bij een groep particulieren of ondernemers/bedrijven, die gezamenlijk, al dan niet met een ontwikkelaar of andersoortige professionele begeleiding, het traject van aankoop grond, planvorming, ontwerp en realisatie aangaan. Deze vorm van opdrachtgeverschap is geenszins nieuw, bekend werden bijvoorbeeld de Rotterdamse ‘klushuizen’, maar wordt nu in gemeenten zoals Amsterdam gepusht omdat men hoopt op beweging in de markt. Voor sommigen is CPO zelfs hét panacee voor de woningmarkt, anderen stellen dat deze specifieke vorm van opdrachtgeverschap zeker kansen biedt, maar tegelijkertijd altijd een niche zal blijven in de markt. Volgens adviesbureau De Regie gaat het momenteel om ongeveer driehonderdvijftig woningen per jaar die in CPO worden ontwikkeld. Naast kansen zijn er zeker ook de nodige valkuilen. De financiering bijvoorbeeld, en de risico’s, met name in de voorinvesteringen van grond verwerven en plankosten. Ook uitval van deelnemers in het doorgaans vrij lange proces is een reëel risico. Achtervang kan worden geboden door bijvoorbeeld woningcorporaties, die de investering in de grond al hebben gedaan en vrijvallende woningen kunnen opvullen met sociale huur.
Innovatie en initiatieven
Uit een rondgang van Building Business door het veld blijkt dat het wemelt van de nieuwe initiatieven in de markt, zowel wat betreft de woningmarkt als de markt voor commercieel vastgoed. Adviseurs zijn er in ieder geval in alle soorten en maten, en ook de invulling van het ontwikkelingsproces is heel divers. Meestal gaat het om ketensamenwerking waarin zzp’ers of kleine bedrijven hoofdrollen spelen. Bouwbedrijven of architecten participeren risicodragend. Projectontwikkelaars worden adviseurs in concepten. Kortom, rollen verschuiven en nieuwe partijen doen hun intrede. Veel initiatieven die je nu ziet, zijn echter breder dan CPO alleen. Soms gaat het wel degelijk om projectmatige ontwikkeling, maar wordt eerst een groep geïnteresseerde kopers bijeengebracht en hun wensen geïnventariseerd. Drie begrippen staan echter centraal bij al deze nieuwe manieren van ontwikkelen: kleinschaligheid, klantgerichtheid en nieuw ondernemerschap. Meestal gaat het om kleine blokjes van maximaal twintig tot dertig woningen. De wens van de consument staat voorop, van het geheel met de klant co-creëren tot het aanbieden van vergaande mogelijkheden van customizen van een standaardproduct. Nog iets wat opvalt: de vele, vaak inventieve vormen van innovatie, of het nu gaat om het inrichten van het proces, de financiering of het terugdringen van faalkosten. Betaalbaarheid en snelheid zijn voordelen die veel worden genoemd. “Je snijdt er een laag tussenuit.” Kortom, de markt heet stil te liggen, maar in werkelijkheid broeit en beweegt er van alles. In gesprekken met drie ondernemers die werken met een breed palet aan opdrachtgeversvormen blijkt dat het nieuwe ontwikkelen de status van jongehonderigheid en idealisme al ver voorbij is. Bedrijven, zzp’ers en gelegenheidscombinaties timmeren aan de weg met concrete projecten en vernieuwende businessplannen.
Zie voor de volledige publicatie:
Door Anne Luijten
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
