“Steden kunnen alleen met de nodige aanpassingen weer tot leven komen”

Dat de coronapandemie het stedelijke leven hard raakt, is een understatement. Niet alleen Nederlandse steden, zelfs wereldstad New York is veranderd in een heuse spookstad. Maar, zo maakt Florida het dilemma meteen scherp: dat kan niet heel lang duren. De economische schade is daarvoor simpelweg te groot. Tegelijkertijd is duidelijk dat pandemieën niet zomaar voorbij zijn, ze komen in golven. Als het virus bedwongen lijkt te zijn, steekt het elders weer de kop op. Een vaccin kan een oplossing bieden, maar in principe moeten we er op voorbereid zijn dat de gevolgen nog anderhalf tot twee jaar merkbaar zijn. En steden kunnen niet zo lang in lockdown blijven. Als we het normale leven weer enigszins willen hervatten dan zullen we het stedelijke leven op een andere manier moeten inrichten.  Maar hoe dan? Volgens Florida zijn vier aspecten daarbij van belang.

Social distancing ontwerpen

Het is essentieel dat de mobiliteit weer op gang komt. Zo is het economisch van groot belang dat luchthavens weer opengaan. Vliegvelden maken het niet alleen mogelijk dat mensen en goederen over de wereld kunnen bewegen, ze zijn essentieel voor het op gang houden van de stedelijke economie. Vliegvelden openen kan alleen, door in aanvulling op bestaande veiligheidsmaatregelen, reizigers te testen op het coronavirus. Maar niet alleen dat: er moeten ook maatregelen genomen worden om voldoende afstand tussen mensen te houden en tegelijkertijd de wachttijden voor reizigers niet op te laten lopen. En: vliegmaatschappijen moeten hun verlies nemen door voldoende afstand tussen reizigers in een vliegtuig te garanderen. Hetzelfde geldt voor bus en metro die onmisbaar zijn voor woon-werkverkeer. Ook hier moet design volgens Florida helpen om anderhalve meter afstand af te dwingen. Om social distancing beter mogelijk te maken is het volgens de socioloog bovendien een goed idee om wandelen te stimuleren. Dat betekent wel dat trottoirs in steden breder moeten worden.  Daarnaast zou het goed zijn als het aantal kilometers fietspad in Amerikaanse steden stevig wordt uitgebreid.

Testen bij concerten

Naast mobiliteit is het van zeer groot belang voor de stedelijke economie dat de onderwijs- en cultuursector weer op gang komen. Met de nodige aanpassingen, dat wel. Afstand tussen leerlingen en studenten in het onderwijs en beperkte toegang tot evenementen als concerten, sportwedstrijden en congressen. Al dan niet met mondkapjes en tests op het coronavirus bij de ingang.

Huur- en hypotheekpauze

Florida wijst ook op het in stand houden van het midden- en kleinbedrijf, van enorm groot belang voor het stedelijke leven en bijbehorende economie. De socioloog verwacht in Amerikaanse steden heel veel faillissementen, alleen al na de eerste golf van de coronapandemie. Deze groep kwetsbare ondernemers moet volgens hem dan ook zoveel mogelijk financieel ondersteund worden, met name door middel van een huur- of hypotheekpauze. En als het virus even weg is, dan moet de gemeente er alles aan doen om de winkels, horeca en dienstverleners zo snel en veilig mogelijk weer te laten openen.

Structurele erkenning vitale beroepen

Net zoals in zijn meest recente boek The New Urban Crisis, vraagt Florida in het kader van de coronacrisis aandacht voor de almaar toenemende verschillen tussen arm en rijk. Een stad die op een gegeven moment en in de context van een – sluimerende – pandemie weer enigszins tot leven komt, moet volgens Florida meer aandacht, zorg en zekerheid bieden aan de mensen die de stedelijke openbare ruimte faciliteren. Hij doelt daarmee op wat tegenwoordig in Nederland de vitale beroepen genoemd worden. Het gaat dan niet alleen om het zorgpersoneel, maar eigenlijk om iedereen die in die openbare ruimte werkt en relatief gemakkelijk blootgesteld kan worden aan het virus. De mensen die het stedelijke leven mogelijk maken lopen het grootste gezondheidsrisico en zijn ook persoonlijk financieel het kwetsbaarste. Florida vindt dat juist deze groep een betere positie in de maatschappij verdient, met meer zekerheid en betere salarissen. Florida wijst er op dat geconcentreerde armoede, racisme en sociale segregatie historisch gezien een voedingsbodem voor pandemieën zijn.

Nieuwe stedelijke economie

Florida vindt dat er echt iets moet veranderen in de Amerikaanse steden waaraan hij lijkt te refereren. Ook als het stedelijke leven weer helemaal tot bloei is gekomen. Maar, nogmaals, dat gaat naar verwachting nog wel even duren. Tot die tijd hebben we niet alleen een nieuwe vormgeving van het openbare leven en de openbare ruimte in de stad nodig, het geeft ook tijd om een nieuwe stedelijke economie en samenleving te overdenken.

Cover: Public Domain