Transitie in de zorg en de gevolgen voor de leefomgeving

De opgave in het zorgdomein volgens Netty van Triest (Platform31):
 
- Mensen met een lichte zorgvraag moeten meer dan nu het geval is de mogelijkheid krijgen om thuis te blijven wonen. Vooral ouderen krijgen hiermee te maken.
- De toegang tot verzorgingshuizen wordt beperkt en er moeten 200.000 woningen bij komen voor verzorgd wonen. Dit zijn woningen die levensloopbestendig zijn en waar 24 uur per dag beroep kan worden gedaan op zorgverlening.
- Maatwerk betekent dat er eerst wordt gekeken naar wat mensen zelf kunnen doen of kunnen betalen voordat professionele hulp wordt ingeschakeld. Maatwerk zal dus per definitie zorgen voor verschil in zorgaanbod en woonsituatie per cliënt: niet iedereen krijgt automatisch meer dezelfde zorg en zorg wordt dus niet meer landelijk geïndiceerd.

De belangrijkste opdrachten aan de nieuwe colleges uit de Salon hebben we voor u op een rij gezet.

Formuleer het wenkende perspectief

De drie decentralisaties in het sociale domein lijken een technische operatie van de overheid, maar er is veel meer aan de hand. Deze transities zijn alleen zinvol als ze in dienst staan van een groter verhaal, aldus een deelnemer. De nieuwe colleges moeten daarom niet alleen hun energie stoppen in het organiseren van nieuwe structuren, maar ook in het formuleren van een wenkend perspectief: naar wat voor samenleving willen we toe groeien? Pas dán kan hier gericht invulling aan worden gegeven. En formuleer dit wensbeeld vooral niet alleen als gemeente, maar doe het met partijen en burgers in je stad.

Wees zorgvuldig en voorkom overbodige kosten

De transitie van het sociale domein van Rijk naar gemeente is officieel voltooid op 1 januari 2015. De transformatie van het sociale domein daarentegen is dan nog lang niet afgerond. Zorg dat de hervorming zorgvuldig gebeurt en zoek lokale en regionale samenwerking op maat met zorginstellingen, woningcorporaties en andere partijen, aldus een van de deelnemers. Voorkom frictiekosten; neem de tijd om iets nieuws neer te zetten en om te experimenteren. Zorginstellingen hebben investeringen gedaan in hun gebouwen; als die opeens geen bestemming meer hebben, dan verliezen zij op die investeringen. Daarom is het zaak om ruim de tijd te nemen om te kunnen kijken naar nieuwe bestemmingen voor deze gebouwen. Voor nieuwbouw geldt hetzelfde: als particulieren samen een seniorencomplex willen bouwen, dan is het goed als de gemeente hen adviseert over toekomstbestendige bouw.

Zorg voor meer gebiedskennis om maatwerk te kunnen leveren De gemeente moet meer gebiedskennis hebben, was een andere opdracht aan de nieuwe colleges die centraal werd gesteld tijdens de Salon. Waar zit de opgave en de kracht van een gebied? Welke partijen zijn er actief en welke initiatieven zijn al aanwezig? Sluit vervolgens aan bij de behoefte van het gebied. Benut creativiteit die er bij mensen is – en laat die bestaan. We zijn geneigd om vrijwilligerswerk te professionaliseren, maar daarmee wordt eigen initiatief gediskwalificeerd. Zorg ook dat aanbestedingen niet burgerinitiatieven onnodig uitsluiten.

Daarbij werd opgemerkt dat de wijk lang niet altijd de juiste schaal is om sociale problematiek op te lossen. Het sociale steunsysteem van een burger is niet alleen te vinden in de buurt. Zorg dat je blijft schakelen tussen huishoudenniveau, wijk, stad en regio.

Aantrekkelijke gemengde wijken

Tijdens de Salon worden zorgen geuit over gebieden waar een concentratie van veel zorgbehoevende bewoners zullen ontstaan. We moeten streven naar toekomstbestendige en gemengde wijken: én aantrekkelijk, én sociaal. Voorkom dat gebieden met veel sociale huurwoningen synoniem worden voor bijstandtrekkers, zorgbehoevenden en lastige doelgroepen.

Informeer helder en eerlijk over de veranderingen

De veranderingen in de zorg zijn voor veel burgers heel bedreigend. Angst om zomaar op straat te staan, angst dat een willekeurige ambtenaar gaat beslissen over je situatie. Dit wordt gevoed door verhalen vanuit de (lokale) politiek en door het feit dat het lastig is nu al concrete antwoorden te geven. Als overheid kun je zeggen “Dit is onderdeel van een transitie, de zorg wordt niet minder, maar anders”, maar dat is voor de burger niet concreet genoeg. Zoek naar goede voorbeelden en laat burgers zelf aan het woord. Wees helder én wees eerlijk, want er gaan wel degelijk dingen veranderen. Je kunt niet proberen alles te repareren om iedereen tevreden te houden.

Meer informatie

Het volledige verslag van de bijeenkomst volgt binnenkort. Voor meer informatie over de transities in de zorg kunt u contact opnemen met Netty van Triest.

Netty van Triest

Senior Projectleider
LinkedIn
06 57 94 35 25
netty.vantriest@platform31.nl