Tudorpark Hoofddorp: de romantische snaar raken

Schot in de Engelse roos

Na twee eerdere pogingen is het nu dan wel raak voor deze locatie die aanvankelijk als Toolenburg-Zuid door het leven ging. De gemeente Haarlemmermeer probeerde hier eerst à la de Internationale Bauausstellung (IBA) een expowijk van de grond te trekken, met ontwerpers als Steven Holl, Erick van Egeraat en Sjoerd Soeters. Toen die poging strandde, volgde een tweede initiatief – samen met woningcorporatie Ymere. Uit het plan dat daaruit resulteerde trokken beide partijen de stekker. We schrijven 2009 en de crisis had inmiddels volop haar intrede gedaan. De hand moest in de eigen boezem: dit concept sprak de consument onvoldoende aan, of zoals projectontwikkelaar Jakob Spakman aangeeft: ‘Toen ik bij het plan betrokken raakte lag er een stedenbouwkundig plan voor 1.352 woningen – let op de nauwkeurigheid – waar gemeente en Ymere samen aan hadden gewerkt. Dat plan was tot de laatste vierkante meter uitverkaveld. Compleet met appartementengebouwen van 20 lagen hoog die de skyline van Haarlemmermeer kracht moesten bijzetten. Toen drong de crisis door en het besef bij ons: dit willen we zo niet realiseren.’ Zijn collega Rinze van der Ploeg vult aan: ‘Het was teveel van bovenaf bedacht, louter door professionals. Daarbij voortbordurend op de manier waarop in de jaren ervoor de Vinex-wijken waren gebouwd.’

Tuinstad in beeld

Een ferme streep ging door het plan – dat deed uiteraard wel even pijn – en opnieuw werd vanaf scratch een nieuwe start gemaakt, in de vorm van een concessiemodel. Ymere kreeg van de gemeente Haarlemmermeer de ruimte een nieuw concept te ontwikkelen. Ook de aanleg van de openbare ruimte werd daarin meegenomen. Met behulp van een klantenbestand van 1.300 belangstellenden kwam al vrij snel een tuinstedelijke ontwikkeling in beeld, refererend aan geslaagde milieus die hemelsbreed niet ver weg (Heemstede, Haarlem-Zuid) werden gerealiseerd in de vorige eeuw. Van der Ploeg: ‘In plaats van een stedenbouwkundig plan dat van bovenaf wordt getekend, hebben we ingezet op een landschapsplan: hoe ervaren mensen het gebied op maaiveldniveau? Daar kwam op een gegeven moment de hoofdstructuur voor de wijk uit voort, met veel water, groen en slingerende wegen. We legden dat voor aan de klanten en die waren enthousiast.’ Binnen deze hoofdstructuur kunnen flexibel de deelplannen ontwikkeld worden, afhankelijk van de marktvraag op dat moment. Een algeheel leidmotief ontbrak echter nog. Ere wie ere toekomt: die vondst kwam bij stadsarchitect Fred Kaaij van de gemeente Haarlemmermeer vandaan. Spakman: ‘Tijdens een van de overleggen slaat Fred Kaaij een More than Classic-woonmagazine open met daarin heel groot een Tudorvilla in Georgia afgebeeld. “Dit wil toch iedereen?”, zei hij erbij. Dat waren we met hem eens. Maar we wisten ook gelijk: wil je dit realiseren, dan vraagt dat heel veel.’

Beproefde plattegronden

Met comaker Dura Vermeer, voor de eerste fase, gingen gemeente Haarlemmermeer en Ymere aan het werk om het concept voor ‘Tudorpark’ verder uit te ontwikkelen. Hoe sluit je aan bij deze architectuurstijl? Een stijl die oorspronkelijk is ontwikkeld in Engeland in de 16de eeuw en in latere eeuwen diverse malen opnieuw werd uitgevonden, met name in de VS. Drie architectenbureaus (heren 5, Jan Dittmar en Bedaux de Brouwer) ontwikkelden eerste concepten, die tijdens ‘koperconsultatiedagen’ werden voorgelegd aan de belangstellenden. Aspirant-bewoners konden stickers plakken op die woningonderdelen die de harten sneller deed kloppen. De serre en een haard met schoorsteen scoorden hoog. Maar ook woningplattegronden met kamers en suite, bijkeuken en veranda vielen in de smaak. Voor de ontwerpers een bewijs dat er veel vraag is naar de oude, traditionele en beproefde woningplattegronden (‘het huis van je oma’). Met Dura Vermeer is veel tijd besteed aan de maakbaarheid van de Tudor-details. Van der Ploeg: ‘Samen onderzoeken we hoe we tot optimalisaties in het bouwsysteem kunnen komen, zonder dat het rijke Tudorbeeld dat we nastreven uit het zicht verdwijnt. We zijn op zoek gegaan naar leveranciers die de mooie details kunnen leveren. Dan blijkt: wie goed zoekt, kan heel ver komen. Na lang speurwerk vonden we bijvoorbeeld in Frankrijk een bedrijf dat keramische dakpannen kan leveren die de uitstraling hebben van leien. Dat is dus hedendaagse techniek, die de sfeer van vroeger terug kan brengen.’ Spakman: ‘Wij willen hier nadrukkelijk niet iets “eigentijds”, wij willen juist historiserend. Maar dan wel op een heel goede manier. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug in de chimney pots die ontwerper Wieki Somers in onze opdracht heeft ontworpen.’

In de smaak

Inmiddels is het eerste deelplan ontworpen en in de markt gezet. Daarnaast wordt ook de sociale woningbouw geheel in Tudorstijl ontworpen. Architect Jan Dittmar ontwierp een appartementengebouw dat weinig onder doet voor een Engels landhuis. De koopwoningen vallen eveneens in de smaak; de eerste 44 werden moeiteloos verkocht. Succesvolle gebiedsontwikkeling blijkt dus nog steeds mogelijk, mits je als ontwikkelaar bij de consument de juiste – in dit geval romantische – snaar weet te raken.

Meer informatie

Op de website www.tudorpark.nl. Op 10 december a.s. gaat de bouw van de eerste woningen feestelijk van start.

Zie ook:

- Hofjessfeer en samen dingen doen weer populair