Nieuws Stel de uitvoering van urgente ruimtelijke opgaven centraal, neem regie en zet op regionaal niveau in op investeringsagenda’s met maatschappelijke organisaties en marktpartijen. Dat is de kern van de acht adviezen van de NOVI-Alliantie voor een effectieve uitvoering van de Nationale Omgevingsvisie.
De NOVI-Alliantie - met daarin onder andere de G40, VNO-NCW, NEPROM, Rover, Staatsbosbeheer, NS, Leerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft en ondersteuning van Kadaster – geeft in een vorige week verstuurde brief aan de Tweede Kamer in 8 adviezen aan hoe volgens haar de Nationale Omgevingsvisie op effectieve wijze uitgevoerd kan worden.
1. Stel de uitvoering van urgente ruimtelijke opgaven centraal
De gelegenheidscoalitie van gemeenten, maatschappelijke organisaties en marktpartijen vindt dat de uitvoering van urgente ruimtelijke opgaven centraal moet komen staan. Volgens de NOVI-Alliantie is daarvoor een nieuwe ruimtelijke sturingspolitiek nodig. “Een ruimtelijke sturingspolitiek die recht doet aan de complexiteit van de opgaven en die de kennis, ervaring en bevoegdheden op het lokale en regionale niveau maximaal benut. Die de urgentie om te versnellen en optimaal benutten van meekoppelende belangen als uitgangspunt hanteert”, zo schrijven de opstellers van de brief. Zij vragen daarbij ook nadrukkelijk om samenwerking met andere investerende partijen (maatschappelijk en marktgeoriënteerd) bij de uitvoering van de NOVI.
2. Versterk de rol van het Rijk en functioneer ook echt als één overheid.
De NOVI-alliantie bepleit een sterkere en meer nadrukkelijke rol van het Rijk bij de uitvoering van de NOVI. “Schaal, urgentie en investeringsbehoefte van de voorliggende opgaven rechtvaardigen dit. Voor een effectieve uitvoering van de NOVI is een samenspel vereist tussen lokale, regionale en landelijke overheden, met inzet van kennis, regie, regelgeving en investeringen.” Dat het ministerie van BZK de regie neemt vinden de partijen een positieve ontwikkeling. Voor een integrale aanpak is het echter nodig ook andere ministeries (zoals IenW, EZK en LNV) meer te betrekken.
3. Ga coalities aan met maatschappelijke organisaties en marktpartijen
Een groot deel van de ruimtelijke investeringen vindt plaats door maatschappelijke organisaties en marktpartijen. Denk daarbij aan investeringen in verstedelijking (waaronder wonen, werken, winkelen, horeca en leisure), de energievoorziening, mobiliteit en infrastructuur en de kwaliteit van natuur en landschap. Het is zaak dat op het niveau van de concrete ruimtelijke opgaven (vaak in de vorm van gebiedsontwikkelingen) overheden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen vroegtijdig om tafel gaan om te bezien waar investeringen op elkaar aan kunnen sluiten en elkaar kunnen versterken.
4. Zet in op het instrument van de Regionale Investeringsagenda’s
Om urgente regionale opgaven aan te pakken is het volgens de NOVI-Alliantie nodig dat overheden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen op regionaal niveau investeringsagenda’s (RIA’s) opstellen. “De omvangrijke investeringen in de verstedelijking (met name in de woningbouw) én in het landelijk gebied zijn daarbij de aanjager en katalysator voor investeringen in de bereikbaarheid, de energietransitie, de klimaatopgaven en de verbetering van de landschappelijke kwaliteit.” Deze RIA’s moeten uiteindelijk "tot versnelling, hogere kwaliteit en kostenvoordelen" leiden.
5. Ontschot overheidsbudgetten en bundel investeringen regionaal
Voor klimaatverandering en energietransitie, duurzame economie, sterke en leefbare steden en regio’s en een toekomstbestendig landelijk gebied zijn de opgaven groot en urgent en hangen zij sterk samen. “Uitgangspunt dient wat ons betreft een uitvoeringsstrategie te zijn die investeringsbudgetten ontschot en slim koppelt.”
6. Maak structureel middelen vrij voor uitvoering van de NOVI
De uitvoering van de NOVI vergt forse investeringen. Omdat concrete gebiedsontwikkelingen vaak ook voorzien in de realisatie van een aantal nationale opgaven, is er in veel gevallen ook behoefte aan medefinanciering vanuit het Rijk. Het gaat dan om investeringen en andere bijdragen die niet via de gebiedsontwikkeling zelf of regionale investeringsagenda kunnen worden terugverdiend.
7. Zet middelen selectief in
De NOVI-Alliantie pleit ervoor de inzet van rijksmiddelen voor de uitvoering van de NOVI niet in te zetten volgens het principe van verdelende rechtvaardigheid (alle gemeenten/regio’s naar evenredigheid van bevolkingsomvang of woningbouwopgave), maar door te participeren in gebieden en ontwikkelingen die het meeste bijdragen aan de nationale opgaven.
8. Beperkt het aantal instrumenten en maak ze krachtig
In de NOVI-uitvoering is sprake van een groot aantal instrumenten en beleidsfiguren, waaronder de Omgevingsagenda’s, de Gebiedsagenda’s, de NOVI-gebieden en de Regiodeals. “Wij stellen voor om de instrumentele complexiteit te reduceren en waar mogelijk en zinvol de gebiedsgerichte aanpak te benutten.”
Cover: Photo by Daria from TaskArmy.nl on Unsplash
Cover: ‘Photo by Daria from TaskArmy.nl on Unsplash’ door Daria from TaskArmy.nl (bron: Unsplash) onder CC0 1.0, uitsnede van origineel
