Casus Op 14 juli is het Integraal Ontwikkelingsplan (IOP) voor A4 Zone West vastgesteld door de gemeenteraad van Haarlemmermeer. Dit is een belangrijke stap in de ontwikkeling van A4 Zone West, een nieuw bedrijventerrein aan de westzijde van de A4 en ten zuiden van Schiphol. Het gebied is bestemd voor alle soorten logistieke bedrijven en daaraan verwante ondernemingen, bijvoorbeeld in marketing, onderzoek en training. A4 Zone West is een onderdeel van het ambitieuze programma Amsterdam Connecting Trade (ACT). Dit is een plan voor de ontwikkeling van een internationaal logistiek knooppunt van circa 221 hectare, ten zuiden van Schiphol. Naast A4 Zone West omvat het programma ACT nog twee bedrijventerreinen, een park en een innovatief vervoerssysteem. Het plan heeft tot doel om de internationale concurrentiepositie van de luchthaven Schiphol en de Metropoolregio Amsterdam op het gebied van handel en logistiek te versterken.
Versterking handel en logistiek in Metropoolregio Amsterdam
Projectgegevens
Locatie:
Ontwikkeling van een bedrijventerrein in een poldergebied. Het programma Amsterdam Connecting Trade (ACT) omvat een gebied van circa 221 hectare ten zuiden van Schiphol. A4 Zone West vormt daarbinnen de grootste ontwikkeling, van 140 hectare netto.
Programma:
Naast het bedrijventerrein A4 Zone West worden in het kader van het programma Amsterdam Connecting Trade (ACT) nog twee bedrijventerreinen (Schiphol Zuidoost en Schiphol Logistics Park), een park (het Geniepark) en een vervoerssysteem ontwikkeld.
Partijen:
Voor de ontwikkeling van A4 Zone West is een Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij (GEM) opgericht. Daarin zijn Schiphol Area Development Company (SADC), Schiphol Real Estate en de gemeente Haarlemmermeer ieder voor 1/3 deel aandeelhouder.
Fasering:
Eind 2013 start naar verwachting de uitgifte van kavels in het eerste deel van het plan, dat ongeveer tien jaar beslaat. Daarnaast wordt in deze fase gestart met de aanleg van het Geniepark, de Ongestoord Logistieke Verbinding (OLV) en de tijdelijke HST Cargo Terminal, als vliegwiel voor de verdere realisatie.
De verdere ontwikkeling is afhankelijk van de markt, en duurt naar verwachting tot 2040.
Praktische les:
Doordat het plan flexibel is binnen een robuust raamwerk, kan bij de verdere ontwikkeling van het gebied maximaal worden aangesloten op ontwikkelingen in de markt.
Plankaart A4 Zone West. Bron: http://www.actbeyondlogistics.nl
‘A4 Zone West, Haarlemmermeer - Afbeelding 1’
Amsterdam Connecting Trade (ACT)
ACT is een initiatief van de Gemeente Haarlemmermeer, de provincie Noord-Holland, Schiphol Group en Schiphol Area Development Company (SADC). De ontwikkeling van ACT zal nog tot circa 2040 duren en verloopt gefaseerd. In het najaar van 2009 is de Guidance Duurzaamheid ACT verschenen, een visie gebaseerd op de Cradle-to-Cradle filosofie. Drie thema’s staan centraal: ruimte, energie & grondstoffen en bereikbaarheid & mobiliteit. Om de hoge ambities op het gebied van duurzaamheid ook haalbaar te maken is goed nagedacht over de meerwaarde die deze maatregelen kunnen creëren voor eigenaren, gebruikers, ontwikkelaars en omwonenden. Denk aan lagere energiekosten, dubbel grondgebruik, leefbaarheid, bereikbaarheid en het duurzame imago van het gebied als vestigingslocatie voor bedrijven die deze visie delen. Om de haalbaarheid verder te versterken is onder andere rekening gehouden met stijgende brandstofprijs en andere ontwikkelingen in de wereldeconomie. De fasering van het gebied maakt het mogelijk nieuwe en innovatieve technieken te implementeren wanneer deze beschikbaar komen. Ook ‘slim combineren’ vergroot de haalbaarheid, zoals het vergroten van de levendigheid door het vroegtijdig aanleggen van ‘robuust’ groen en water en het tijdelijk gebruiken van terreinen, die nog niet bebouwd worden voor andere functies (energieopwekking, natuur, cultuur).
Overzicht Amsterdam Connecting Trade. Bron: http://www.actbeyondlogistics.nl
‘A4 Zone West, Haarlemmermeer - Afbeelding 2’
A4 Zone West: zelfvoorzienend energiesysteem en innovatief vervoerssysteem
Bedrijventerrein A4 Zone West loopt voorop in het doorvertalen van de duurzaamheidsvisie van ACT. Voor A4 Zone West is een ontwerp, het zogeheten Integraal Ontwikkelingsplan, opgesteld door een ontwerpcoalitie onder leiding van KCAP Architects&Planners. Zoals vastgelegd in het plan is de ambitie van A4 Zone West om een robuust en flexibel raamwerk neer te leggen, het fundament voor een duurzaam werklandschap. Hiermee wordt ingespeeld op de bestaande kwaliteiten van het gebied, zoals de polderstructuur, het groen-blauwe raamwerk, de Rijnlanderweg en de Geniedijk. De Geniedijk is onderdeel van het Unescomonument de Stelling van Amsterdam. Aan weerszijden hiervan komt het nieuwe Geniepark. In totaal is meer dan de helft van het gebied bestemd voor groen en water. Door de flexibiliteit kan bij de verdere ontwikkeling van het gebied maximaal worden aangesloten op ontwikkelingen in de markt. Op die manier kan op ieder moment in de ontwikkeling van het gebied het hoge kwaliteitsniveau worden gehaald. Het gebied moet ook zoveel mogelijk zelfvoorzienend worden. Een gedachte die aansluit bij de filosofie van Cradle-to-Cradle. Het energiesysteem wordt (op termijn) geheel zelfvoorzienend en kan zelfs een duurzame bijdrage aan de omgeving gaan leveren. Tot slot hecht A4 Zone West veel waarde aan ‘clean logistics’: een goed bereikbaar gebied met een gevarieerd aanbod van schoon vervoer voor mensen en goederen. Onderdeel van dit vervoerssysteem is een ‘ongestoord logistieke verbinding’ (OLV), een vrije vrachtbaan van A4 Zone West naar het luchthavenplatform. Daarnaast maakt het project HST Cargo vrachtvervoer van expressgoederen via de hogesnelheidslijn mogelijk.
Bronnen: Duurzame Gebiedsontwikkeling: doe de tienkamp! Publicatie van de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft (2011). Beschikbaar op: www.gebiedsontwikkeling.nu
Cover: ‘Polderlandschap in Haarlemmermeer’ door De Jongh Photography (bron: Shutterstock)
Door Arienne Mak
Projectmedewerker bij Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft
