Nieuws Om verrommeling van het Nederlandse landschap en daardoor een toename van de maatschappelijke weerstand te voorkomen, moet bij het opwekken van duurzame energie rekening worden gehouden met de ruimtelijke impact en kwaliteit. Dat stelt het College van Rijksadviseurs in zijn advies over het Petaplan. Het College adviseert daarom onder andere om ruimtelijke regie te voeren bij het verduurzamen van de energievoorziening en een Nationale Structuurvisie Energie te formuleren.
Petaplan
Het Petaplan is een initiatief van Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Prorail, Alliander, Enexis en Stedin. De ambitie van dit plan is om door een koppeling van netwerken en een slimme ketensamenwerking tegen lage, maatschappelijke kosten zonne- en windenergie op te wekken op gronden van Rijkswaterstaat en Prorail. Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf hebben het College gevraagd hoe op een ruimtelijk verantwoorde manier zon- en windenergie kan worden opgewekt op de gronden van Prorail en Rijkswaterstaat.
Confetti van windmolens en zonnevelden
Het College van Rijksadviseurs vindt het een positieve ontwikkeling dat verduurzaming van de energievoorziening hoog op de agenda staat van veel overheden. Tegelijkertijd maakt het College zich zorgen over de verrommeling van Nederland. Doordat overheden maar beperkt samenwerken en er weinig ruimtelijke sturing plaatsvindt, dreigt Nederland overspoeld te raken met een confetti van windmolenparken en zonnevelden. Dit heeft een negatieve invloed op het landschap, wat zal leiden tot een toename van de maatschappelijke weerstand. Dit brengt de duurzame energiedoelen van het regeerakkoord en het akkoord van Parijs in gevaar.
Visie op de energietransitie
Het College van Rijksadviseurs adviseert het Rijk om een visie op de energietransitie te formuleren en zo ruimtelijke kwaliteitskaders te bieden. Versnelling is noodzakelijk om Nederland te verduurzamen, maar daarbij hoeven we de kwaliteit van het landschap niet uit het oog te verliezen. Zo’n nationale Structuurvisie Energie formuleert onder andere wat de samenhang is tussen verschillende regio’s, wat de bijdrage van de Noordzee is, waar concentratiegebieden liggen, en hoe de verbinding wordt gelegd met onze Noord-West Europese omgeving. Deze langetermijnvisie dient samen met lagere overheden opgesteld te worden en geeft de strategische rol van het rijkseigendom een duidelijke plek.
Vijf adviezen
Voor de initiatiefnemers van het Petaplan heeft het College zijn adviezen als volgt geformuleerd: experimenteer, differentieer, concentreer, integreer en coöpereer.
- Gebruik de rijksgronden om te experimenteren.
- Onderzoek naast de opwekking van energie op land ook andere onderdelen van de energietransitie, zoals bijvoorbeeld de opslag van energie, besparen en de overgang naar duurzame warmte.
- Wek energie grootschalig op in daarvoor geschikte gebieden; dit is financieel aantrekkelijker en beperkt op nationale schaal de gevolgen voor het landschap. Door het concentreren van de opwekking, kunnen andere delen van Nederland gevrijwaard blijven. Dit voorkomt verrommeling.
- Combineer de opgave van de energietransitie met andere opgaven. Bijvoorbeeld door zonnepanelen te integreren in bebouwing, geluidschermen of asfalt. Door opgaven te combineren, wordt het draagvlak vergroot, de kosten gedeeld en ruimte bespaard.
- Werk samen. Om de overstap naar duurzame energie tot een succes te maken en tot goede ruimtelijke plannen te komen, is samenwerking met andere partijen zoals grondeigenaren, omwonenden, energiebedrijven en lagere overheden noodzakelijk.
Meer informatie
Het advies 'Opwekking duurzame energie op rijksgronden' is aangeboden aan de initiatiefnemers van het Petaplan, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Dit artikel was eerder te lezen op collegevanrijksadviseurs.nl
Coverfoto: "Windmolen" (CC BY 2.0) by SiebeSchootstra
Cover: ‘windmolens’
Door Rijksoverheid
rijksoverheid.nl
