Moderne duurzame buurt in Almere, Nederland. Luchtfoto. door Pavlo Glazkov (bron: Shutterstock)

Aesthetics of Sustainable architecture

25 november 2011

4 minuten

Nieuws Waar duurzaamheid tien jaar geleden nog in de kinderschoenen stond en voorbehouden was aan fanatici en techneuten, is het inmiddels een grillige pioniersfase ontgroeid. Duurzaamheid lijkt meer en meer een volwassen onderdeel te worden van de ontwerppraktijk. Het lijkt niet langer nodig te overtuigen dát duurzame oplossingen nodig zijn. De vraag is hóe dat gebeurt en welke impact dat heeft op hoe onze gebouwen eruit gaan zien. In welke mate is duurzaamheid zichtbaar in architectuur? Ziet duurzame architectuur er wezenlijk anders uit? Of zijn het toch uiteindelijk andere factoren die bepalen hoe een gebouw eruit ziet, zoals het gewenste imago of architectonische overwegingen?

Aesthetics of Sustainable architecture

Onder redactie van Sang Lee | Ontwerp Piet Gerards Ontwerpers | Engelstalig | 320 pp | 240 x 170 mm | paperback | Uitgeverij 010 | ISBN 978 90 6450 752 6 | € 29.50

Dat zijn precies de vragen waar Aesthetics of Sustainable Architecture op inspeelt. In een bonte waaier van artikelen wordt besproken hoe duurzaamheid zichtbaar is in de architectuur. Er is niet gekozen voor een dominante verhaallijn, maar voor een verzameling artikelen die elk op een eigen manier bijdragen aan het boek. Bijdragen van bekende namen als Kengo Kuma of Kenneth Frampton worden afgewisseld door artikelen over ontwerp en gebruik, restauratie en nieuwe technologieën door architecten die intensief bij het onderwerp betrokken zijn. Thema’s zoals energie, materiaalgebruik, water en de inzet van technologie worden veelvuldig behandeld. Maar ook de rol van de natuur, traditionele architectuur of de esthetiek van het alledaagse komen aan bod.

De verzameling artikelen blijkt toegankelijker dan de titel of de cover van het boek doen vermoeden. Die roepen aanvankelijk vooral vragen op. Het begrip duurzaamheid heeft zoveel verschillende gezichten, dat de vraag hoe duurzame architectuur er uit ziet, gedoemd lijkt onbeantwoord te blijven. Het idee om de publicatie op de zichtbare kant van duurzaamheid te richten, gaat terug op het werk van de 18e eeuwse filosoof Alexander Gottlieb Baumgarten, die esthetiek omschrijft als kennis die ontstaat door waarneming. Hij stelt dat datgene wat we waarnemen aan de buitenkant van een object, een manifestatie is van de onzichtbare kwaliteiten binnenin een object. Deze theorie is in de loop der tijd verder ontwikkeld tot het idee dat esthetiek een uitdrukking in gebouwde vorm is, van de manier waarop iets geproduceerd is, met een bepaald doel en in een bepaalde context. In de architectuur is deze gedachtegang terug te vinden in het vroege functionalisme, het form follows function waarbij de gebouwde vorm uitdrukking is van een interne logica, van een doel en een context. Analoog hieraan brengen duurzame gebouwen ook een duurzaamheidsesthetiek voort, zo is de gedachtegang.

Voor een boek dat zich zo nadrukkelijk focust op de zichtbare kant van architectuur is het opvallend dat er gekozen is om de artikelen maar terughoudend en in zwart-wit te illustreren. Een analyse of verhandeling die juist heel visueel is lijkt op zijn plaats en voorkomt dat er teveel wordt ingegaan op duurzaamheidscomponenten; dat juist het resulterende beeld centraal staat. Dat neemt niet weg dat het boek in huidige vorm duidelijk een momentum markeert: duurzaamheid als vast onderdeel van de architectuur. Het biedt een helder overzicht van de verschillende manieren waarop duurzaamheid in de zichtbare vorm vertaalt kan worden. Het gaat zelfs veel verder; de uitgebreide verzameling artikelen geven het boek een relevantie die veel breder is dan esthetiek alleen.

Over de makers van het boek:

Aesthetics of Sustainable Architecture is voortgekomen uit het project Sustainable Brainport, een samenwerking tussen de gemeente Eindhoven, de Design Academy Eindhoven en de Techinische Universiteit Eindhoven. Dit project illustreert de overgang van industriële economie naar een duurzame kenniseconomie. De publicatie helpt te begrijpen hoe de maatschappij economisch en cultureel verder ontworpen en gebouwd kan worden op een duurzame manier.

Sang Lee is de hoofdredacteur van Aesthetics of Sustainable Architecture. Hij werkt als architect in Rotterdam en is oprichter van ALT.agency. Na gedoceerd te hebben op verschillende universiteiten in de USA en de EU werkt hij momenteel op de TU Delft. Hij publiceerde als co-auteur eerder The Domestic and the Foreign in Architecture.


Cover: ‘Moderne duurzame buurt in Almere, Nederland. Luchtfoto.’ door Pavlo Glazkov (bron: Shutterstock)


Portret - David Struik

Door David Struik

YP-redacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Nieuwbouw in Holtenbroek door Nadine van den Berg (bron: Nadine van den Berg)

Verdichting in Zwolse wederopbouwwijk Holtenbroek, het volgende hoofdstuk in de vernieuwing

Wat gebeurt er met de ruimtelijke kwaliteit van een bestaand gebied wanneer zich daar grote ingrepen voordoen? Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg nemen polshoogte in de Zwolse wederopbouwwijk Holtenbroek.

Uitgelicht
Casus

25 april 2025

GO weekoverzicht 24 april 2025 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van beproefde en nieuwe principes

Wil je helemaal bij zijn, dan zijn dit de stukken die je gelezen moet hebben. Het ging om de principes deze week. Van samenwerking bij PPS via het rekenen aan grondwaardes tot en met innovatie in het landelijk gebied.

Weekoverzicht

24 april 2025

Agnes Franzen.jpg door Frederique van Andel (bron: Frederique van Andel)

De kloof tussen bestuur en straat dichten

De nieuwe Wet versterking participatie verplicht gemeenten tot een actievere rol voor burgers in beleid. Maar hoe geef je die betrokkenheid dan precies vorm? ROm-columnist Agnes Franzen reflecteert op participatie als democratisch leerproces.

Opinie

23 april 2025