Almere wil ontwikkelrecht van Floriade-gebiedsontwikkeling terugkopen

Almere Hortus moet het toonbeeld worden van duurzame stedenbouw met een volgroeid arboretum als startpunt. Die constatering deed Jaco Boer ruim 2,5 jaar geleden op Gebiedsontwikkeling.nu. Hij schreef destijds al over de ambities om voor de eerste keer in de geschiedenis van de Floriade het evenement te combineren met de aanleg van een nieuwe stadswijk: Almere Hortus. Met 660 woningen in alle vormen, maten en prijscategorieën zou de wijk “het toonbeeld van duurzaamheid en leefbaarheid” moeten worden.

Boer beschreef ook de duurzame ambities van Amvest en Dura Vermeer, de marktpartijen die de gebiedsontwikkeling gezamenlijk voor hun rekening namen. Van een strengere energieprestatienorm dan BENG, via de aanleg van een smart thermal grid naar de inzet op een intensief gebruik van elektrische deelauto’s. Maar toenmalig projectdirecteur Maarten Janssen (Amvest) schetste destijds ook al de complexiteit die het afstemmen van 'grijs' en 'groen' met zich meebracht: “Het lijkt soms meer op binnenstedelijk bouwen dan een gebiedsontwikkeling in het groen.”

Eenvoudiger

Vorige week werd bekend dat de gemeente Almere voorlopig de stekker wil trekken uit deze 'binnenstedelijke gebiedsontwikkeling'. In een voorstel aan de gemeenteraad schrijft het college het ontwikkel- en realisatierecht van Almere Hortus voor 51 miljoen euro te willen terugkopen. Dit recht is nu nog in handen van de ontwikkelcombinatie Weerwater CV (WWCV) die Amvest en Dura Vermeer hebben opgericht. Volgens het college van Almere komt met die transactie “een einde aan een lange periode van geschillen. Bovendien kan de gemeente dan zelfstandig bepalen wat er in de toekomst met het Hortusterrein gebeurt.”

In 2018 maakten de partijen gezamenlijk het plan om gebiedsontwikkeling Almere Hortus te realiseren met daarbij de eerdergenoemde 660 woningen. Maar de afgelopen zes jaar hebben die afspraken, en dan met name het aantal te bouwen woningen, vooral voor veel spanningen en irritatie gezorgd tussen de gemeente en de ontwikkelcombinatie. De meest opvallende zin uit het raadsvoorstel laat zien dat die relatie inmiddels aardig is bekoeld: “Als de gemeente de grond terugkoopt, kan de woningbouw in Hortus eenvoudiger worden uitgebreid en gerealiseerd worden.”

Financieel onhaalbaar

Uit een reconstructie van Omroep Flevoland blijkt waarom het gemeentebestuur 'eenvoudiger' als opvallende term gebruikt. Al snel nadat de handtekeningen zijn gezet, staan de verhoudingen tussen de gemeente en de ontwikkelende partijen op scherp. Zo zou Amvest de groene en duurzame ambities voor de gebiedsontwikkeling al in een vroegtijdig stadium hebben losgelaten omdat “bepaalde ideeën uit de bieding financieel onhaalbaar zijn.” Daarna ontstaan er ook nog discussies over onder andere de groene gevels die de gebouwen zouden krijgen.

Maar het grootste discussiepunt wordt door de jaren heen de hoeveelheid te bouwen woningen en de wijze waarop de huizen worden gebouwd. Waar de gemeente in de beginjaren vast wil houden aan het aantal van 660, ontstaat de laatste jaren zowel bij het college als bij partijen in de gemeenteraad de wens om dat aantal uit te breiden. Maar volgens de reconstructie “wil Weerwater de 660 woningen zo bouwen, dat er later niks extra’s bij past behalve aan de randen van het gebied.”

Minder kwaliteit

En dat is tegen het zere been van het college, waardoor zelfs een rechtszaak dreigt. Met het voorstel om het ontwikkel- en realisatierecht terug te kopen van de ontwikkelende partijen wil Almere de touwtjes weer in handen krijgen. Want dat het vertrouwen in een goede afloop van de samenwerking met WWCV tot onder het nulpunt is gedaald, is duidelijk. “Het plan met 660 woningen dat WWCV heeft ingediend, heeft op al deze onderdelen minder kwaliteit dan het plan waarmee Amvest in 2018 de aanbesteding won,” staat in het raadsvoorstel. “Een zwaar punt hierbinnen is dat Amvest in de aanbesteding heeft laten zien dat haar plan op een kwalitatief verantwoorde manier uit te breiden is naar 1.291 woningen. In het plan wat zij nu voorleggen wordt dit, onder meer door het grote aandeel grondgebonden woningen (laagbouw), onmogelijk gemaakt.”