B. Rijnhavengebied, Alphen aan den Rijn: Ondernemers als katalysator

Verslag sessie B, praktijkcongres 'Gebiedsontwikkeling Slim Vlottrekken'

Het Rijnhavengebied is een te herstructureren bedrijventerrein in Alphen aan den Rijn. De gebiedsontwikkeling is reeds in gang gezet met de transformatie van de Baronie, een oude chocoladefabriek, tot woon-, werk- en winkelgebied. De focus ligt op de samenwerking met en tussen ondernemers en op de versterking van de infrastructuur en de kwaliteit van de openbare ruimte.

Centraal bij de herstructurering staat de tweeledige rol van de gemeente. Het noordelijke deel van het gebied behoudt zijn oorspronkelijke functie als bedrijventerrein. De komende jaren wordt daarbij ingezet op duurzaamheid, nette openbare ruimte en goede bereikbaarheid. Voor dit deel, waarbij het bestemmingsplan vaststaat, werkt de gemeente volgens de traditionele aanpak. Voor de herstructurering van Rijnhaven Oost, waarbij de verpauperde gebouwen en openbare ruimte echt om verandering vragen, wordt een meer flexibele aanpak gehanteerd met een open bestemmingsplan en een faciliterende, flexibel ingestelde gemeente. Voor de herstructurering heeft de gemeente een budget voor infrastructuur, openbare ruimte, belemmeringen die de herstructurering in de weg staan en de onrendabele top. Aangezien dat budget niet toereikend is, worden er partners als katalysators bij de herstructurering betrokken: ondernemers, ontwikkelaars en beleggers, variërend van klein tot groot en in urgentie. De partners zorgen daarbij voor het investerend vermogen, voor de verkleuring die het verpauperde gebied nodig heeft en voor het aantrekken van grotere investeerders met een langere termijn visie. Voor de zoektocht naar die partners wordt er ruimte gemaakt voor plannen en wordt in plaats van toetsing veelvuldig gebruik gemaakt van account managing om ideeën te verzamelen en de hoofdlijnen in kaart te brengen. Bij de zoektocht fungeert de voormalige chocoladefabriek De Baronie, die als eerst getransformeerd zal worden, als vliegwiel.

De eerste stap in de zoektocht naar partners is gedaan met de verspreiding van de Rijnhavenwijzer: een zeer globale visie van de gemeente op het gebied die door de eigenaren nog vrij ingevuld kan worden. Hierop volgde een open proces waarin ieders mening boven tafel kwam. De reactie van het College en Raad was zeer positief, al waren zij zich er toen nog niet van bewust dat door een dergelijk flexibele insteek de partners hun tempo zouden gaan bepalen. Ook de reacties van de provincie, beleggers, ontwikkelaars en Woningcorporatie waren positief, al is de laatste partij ook afwachtend. Waar de ondernemers in Rijnhaven Oost positief gestemd waren, willen de ondernemers op het noordelijke deel rechtszekerheid. Als oorzaak kan hier het spanningsveld tussen enerzijds de traditionele rol van de gemeente (met het gesloten bestemmingsplan) en anderzijds de flexibele rol van diezelfde partij (met het open bestemmingsplan) voor worden aangemerkt. De gemeente is hard bezig om dit spanningsveld weg te nemen door onder andere coalities te vormen, waarin ze worden ondersteund door de Brink Groep. Volgens Fiona Belt, (proces)manager Gemeente Alphen aan den Rijn, moet de gemeente duidelijk zijn over de twee petten die het draagt; bij de traditionele rol moet er getoetst worden en bij de flexibele rol niet. Hetzelfde geldt voor de markt; hiervoor zijn transparantie en het managen van verwachtingen van groot belang.

Voor Green Real Estate, de ontwikkelaar van de Baronie, vormt de flexibele rol van de gemeente een kans. Wel vraagt het om een andere houding ten opzichte van de gemeente met meer transparantie en andere vormen van communicatie. Het open bestemmingsplan biedt ook kansen voor de ondernemers, die in de toekomst hun activiteiten kunnen uitbreiden en combineren met andere functies. Wel heerst er bij de ondernemers onzekerheid, vooral over de betrouwbaarheid van de gemeente en andere ondernemers. Ook dit vraagt weer om transparantie en vertrouwen, volgens Belt de crux van het slagen van deze werkwijze.

Sprekers:
Fiona Belt, (Proces)manager Gemeente Alphen aan den Rijn
Arjan de Knikker, Directeur De Knikker Keukens, Sanitair & Tegels
Aart Jan Verdoold, Algemeen directeur Green Real Estate

Voor een overzicht van alle verslagen van het praktijkcongres klik hier.

Sessie B, Praktijkcongres 2012

Foto: Jean van Lingen