Boekrecensies in 2022: deze titels moet u gelezen hebben (volgens ons)

Een must voor gebiedsontwikkelaars. Zo omschreef recensent Jaap Modder begin dit jaar het boek ‘De ruimte van Riek’ van Riek Bakker. Volgens Modder geeft het boek niet alleen een beeld van de casuïstiek, maar ook van de benadering die bij gebiedsontwikkeling centraal staat. Het boek geeft een goed beeld van de specifieke aanpak van deze ‘kordate vakvrouw’: organiseer proces en inhoud en neem zelf de leiding. Doe het snel, zelfverzekerd, transparant en organiseer verbindingen. No guts, no glory.

Doorbraak in het vakgebied

De boeken van econoom Mariana Mazzucato stonden twee keer centraal in verschillende recensies. SKG-directeur Tom Daamen dacht in januari nog dat weinig gebiedsontwikkelaars bekend met haar waren, maar daar is dit jaar (mede door haar optreden op het SKG Jaarcongres) waarschijnlijk verandering in gekomen. Terecht, volgens Daamen, want ‘Moonshot: grootse missies voor de hervorming van het kapitalisme’ was volgens hem een “overtuigend handelingsperspectief voor de opgave waar we in Nederland ruimtelijk en maatschappelijk voor staan.” En Frank van Oort concludeerde dat ‘Mission Economy’ van Mazzucato“ ons hard aan het denken en hopelijk ook aan het werk zet.”

Ontwikkeling van de stad

De ontwikkeling van Nederlandse steden was dit jaar voor veel auteurs (en dus ook voor de recensenten) een dankbaar onderwerp. Céline Janssen raadde ‘Operatie wooncoöperatie’ van Arie Lengkeek en Peter Kuenzli aan. Het boek is niet alleen een naslagwerk, zegt Janssen, maar ook een manifest voor het aanjagen van dit betaalbare alternatief op de peperdure woningmarkt. SUPERWEST laat zien welke lessen er te leren zijn van een van de meest onderzochte stedelijke vernieuwingsprojecten van het land: Amsterdam Nieuw-West. En wat doe je met kenmerkende industriegebouwen als de stad verder oprukt? Jeroen Musch bracht ze in beeld.

Ruimte om te spelen

Ontwikkeling is fijn, maar welke interventies zijn überhaupt nodig in de stad om ons daar prettig te blijven voelen? Die vraag stelde Eva Gaaff zichzelf na het lezen van ‘Restorative Cities’. De opvallende conclusie van zowel de auteurs als van Gaaff: we hebben niet alleen ontmoetingsplekken en groen nodig in de stad, maar er is vooral behoefte aan voldoende speelruimte. Voor jong en oud.

Pleidooi voor de landschapsarchitect

Aan de andere kant van de oceaan worden landschapsarchitecten ingezet om de veerkracht van steden te laten groeien. Fransje Hooimeijer ging op reis door Noord-Amerika en Zuid-Amerika in het boek ‘Resilient City: Landscape Architecture for Climate Change’. Om zo de grote uitdagingen van deze tijd beter aan te kunnen. Het boek is een pleidooi voor de landschapsarchitect als belangrijke speler die snapt hoe het natuurlijke systeem beter benut kan worden in relatie tot de opgave van klimaatverandering.

Groningse kiloknaller

Naast alle actuele ontwikkelingen werd ook de geschiedenis van gebiedsontwikkeling(en) veelvuldig beschreven. Van de groeikernen die een onlosmakelijk onderdeel van onze ruimtelijke ordeningsgeschiedenis zijn tot de kiloknaller over de Grote Markt in Groningen. En in het jubileumboek ‘Kijk!’ van restauratie-onderneming BOEI stond 25 jaar herbestemming van Nederlands erfgoed centraal. Recensent Jaap Modder besprak het overzicht van het jarenlang duwen en trekken aan vaak lastige projecten.

Bewuste sluipmoord

Tot slot kwam het leukste kijkje bij de buren dit jaar vanuit België. Peter Renard, Tom Coppens en Guy Vloebergh beschreven in ‘Met voorbedachten rade. De sluipmoord op de open ruimte’ de ruimtelijke verloedering van Vlaanderen. De vraag hoe kan dit nou? bleef na het lezen door het hoofd van recensent Jasper Monster spoken. Het antwoord van de auteurs was duidelijk: de sluipmoord heeft zeker niet per ongeluk plaatsgevonden, maar is het resultaat van decennialang bewust beleid.