Bouwen voor mensen in plaats van hufters

De herontwikkeling van de Lelylaan is/was een mooie opdracht, die me aan het hart ging. Vooral omdat ik dagelijks langs het station fiets van huis naar werk en omgekeerd. Waar ik snel achter kwam is dat bij de herontwikkeling van Nederlandse stations een ongekend aantal partijen en mensen betrokken is. Ik laat nog even in het midden of dat slim is, maar het bijzondere is dat al deze mensen hetzelfde denken over “hun” stations: hufterproof, dat is wat stations moeten zijn!

Op basis van een van de principes van “PLAN B” heb ik geprobeerd dit vanzelfsprekende beeld over stations om te draaien. “Unscrew The System and act different”. Centraal in de Plan B methode staat de fase ‘B Focused’ waar alles draait om het creëren van waarde. Maar voor wie creëren we, bij het (her)ontwikkelen van stations, eigenlijk waarde?

Als je er vanuit dit perspectief over nadenkt, is het nadrukkelijk hufterproof ontwerpen van alle kanten onlogisch. Want waarom zou je ontwerpen voor hufters als je waarde toe wilt voegen voor je klanten? Ik deel graag enkele gedachten met u.
- Lelylaan is in de afgelopen jaren hufterproof gemaakt. Overal zijn zwarte stalen hekken geplaatst, prikkeldraad en poortjes. Niemand voelt zich er welkom.
- Doorredenerend blijkt dat voor 99,9% van de bezoekers deze hufterproofheid niet is bedoeld. De meeste mensen willen naar de trein, de metro of de tram. Ze willen naar huis, naar werk of naar school. De meeste mensen zijn geen hufters en verlangen een veilig en prettig station. Dat is wat anders dan een hufterproof station met stalen hekken en prikkeldraad.
- Stations zijn de duurste gebouwen van ons land. Duurder dan een Stedelijk Museum en meer dan vier keer zo kostbaar als de gemiddelde lagere school. En dan te bedenken dat een groot deel van de kosten worden gemaakt voor minder dan 0,1% van haar bezoekers (de hufters). Voor de echte bezoekers (de 99,9%) hoeft het niet.
- Om dit op te lossen is bedacht dat stations winkels moeten hebben. Maar, wat bleek bij de beschouwing van Lelylaan, dat winkels in kleine niet rendabel zijn. Toot overmaat van ramp gaan op kleinere stations s ’avonds en s ’nachts de rolluiken dicht waardoor het er nog naargeestiger wordt dan overdag.
- Winkels die, doordat ze hufterproof moeten zijn, u begrijpt het al, veel te duur zijn. Als al investeringen wel doel zouden treffen was Lelylaan een prettig station. De investering is gedaan en het doel niet bereikt.
- Ondanks alle hekken, alle rolluiken en alle investeringen is het hufterige gedrag op Lelylaan niet verdwenen. Het is er met de winkels en de hekken, de rolluiken en de poortjes niet prettiger, beter en veiliger op geworden. Al die investeringen zijn voor niets en het lijkt er op dat niemand dit ziet.

Stel dat we de Plan B benadering gebruiken bij het herontwerp van dit station. Kunnen we met andere woorden: “Bouwen voor mensen in plaats van hufters?”

Volgens mij kan het. Sterker nog; volgens mij zouden we dat moeten doen. Ik geef u mijn gedachten en als u aanvullingen hebt houd ik mijzelf aanbevolen.
- Als we bouwen voor mensen maken we het gebouw transparant met open zichtlijnen.
- Als we bouwen voor mensen maken een lichte constructie met goede verlichting.
- Als we bouwen voor mensen maken we géén winkels met rolluiken.
- Als we voor mensen bouwen besparen we grote bedragen die we anders in kunnen zetten.
- Als we een veilig station willen, maken we misschien een politiepost in het gebouw in plaats van een pizzahut.
- Als we een prettig station willen, bouwen we een gesloten kap over de perrons in plaats van open luifels.
- Als we een veilig station willen, betalen we bewaking in plaats van hekken en rolluiken.
- Of wat dacht u van de plaatselijke boks-vereniging of sportschool in het gebouw? Daar komt het type mens dat ook, net zoals u en ik, een hekel heeft aan hufterigheid voor de deur.
- Of wat dacht u er van als alle kwajongens uit de buurt hun taakstraf vervullen in het station. Zo wordt het station ook een beetje van hun, van hun wereld, van hun wijk en worden ze wellicht geen hufters.

Volgens mij kunnen we andere stations bouwen in Nederland en laat ze alstublieft niet, in eerste instantie hufterproof zijn. Inspiratie voor open en transparantie stations vond ik in “Niederbronn-sur-Bains, in Frankrijk waar een duurzaam, transparant stations gebouwtje is gemaakt. Een andere benadering? Een Plan B oplossing?

Voor de ideeën van o.a. station Niederbronn mijn dank aan Nienke van der Lune (van Movares)