Brainport’s life cycle

Ontwikkelingscyclus

De ambitie van de Brainport regio is om groter en diverser te worden, om zo uit te groeien tot een kennisregio van formaat. Onderzoek van Saris en Modder (2005) naar de positie van steden en regio’s in de kenniseconomie toont het belang van creativiteit en innovatie om concurrerend te blijven. Daarom is het aantrekken en verdere ontwikkeling van creatieve en innovatieve bedrijven belangrijk voor de regio.

De theorie deelt de ontwikkeling van creatieve en innovatieve bedrijven op in vier ontwikkelingsfasen: broedplaats, creatieve werkplaats, transactiemilieu en het productiemilieu. Deze vier fasen worden van elkaar onderscheiden door het type ruimtelijk ondersteunend klimaat dat zij nodig hebben. Hierin kenmerken de milieus zich enerzijds door een experimenteel of marktgericht karakter en anderzijds door een introvert of extrovert karakter.

Het aanbieden van de diverse werkmilieus ondersteunt de bedrijven in hun ontwikkeling, wat vervolgens ten goede komt aan het innovatieve vermogen van de stad en regio als geheel. In de Brainport regio bevinden de bedrijven zich echter zelden op locaties die tegemoetkomen aan de behoeften van de bedrijven in de verschillende fasen. Dit is het gevolg van beleid dat gericht was op de concentratie van met name kennisintensieve bedrijvigheid op bedrijventerreinen, business en science parks aan de rand van de stad. Hierdoor bevindt het merendeel van de bedrijven zich ongeacht de ontwikkelingsfase op deze locaties. Het gevolg van het verplaatsen van deze bedrijvigheid naar snelweglocaties, is dat de stad achterbleef met vele kleinschalige bedrijfslocaties, die de stad herinneren aan haar industriële verleden. Deze locaties hebben zeker de potentie om in de toekomst opnieuw een rol van betekenis te spelen in de ontwikkeling van de stad.

Strategie voor binnenstedelijke herontwikkeling

In Brainport’s life cycle worden deze kleinschalige bedrijventerreinen getransformeerd tot nieuwe woon- en werkmilieus voor startende ondernemers. De startermilieus worden onderdeel van een nieuw stedelijk kennisnetwerk dat ook gekoppeld is aan elementen die de ontwikkeling van creatieve en innovatieve bedrijven bevorderen: kennisbronnen en productiemilieus (zie kader). Deze onderdelen zijn onderling verbonden door het Hoogwaardig Openbaar Vervoersnetwerk, dat ook aangesloten is op belangrijke infrastructurele knooppunten, zoals het centraal station en Eindhoven Airport.

De implementatie van de ontwikkelingscyclus heeft geleid tot een strategie van binnenstedelijke herontwikkeling. Deze wordt ruimtelijk vertaald in een ontwerp van een startermilieu in de Schrijversbuurt, gelegen ten zuidwesten van het centrum. In het ontwerp worden de milieus voor ondernemers in de eerste drie fasen van ontwikkeling ondergebracht: broedplaats, creatieve werkplaats en het transactiemilieu. Het programma en ruimtelijke configuraties worden afgestemd op de eisen van de ondernemers in de desbetreffende fasen. Zo wordt in het ontwerp van de broedplaats gestuurd op interactie tussen de ondernemers door middel van gedeelde faciliteiten en interne ontmoetingsplaatsen. Het ontwerp van het transactiemilieu is daarentegen gericht op interactie tussen ondernemers en het publiek. Dit milieu bevat meer publiek programma zoals expositieruimten, winkels en publieke ontmoetingsplaatsen met een hoge verblijfskwaliteit.

Met deze strategie voor binnenstedelijke herontwikkeling biedt Brainport’s life cycle een alternatief voor het huidige beleid van het ontwikkelen van uitleglocaties. Tot op heden is het belang van deze kleinschalige bedrijfslocaties onderbelicht gebleven. Aan deze gebieden wordt een nieuwe betekenis gegeven door ze onderdeel te maken van een strategie voor de Brainport om uit te groeien tot kennisregio van (inter)nationaal belang. Door de implementatie van de ontwikkelingscyclus worden ondernemers ondersteund gedurende hun hele levensloop om zich in de regio zelf te ontwikkelen van eenmanszaak tot wereldspeler. Deze strategie biedt dan ook zeker kansen voor andere regio’s. Zowel de ondernemers als de stad hebben profijt van deze ontwikkeling: de bedrijven maken gebruik van reeds aanwezige activiteiten, faciliteiten en voorzieningen van de stad, terwijl andersom deze bedrijvigheid een nieuwe impuls geeft aan de stad en haar inwoners.

Literatuur:
SARIS, J. & MODDER, J. (2005) Creative spaces in the Netherlands, ISoCaRP

Contactgegevens:
Dion van Dijk
Stedenbouwkundig onderzoek en strategieën
E-mail: dionvdijk@gmail.com
LinkedIn: http://www.linkedin.com/in/dionvandijk

Zie ook:

- Master thesis Dion van Dijk: 'Brainport's life cycle'
- Eindhoven Valley: hoe een dorp de slimste regio ter wereld werd
- Slimste plek ter wereld krijgt nieuwe impuls met Innovatie Campus