Verslag In Amsterdam is het plan om de sociale woningvoorraad voor 50 procent toe te gaan wijzen aan kwetsbare doelgroepen, in plaats van de huidige 30 procent. Dit is volgens Wethouder Laurens Ivens hard nodig om de stad betaalbaar te houden voor kwetsbare doelgroepen. Hiermee maakt Amsterdam een einde aan de verdeling die al jarenlang geldt voor nieuwbouw; 30 procent sociale huur, 70 procent marktprijzen. Dit is een duidelijke trendbreuk. Maar hoe creëer je woonvormen die aansluiten bij deze kwetsbare doelgroep en waar iedereen zich thuis voelt? Het mixen van zelfredzame bewoners (dragende) met de kwetsbare doelgroep (vragende) is een mogelijke oplossing. Maar in welke mate kan je mixen en met wie? Met andere woorden, hoe meng je goed? Het aantal mensen in de zaal dat naar eigen zeggen in een sociaal goed gemengde buurt woont is op een hand te tellen, dus er is werk aan de winkel. De vraag is echter wel: gaan we mixen op buurt, straat of gebouwniveau? En wanneer is er sprake van een geslaagde mix?
Hoe bereiken we de magic mix?
Jeroen van der Velden (Platform 31) trapt de avond af met zijn onderzoek waarbij 17 complexen werden bestudeerd, waarin verschillende doelgroepen samenwonen. Magic Mix is de term die wordt toegepast op de mix van doelgroepen op gebouwniveau, waarbij bewoners ook bewust kiezen voor deze mix. In welke mate de keuze voor deze woonvorm samenhangt met de toenemende woningnood in de Randstad, wordt niet geheel duidelijk. Toch lijkt er een groeiende groep te zijn die interesse heeft voor deze maatschappelijke woonvorm. En we zouden geen echte stedelingen zijn als we niet vallen voor het ultieme argument: Het werkt zelfs in Limburg!
Er zijn steeds meer mensen op de woningmarkt die op korte termijn een woning nodig hebben. Ook de kwetsbare doelgroep, die deze avond wordt gedefinieerd als statushouders, uitstromers uit instellingen en mensen met sociale en medische problemen. Samen met arbeidsmigranten, ex-gedetineerden, studenten en expats vormen deze groepen, de spoedzoekers. Deze outsidershebben snel een woning nodig. Jeroen van der Velden pleit dan ook voor de toevoeging van een flexibele schil aan de woningmarkt, door gebruik te maken van leegstaand vastgoed.
Hoe samen is samen?
Het Genderhof in Eindhoven, Majella Wonen in Utrecht, Blok 54 in IJburg en Starters UP! van corporatie Eigen Haard zijn voorbeelden van gemengde woonvormen. Er zijn veel verschillen tussen de projecten. Maarten Davelaar (Ontwikkelwerkplaats gemengd wonen Utrecht) presenteert zijn bevindingen. Er kan gemixt worden op buurtniveau en gebouwniveau. In beide varianten geldt dat voor een geslaagde aanpak bewoners vanaf het begin betrokken moeten worden bij het project en dat er een duidelijk idee moet zijn over wie er met elkaar wordt gemixt. Stakeholders, zoals zorgpartijen en woningcorporaties, weten elkaar vaak niet goed te vinden. Toch hebben zowel corporaties als zorgpartijen te maken met een toenemde groep kwetsbare bewoners die zelfstandig (moeten) wonen. Juist daarom is de samenwerking cruciaal: de expertise van beide partijen is nodig om tot een geslaagd concept te komen. Bij de sprekers van vanavond is er vertrouwen dat een gemixte woonvorm kan leiden tot het toenemen van de zelfredzaamheid, of samenredzaamheid zoals het vanavond graag wordt genoemd. Op deze manier heeft iedereen (kwetsbaar of niet) een eerlijke start op de woningmarkt en zullen de bewoners elkaar in het ideale geval ook helpen of ondersteunen. Zowel de dragende bewoners als de zorgpartij vergroten de sociale controle en dragen bij aan een leefbare straat of buurt.
De mate waarin bewoners worden gemixt verschilt. Het project Blok 54 van de Alliantie waarbij (sociale) huurwoningen, koopwoningen en begeleid wonen cliënten van Philadelphia geclusterd naast elkaar wonen, wordt niet alleen maar lof toegezongen door de aanwezigen in de zaal. Geclusterd is nog geen mix, want sociale huurders wonen in een andere deel van het gebouw dan de bewoners in een koopwoning. De vraag die gesteld wordt in de zaal is: Hoe samen is samen wanneer er geen algemene ontmoetingsruimte is waar alle bewoners elkaar kunnen ontmoeten? Zijn het dan niet slechts anonieme buren? Uit de praktijk weet de Alliantie dat mengen op gebouwniveau niet werkt. Gelijkgestemden zoeken elkaar op is het argument. Er is een grens aan wat je aan bewoners kan overlaten, aldus de Alliantie. De verantwoordelijkheden van de groeiende groep heftige kwetsbaren wordt daarbij soms overschat. Je kan deze bewoners niet zomaar aan grote groepen mensen blootstellen. Een veilige, afgeschermde woning was in overleg met Philadelphia (zorgpartij) de beste optie.
Voorwaardelijk wonen?
Starters Up! is een woonconcept van corporatie Eigen Haard, voor iedereen die opnieuw een start moet maken op de Amsterdamse sociale woningmarkt en die actief willen bijdragen aan een fijn woonklimaat. De 30 zelfstandige woningen, vanaf 18 m2, zijn van tijdelijke aard (5 tot 10 jaar). Bewoners hebben wel een woongarantie via Eigen Haard na deze periode. Er is bij Starters Up! een sterk geloof in het talent van alle bewoners, maar de mate van betrokkenheid en ondernemerschap verschilt natuurlijk per bewoner. In dit geval gaat samen wonen dus over een mix van vragende bewoners met een bereidheid om er samen iets van te maken.
Net als bij vele gemengd wonen projecten is er ook bij Starters Up! sprake van selectie aan de poort. Op dit moment wordt zelfs een aantal bewoners betrokken bij de ontwikkeling en de selectie van de overige bewoners. We hebben het over een inclusieve stad, maar hoe inclusief is een selectieproces waarbij een homogene groep met een vergelijkbare leefstijl domineert? Dit is een terechte vraag uit de zaal die mij als starter doet denken aan de tijd dat mijn CV nog niet genoeg vrijwilligerswerk of werkervaring bevatte om geselecteerd te worden voor een gesprek. Natuurlijk is het ook wel makkelijk om kritiek te leveren op de selectieprocedure terwijl gemengde woonvormen slechts een aanvulling zijn op de sociale woonvoorraad. Dit gaat dus niet ten koste van de reguliere sociale huurder. Althans, daar gaan we nu van uit. Daarnaast zullen we het allemaal eens zijn dat we zelf liever ook geen onvoorspelbare, luidruchtige of geweldadige buurman of -vrouw hebben.
Dit item verscheen eerder op wijmakennederland.nl
Cover: ‘appartementen’
Door Sabien Asselbergs
Trainee Talent in Huis | Urban Geograpy MSc
