Nieuws Met enorm veel plezier neemt Van Campenhout in Antwerpen het estafettestokje van Alfred Arbouw uit Breda over. ‘Omdat ik naast schepen voor Stadsontwikkeling ook de schepen van Sport ben, is zo’n estafettecross een uitdaging die me op het lijf geschreven lijkt.’ Hij wil dan ook op een sportieve manier antwoorden op de vraag van wethouder Arbouw, hoe Vlaanderen en Antwerpen stedenbouwkundige kwaliteit kunnen garanderen.
Van Van Campenhout naar Van Rey
Eerlijk is eerlijk: vooral dankzij de steun van architecten en stedenbouwkundigen. Met Willem Jan Neutelings, Claus en kaan, Buro Lubbers, Atelier kempe thill, WEID, LOS stad-om-land en MAXWAN om maar enkele namen te noemen. En er was jullie landgenoot René Daniëls, onze eerste stadsbouwmeester.
Het is mede door hen en andere buitenlandse en binnenlandse ontwerpers dat we in Antwerpen een mooi palmares kunnen presenteren. Noorderburen, die Antwerpen al een tijdje niet bezocht hebben, zullen onze stad nog amper herkennen. Want onze Scheldestad is permanent in beweging. Ik denk daarbij aan prachtprojecten zoals het park Spoor Noord of het Justitiepaleis. Er is het trendy Zuid en het erg populaire MAS met zijn jachthaven op het Eilandje. Of het theaterplein met het afdak boven de Vogeltjesmarkt, de stadsbibliotheek permeke en het gerestaureerde Centraal Station met het gloednieuwe kievitstation en zijn omgeving. Dit zijn enkele van onze grote spraakmakende projecten, onze bakens en landmarks. Maar in stadsontwikkeling is het minstens even belangrijk om van onderuit te werken met een kleinschalige aanpak: onze speerpuntprojecten. Waarbij we met eerder bescheiden budgetten en projecten op strategische plekken in buurten investeren. In de hoop dat zo ook de bewoners, de eigenaars en andere privé-investeerders mee op de kar springen. De ervaring leert dat dit geen ijdele hoop is, maar een strategie die zijn vruchten afwerpt. De positieve én zichtbare kentering in onder meer de Seefhoek, de Damwijk of het Schipperskwartier zijn daarvan het levende bewijs.
We noemen in Antwerpen deze metamorfose de ‘Werf van de Eeuw’. Een permanente werf trouwens, want we blijven doorzwoegen om onze stad te verbeteren. Als u bijvoorbeeld vandaag uit ons Centraal Station stapt, botst u op de werken van de De Keyserlei. We willen dit visitekaartje van onze stad herstellen in zijn oorspronkelijke grandeur. Zodat het opnieuw een stadsboulevard wordt, waarbij iedereen op deze verbindingsas tussen Schelde en station aangenaam tussen terrasjes kan flaneren.
U vraagt zich dan misschien af waarom we kunnen blijven investeren in kwaliteitsprojecten voor onze stad. Wel, dat heeft verschillende redenen. Niet onbelangrijk is alvast dat de vastgoedcrisis ons land veel minder geteisterd heeft dan Nederland. Dat geeft ons al meteen een voorsprong. Daarnaast rekenen we bij onze speerpuntprojecten op het gezegde ‘elke Belg is geboren met een baksteen in zijn maag.’ Zelf bouwen – of toch minstens een eigen woning hebben – is in ons land een topprioriteit voor de meeste gezinnen. Onze stadsontwikkelingsprojecten worden dan ook dikwijls gedragen door de privésector. Waarbij we alleen de regiefunctie opnemen en deze privé-projecten een kwalitatieve kant opsturen. Met deze strategie sorteren we veel effect, zonder dat we veel overheidsmiddelen moeten aanspreken.
Het ruimtelijk strategisch plan Antwerpen Ontwerpen is daarbij ons richtsnoer. Dat is geen strak keurslijf vol do’s en dont’s. Want Antwerpen is een trotse kunststad met namen als Rubens, Jordaens, Walter Van Beirendonck, Dries Van Noten, Jan Fabre, Guy Cassiers, Tom Barman, om er opnieuw maar enkele te noemen. Creativiteit is dan ook het fundament voor de toekomst van onze stad. Binnen de architectuur en stadsontwikkeling willen we dan ook voldoende ruimte creëren voor flexibiliteit, vrijheid en creativiteit. Maar wel steeds met kwaliteit voor ogen.
Antwerpen is de enige Vlaamse stad met een stadsbouwmeester, die deze kwaliteit bewaakt. Kristiaan Borret en zijn voorganger René Daniëls opteerden daarbij voor een horizontale aanpak, waarbij architectuur, stedenbouw én het openbaar domein in evenwicht zijn en in elkaar vloeien. Deze vorm van kwaliteitsbewaker bestaat amper twaalf jaar in onze stad, maar drukte ondertussen met succes zijn stempel op onze buurten en wijken.
Tenslotte wil ik nog een Antwerpse troef uitspelen die al eerder in Architectuur Lokaal aan bod kwam. In Nederland wordt de Europese regelgeving op overheidsopdrachten volgens mij nog te dikwijls te eng geïnterpreteerd, wat tot een erg gesloten aanbestedingscultuur leidt. In Antwerpen investeren we zwaar in een open cultuur van wedstrijden. Waarbij uiteindelijk het ontwerp – of beter de kwaliteit van het ontwerp – een meer doorslaggevende rol speelt bij onze projecten. Het geeft onze stad meteen de kans om op een meer uitdagende manier met stedenbouw en architectuur om te gaan. Wie Antwerpen nu bezoekt, zal merken dat deze open wedstrijdcultuur zijn vruchten afwerpt. Ik heet iedereen dan ook welkom om met onze ‘zuiderse’ aanpak kennis te maken.
Zie voor de volledige publicatie:
Cover: ‘2012.04.12_Creativiteit is het fundament van onze toekomst_641px’
