Casus De bodem is een veelbesproken onderdeel in gebiedsontwikkeling. En niet alleen omdat er cruciale informatie in ligt opgeslagen die essentieel is voor toekomstige opgaven als de energietransitie en klimaatadaptatie. Steeds vaker komt men tot de ontdekking dat de kennis over de ondergrond beperkt én versnipperd is. In Amsterdam wordt daarom alle informatie van zowel boven als onder de grond in 3D gevisualiseerd.
In vakblad Rooilijn luiden twee ambtenaren van de gemeente Amsterdam deze maand de noodklok. Opgaven als de energietransitie, klimaatadaptatie en verstedelijking hebben allemaal een ondergrondse ruimteclaim. Afstemming is daarom noodzakelijk en een volledig beeld van de oppervlakte is daarbij cruciaal, stellen zij. Maar daar wringt de schoen. De kennis is te beperkt en (als die kennis er wel is) te versnipperd.
Slecht gesteld
Het duo beschrijft de twee grootste problemen waar zij tegenaan lopen. Allereerst is de beschikbare informatie over de bodem vaak te vinden in systemen die alleen benaderbaar en leesbaar zijn voor de experts, terwijl bij bijna ieder ruimtelijk project vragen over de fundering, kabels en leidingen en/of vervuilde grond terugkomen. Tegelijkertijd heeft de kennis over de bodem ook nog eens te maken met een informatieachterstand. Deze combinatie zorgt er volgens de schrijvers voor dat in de praktijk iedere keer het wiel opnieuw moet worden uitgevonden én projecten vaak duurder worden dan nodig.
Vorig jaar bleek uit een inventarisatie van 90 datasets dat het in de hoofdstad slecht gesteld is met de informatievoorziening over de ondergrond. Uit de analyse van de informatie, afkomstig van zowel de gemeente als van andere partijen, bleek dat de gegevens over de bodem over het algemeen slecht toegankelijk zijn. De informatie is "verspreid, opgeslagen in veel verschillende formaten en schaalniveaus en vaak ad hoc". Dat maakt dat de data vaak alleen maar te gebruiken is voor experts en de kwaliteit van de verzamelde data in veel gevallen niet te bepalen is.
Data-governance
De werkgroep Ondergrond van de gemeente Amsterdam probeert aan deze ontwikkelingen een einde te maken. Een praktijkcasus moet antwoord geven op de vraag hoe de achterstand ingehaald kan worden. Bij de ontwikkeling van het Paasheuvelweggebied in stadsdeel Zuidoost is gekeken welke ondergronddata noodzakelijk en wenselijk zijn bij duurzame gebiedsontwikkeling. Alle informatie van zowel boven als onder de grond is gecombineerd en in een pilotomgeving in 3D gevisualiseerd.
De belangrijkste conclusie van de pilot: er is geen weg meer terug en de aanpak van de pilot wordt ‘common practice’. “Om de ondergrond volwaardig mee te nemen in het stedenbouwkundige proces moet er gewerkt worden aan het verrijken en het duurzaam opslaan van data en het maken van relevante, op maat gemaakte informatieproducten. De centrale vraag hierbij is: hoe koppelen we archief-gegevens aan de huidige assets?” De onderzoekers noemen het de verbetering van ‘data-governance’, oftewel bronhouderschap beleggen, inwinnen van informatie verbeteren en data duurzaam beheren. Tegelijkertijd blijft de grootste uitdaging, concluderen ook de schrijvers, het verbinden van informatiesystemen.
Lees het volledige artikel op de website van Rooilijn.
Cover: Photo by Mika Baumeister on Unsplash
Cover: ‘Kabels en leidingen -> Photo by Mika Baumeister on Unsplash’ door Mika Baumeister (bron: Unsplash) onder CC0 1.0, uitsnede van origineel
Door Jasper Monster
Waarnemend hoofdredacteur Gebiedsontwikkeling.nu
