Onderzoek De circulaire economie wint terrein. In steeds meer sectoren wordt de overstap gemaakt naar nieuwe verdienmodellen waarin duurzaam materiaalgebruik en klimaatneutrale productieprocessen centraal staan. Ook in de woningbouwsector verschijnen de eerste praktijkvoorbeelden, van kleinschalig en low-profile tot zeer ambitieus. Platform31 organiseerde een reeks masterclasses en excursies over dit onderwerp. De belangrijkste conclusies en inzichten die hieruit zijn voortgekomen vindt u in het rapport ‘Naar een circulaire woningvoorraad – Hoe zet u de eerste stap?’.
De eerste praktijkvoorbeelden
Eigen Haard heeft in Overtoomse Veld op ‘klimaatneutrale wijze’ 352 sociale huurwoningen gesloopt en 480 nieuwe woningen gebouwd (30 procent sociaal; 70 procent koop en vrije sector huur). Daarbij is 99,5 procent van het sloopmateriaal hoogwaardig hergebruikt in de nieuwe woningen of elders in de omgeving. In Kerkrade werkt HEEMwonen aan de ‘transformatie’ van 300 gedateerde woningen (drie hoogbouwflats van elk 100 woningen) tot 125 nieuwe sociale huurwoningen – gestapeld en grondgebonden. Dit met hergebruik van alle in het gebied aanwezige kwaliteiten, elementen, grondstoffen, materialen en gedachtegoed. Van Wijnen opent in het najaar de eerste modelwoning van woonconcept Fijn Wonen Circulair en in 2018 start in Venlo de bouw van de cradle to cradle woonwijk Puraverde. Om maar enkele voorbeelden te noemen.
Ecologisch en economisch interessant
De eerste ervaringen laten zien dat circulaire principes niet alleen een bijdrage leveren aan de klimaatdoelstellingen, maar ook economisch interessant zijn. De restwaarde van producten en gebouwen neemt toe, omdat onderdelen herbruikbaar zijn: gebouwen worden materialenbanken. Dit biedt ook aanleiding om na te denken over koop-terugkoop-garanties met leveranciers. Bovendien maakt de aanpasbaarheid gebouwen flexibeler in gebruik en dus adaptiever richting maatschappelijke behoeften/marktvraag. Daarnaast kunnen circulaire principes leiden tot kwaliteitsverbetering en vermindering van kosten over de gehele levensduur van een object.
Masterclasses en excursies
Veel technieken, verdienmodellen en nieuwe samenwerkingsvormen zijn nog in ontwikkeling. Pasklare antwoorden op de waarom-, wat- en hoe-vraag zijn er dus nog niet. Des te meer zijn eerste praktijkervaringen waardevol voor opdrachtgevende partijen op de woningmarkt die zelf de eerste stappen willen zetten naar een circulaire woningvoorraad.
Platform31 wil partijen op de woningmarkt helpen om wegwijs te worden in de circulaire economie. Vanaf het najaar van 2016 organiseerde Platform31 daarom de reeks masterclasses ‘Naar een circulaire woningvoorraad’, inclusief enkele excursies, om de kansen én concrete toepassingsmogelijkheden van circulaire principes op de woningmarktsector te belichten. Tijdens de masterclasses deelden koplopers in de vastgoedsector en woningbouwsector in het bijzonder – corporaties, ontwikkelaars, ontmantelaars, architecten en adviesbureaus – hun kennis en expertise. Waarom zijn circulaire principes interessant voor de woningbouwsector? Wat kan er al en gebeurt er al? Hoe ziet de businesscase eruit? Hoe daag je de markt uit om met innovatieve oplossingen te komen?
Gewoon proberen…
Belangrijke ingrediënten om zelf aan de slag te gaan: een duidelijke visie op duurzaamheid, een gekaderde open vraagstelling aan de markt om innovatie te prikkelen, een andere houding richting ketenpartners, gedeelde ambities en belangen, vertrouwen, een dosis lef en enthousiasme. Echter… een echte blauwdruk voor een circulaire aanpak is er niet. Zoals Martijn Segers van HEEMwonen, projectleider van SUPERLOCAL stelt: “Het meeste inzicht krijg je door het gewoon eens te proberen. Laat het gebeuren en ervaar het proces en het resultaat.” En, “als je het eenmaal hebt gedaan, kun je niet anders meer” stelt Bas van de Westelo van C2C ExpoLAB, als adviseur betrokken bij de ontwikkeling van Stadskantoor Venlo. “Een circulaire aanpak bewijst zichzelf!”
In dit artikel wordt verwezen naar het rapport ‘Naar een circulaire woningvoorraad – Hoe zet u de eerste stap?’.
Dit artikel verscheen eerder op www.platform31.nl.
Cover: ‘Zelfbouwwoningen Buiksloterham’
Door Fons Lustenhouwer
Senior projectleider bij Platform31
