Nieuws De wereld staat in brand. We weten collectief niet meer waar we het moeten zoeken. De euro staat onder zware druk, de aandelenkoersen dalen, net als de huizenprijzen, de woningmarkt zit vast, de angst regeert, de woede regeert en niemand weet meer wat normaal doen is. We zoeken wanhopig naar houvast. Er waart een vertrouwenscrisis door de samenleving, stelt een aantal trendwatchers in een gezamenlijk uitgebrachte Trendrede. Het vertrouwen in zowel de overheid als sturende kracht als de markt met haar kortetermijn-graaicultuur, is verdwenen. We geloven bovendien niet meer in geld en de banken. Kortom de gevestigde orde en autoriteiten hebben afgedaan. Dit leidt enerzijds tot een tegencultuur van boosheid en een houding van ‘dit pikken wij niet’. De sociale onlusten recent in Londen en eerder in Parijs komen voort uit de woede van de have-nots, de aan hun lot overgelatenen in de marges van onze stedelijke samenlevingen. Aan de andere kant staat een passief-agressieve massa, de klagende, lijdzame meerderheid. Maar, de nieuwe hoop voor de samenleving is reeds opgestaan, aldus de trendwatchers, het zijn de mensen die uit het systeem stappen om de problemen zélf op te lossen. Onder het motto ‘ik doe wat ik kan’ worden problemen op kleine schaal geadresseerd. We doen niet meer mee, met de mode, met de overconsumptie, oftewel, de burger neemt het stuur zelf in handen. Zelfsturing is volgens de trendwatchers dan ook hét motto van 2012.
Trends
‘De toekomst komt in golven - Afbeelding 1’
De sociale vernieuwing komt van onderop. Kijk naar de vele ondernemers, freelancers, interimmers, flexibele werkkrachten: al een derde van alle werkenden in Nederland beweegt zich in een schil buiten het traditionele bedrijfsleven. Ook in de ruimtelijke ordening zijn de initiatieven van onderop in opkomst. Het zijn nu de gebruikers die het heft in handen hebben of nemen. Amsterdam geeft 1000 kavels uit in particulier opdrachtgeverschap. Op braakliggende kavels wordt overal in het land stadslandbouw bedreven. Maar er is nog een vierde beweging in de maatschappij te onderscheiden. Het onderzoek Burgerperspectieven 2011/13 van het Sociaal en Cultureel Planbureau gaat uitgebreid in op het thema eigen verantwoordelijkheid. Hier komt een beeld uit naar voren van een groep burgers die wél geloof heeft in goed bestuur en aandacht voor het algemeen belang vanuit de overheid. Kortom, pluralisme is een gegeven, en dat geldt zowel voor mensen als voor gebieden en opgaven.
De meest urgente opgaven voor de ruimtelijke ordening liggen in herbestemming van leegstaande kantoren en binnenstedelijke herstructurering. Opgaven die bij uitstek vragen om een samenwerking tussen overheid, markt en ‘civil society’. Na de jaren van overheidsdominantie en dominantie van de markt is een nieuw evenwicht echter niet zomaar gevonden. Niets is ondertussen zo veranderlijk als een trend of ontwikkeling. Wie weet welke trends zich over een langere termijn daadwerkelijk verankeren in de samenleving en in de praktijk van gebiedsontwikkeling? Wat zijn hypes en wat zijn blijvers? Trendwatchers zijn er genoeg. De redactie van gebiedsontwikkeling.nu verkent de komende maanden een aantal trends en voorspellingen vanuit verschillende hoeken van het vakgebied. Zoals een interview met prof. Arjo Klamer over entrepeneurschap in de ruimtelijke ontwikkeling. Bij deze alvast wat leesvoer voor verdere reflectie.
Zie ook:
Cover: ‘Portret_Agnes & Anne_180px’
Door Agnes Franzen
Strategisch adviseur SKG/TU Delft en medeoprichter/hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu (2010-2017)
Door Anne Luijten
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
