De vakantietips van SKG en go.nu: volop gesterkt, thuis en op weg - deel 1

De films

‘Triangle of Sadness’ is een zwart-satirische film op een cruise en palmeiland die een spiegel voorhoudt. De modellen Carl en Yaya worden uitgenodigd voor een luxe cruise met aan boord een bont gezelschap aan rijke passagiers, waaronder een Russische oligarch, Britse wapenhandelaars en een eigenzinnige, alcoholische, Marx-citerende kapitein. In eerste instantie oogt alles als de perfecte Instagram-post, maar er is een hevige storm op komst. De cruise eindigt catastrofaal en het koppel strandt met een groep miljardairs en een schoonmaakster op een onbewoond eiland. In een strijd om te overleven wordt de hiërarchie volledig op zijn kop gezet. De film toont op vermakelijk wijze hoe relatief succes in uiterlijk en geld kan zijn en onderstreept het belang van sociale en persoonlijke veerkracht. Tijdens een ramp hebben we niks aan geld en uiterlijk succes. De schoonmaakster die op het schip onderaan de hiërarchie blijkt de meest vaardigheden te hebben om iedereen op het onbewoonde eiland in leven te houden – en wordt daarmee het belangrijkst. Maar hoe lang staan we die omkering toe als de crisissituatie weer voorbij is? Triangle of Sadness heeft afgelopen jaar meerdere nominaties en prijzen in de wacht gesleept op internationale filmfestivals en is nu ook op NPO Plus te bekijken. [WJV]

Ik zoek in films, boeken en andere kunstuitingen vooral manieren om andere perspectieven op dezelfde empirie te vergaren. Even uit de analyse en ratio, maar je laten verrassen door hoe je óók naar de wereld kunt kijken. Ik moet me daar soms ook bewust toe zetten, omdat het ook iets van jezelf vraagt: relativering en ontvankelijkheid. Dat gezegd hebbende, houd ik een pleidooi voor ‘Poor things’, onder regie van Giorgos Lanthimos. Het is ondoenlijk om deze film in een paar zinnen te vatten. Toen ik de recensie las dacht ik eerlijk gezegd: “niks voor mij”, maar vanaf de openingsscène tot het hilarische slot is het een genot om deze film te ondergaan. Het is zowel qua verhaal, beeld, humor als gelaagdheid een film die denk ik iedereen verrast en waarbij het aan jezelf is de doorwaadbare plaats tussen beide hersenhelften te vinden. Dat maakt gebiedsontwikkeling ook zo’n tof vak: het is altijd een combinatie van empirie, ratio, geld, overtuiging en creativiteit om verder te komen. [CV]

In de serie ‘Pretend It’s a City’ neemt Fran Lebowitz, schrijfster en komediant, je mee naar New York. Fran woont al haar hele leven in New York en vertelt op een ludieke wijze hoe zij de stad heeft zien veranderen. Het is een ode aan New York en de haat-liefde relatie die ze heeft met de stad. Vooral de eerste aflevering over het leven in de stad en de derde aflevering over openbaar vervoer zijn de moeite waard om te bekijken.

Je kunt deze serie op Netflix zien. [WdH]

Ik wil, naast de tips die ons intellectueel (al dan niet vakinhoudelijk) verder helpen, graag een lans breken voor kunst en cultuur die ons als mens anders laat nadenken en voelen. Zowel over onszelf als over onze medemens. Dat is ook voor ons als professional goed, daar ben ik van overtuigd. In ons steeds complexer wordende vak, waar we met steeds meer verschillende typen partijen én vooral mensen te maken hebben, is het belangrijk de mens in de ander te blijven zien (in plaats van actor, stakeholder, publieke of private partij, initiator, participant, nimby, noem maar op). En om jezelf ook als mens te blijven zien en je niet – bewust of onbewust – te verschuilen achter je professionele rol en expertise.

Zo kom ik uit bij een prachtige klassieker die ik al meerdere keren heb gezien: ‘A Single Man’, het regiedebuut van mode-ontwerper Tom Ford. Alles aan deze film is mooi, poëtisch en ontroerend. Een geweldige prestatie van iemand die nog nooit eerder een film had gemaakt. Dompel je onder in de schoonheid en emoties in het verhaal en laat je raken en daar mag best een traantje of twee vloeien. [SB]

Omdat je als vakidioot in gebiedsontwikkeling daar heel veel van je tijd mee bezig bent, vind ook ik het erg leuk (en eerlijk gezegd ook wel noodzakelijk) om me te laten verassen door kunstenaars, artiesten of talentvolle, eigentijdse denkers. Op filmisch gebied kom ik dan op ‘Ripley’ van Steven Zaillian; op papier een psychologische thriller gebaseerd op een boek uit 1955, wat ook het tijdvak aangeeft waarin de serie zich afspeelt. Het begin is nog gesitueerd in New York, maar al snel verplaatst de fenomenale hoofdrolspeler Andrew Scott zich naar Italië. Daar blijken de in ‘neo-noir’ gefilmde afleveringen een ode aan de schoonheid van het Italiaanse landschap, de architectuur van haar dorpen en steden, maar ook zeker van de Italiaanse taal en cultuur. Een cinematografische masterclass, te zien op Netflix. [TD]

Nota bene: de eerdere verfilming met onder meer Matt Damon werd in 2023 door Wouter Jan Verheul naar voren geschoven.

Voor wie de prijswinnende documentaire ‘Gerlach’ nog niet gezien heeft: het is een prachtig en soms ook grappig portret van Gerlach, de ‘laatste boer’ onder de rook van Schiphol. Vanaf zijn tienerjaren werkt hij op het land dat hij van zijn ouders heeft overgenomen en verzorgt hij de bieten en aardappelen op het land. De omgeving is extreem veranderd. Zijn houten huis stond aanvankelijk vrij maar ligt nu ingeklemd tussen distributiecentra, een fastfoodrestaurant en een tankstation. Intussen azen ontwikkelaars op zijn land. Dat er een keer een einde komt aan het bedrijf van Gerlach, voelt iedereen aan. Maar zolang hij nog op zijn land kan werken, houdt hij de moed er in. [JZ]

Scenarioschrijver en regisseur Charlie Kaufman – bekend van de caleidoscopische film ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’ – maakte de film ‘Synecdoche, New York’ over een melancholische en tobberige theaterregisseur die grip op zijn leven en liefdes probeert krijgen. Ongehinderd door enige budgettaire beperking bouwt hij in een gigantische loods de volledige stad New York na. De replica van de stad wordt een spiegelpaleis van herinneringen, angsten en verlangens waar hij zelf in verdwaald raakt. Ondertussen verlaat zijn vrouw hem en boekt zelf enorme artistieke successen met schilderijen die zo klein zijn dat je ze met een vergrootglas moet bekijken. Wat de vraag oproept: wat heeft meer waarde? Het grootse en theatrale gebaar van een stedenbouwer, of het werk van een kunstenaar die opperste concentratie en aandacht van haar publiek vraagt? Een absurdistische nadenk-film vol dubbele bodems. [KS]

Hoe ervaart een blind meisje de stad om zich heen? En hoe legt zij contact met anderen, dichtbij en ver weg? Pulitzer Prijswinnaar Anthony Doerr schreef er de roman ‘Als je het licht niet kunt zien’ over, inmiddels verfilmd in vier delen voor Netflix door Shawn Levy. Over Marie Laure die met haar vader vlucht uit Parijs voor de nazi’s en in Saint-Malo een nieuw bestaan opbouwt, de prachtige middeleeuwse vestingstad in Bretagne. Maar ook een stad die meermalen is gebombardeerd: door de gecombineerde Engelse en Nederlandse vloot in 1695 en in 1944 door de geallieerden die van het oudste deel van de stad (Ville Close, de gesloten stad) meer dan 80 procent verwoestten. De waanzin van de vernietiging. Maar ook de hoop van de wederopbouw. [KdG]

De tentoonstellingen

Het mixed-use havengebied Merwe-Vierhavens (M4H) in Rotterdam staat aan de vooravond van een transitie naar een culturele woon-werkwijk, waarin circulariteit centraal staat. In het Keilepand kun je tot half september een expositie bezoeken over het verleden, heden en toekomst van het bouwen in Nederland en M4H in het bijzonder.

De volgende expo start weliswaar pas in oktober, maar geven we nu al mee als tip: van 11 oktober 2024 t/m 27 juli 2025 presenteert Museum Het Schip in Amsterdam een tentoonstelling over tuinsteden en tuindorpen die gebaseerd zijn op de tuinstadgedachte. De tuinstadgedachte is een vorm van volkshuisvesting en stedenbouw dat aan het eind van de negentiende eeuw ontstond in Engeland. Het was een directe reactie op de krotten en sloppen en bood arbeiders een nieuw perspectief op een mooie en gezonde leefomgeving in het groen.

In de kolommen van GO.nu gaat het veelal over het wonen van nu en morgen, maar het is net zo interessant om te zien hoe mensen vroeger leefden. In het Hunebedmuseum in Drenthe ga je even terug in de tijd naar de prehistorie. Naast het museum is sinds 2014 het Oertijdpark geopend. Daar kun je ervaren hoe onze voorouders leefden in hun boerderijen. Ook is het mogelijk een wandeling te maken door het landschap van Drenthe. Via allerlei replica’s van bouwwerken en objecten uit de prehistorie krijgt de bezoeker een idee van de boeiende geschiedenis.

Duik wat zuidelijke in Arnhem in de belangrijke gebeurtenissen die hebben bijgedragen aan de groei van deze stad. De reis begint bij de ingang van het Erfgoedcentrum. Wie wonen er nu in de stad en hoeveel mensen zijn dat eigenlijk? Daarna ga je terug in de tijd. Van de eerste prehistorische nederzettingen in de buurt van Arnhem tot de bouw van Malburgen en Presikhaaf. Je komt meer te weten over de stad in de vroege middeleeuwen, de verplaatsing van de Rijn, de opkomst van handel en de opkomst van toerisme. En we stellen de vraag: wie was welkom en wie niet? Ontdek het verhaal van Arnhem via archeologische vondsten, erfgoedcollecties van Museum Arnhem, foto’s en kaarten. [IL]

Dutch design in architectuur en productontwerp is wereldberoemd. Vooral in de jaren negentig drongen onze ontwerpers door tot de internationale voorhoede. Wat zijn de paradepaardjes? Wat zijn de veranderende maatschappelijke en economische invloeden op ontwerp geweest? Deze tentoonstelling toont werken van onder meer Rem Koolhaas, NeutelingsRiedijk en Hella Jongerius. ‘Dutch, More or Less’ is te zien in Het Nieuwe Instituut: het gebouw van Jo Coenen dat op zichzelf al de moeite van en bezoek waard is! [WJV]

Voor wie deze zomer thuisblijft en zich verder wil verdiepen in de achtergronden van gebiedsontwikkeling kan terecht in het Amsterdamse Architectuurcentrum. Terecht schrijft Arcam in de begeleidende tekst van de tentoonstelling ‘Form Follows Finance – De stad als spreadsheet’ dat het voor veel mensen ‘een black box’ is wat een gebouw of gebiedsontwikkeling kost. Zo wordt inzicht gegeven in de bouwkosten van recent opgeleverde gebouwen. Ook wordt ingegaan op de impact van klimaatrisico’s op verschillende buurten in Amsterdam.

In ARTIS-Groote Museum is de presentatie ‘The Symbiotic City’ nu te zien. Deze toont een toekomstig Amsterdam waar natuur en mensen in harmonie samenleven. De beelden en teksten zijn tot stand gekomen tijdens de gelijknamige workshop, waarin lokale beleidsmakers, stadsecologen, academici, architecten, studenten en kunstenaars nieuwe inzichten hebben losgelaten op iconische plekken van Amsterdam. Dankzij Visual Methodologies Collective zijn deze visies samengevat in AI-gegenereerde afbeeldingen. [JZ]

Onlangs waren de beelden van fotograaf Luuk Kramer over de Nederlandse waterwerken in het buitenland al in klein formaat op GO.nu te bewonderen. De schoonheid van deze ingenieurskunst komt uiteraard nog veel beter tot zijn recht in de tentoonstelling die te zien is in het vierde caisson van het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Voor wie het wat verder weg zoekt, is de expo in Berlijn over het Palast der Republik een aanrader. De spiegelende zetel van de volksvertegenwoordiging van de DDR werd gebouwd in de jaren 70 van de vorige eeuw, de sloop ervan werd afgerond in 2008. Te zien in het Humboldt Forum, die an sich al bijzondere mix van retrobouw en Duits beton die op de leeggekomen kavel van het Schlossplatz is neergezet. [KdG]