Economische transities tussen haven en stad: kansen door co-creatie

Jeremy Rifkin, The End of Work

Het MMETT team treedt buiten de comfortzone van kwantitatief, sectorgericht en louter geschreven onderzoek met de indiening voor het NWO-programma Smart Urban Regions of the future (SURF). Het ingediende voorstel MMETT - Metropolitan and Mainport Economies in Tandem for Transition - draait om kansrijke crossovers tussen de stad- en haveneconomie van zowel Rotterdam als Amsterdam. Een groot aantal stakeholders hebben zich gecommitteerd aan het onderzoeksvoorstel. Zij zullen een community gaan vormen. In het MMETT-consortium anticiperen zij samen op de toekomst en verkennen hun innovatiekracht om een vliegwiel-werking teweeg te brengen. Eén van hen is de Gemeente Rotterdam.

Onderstaand het verslag van de tweede bijeenkomst in De Rotterdam. Klik hier voor het verslag van de eerste bijeenkomst.

Rotterdam

Paula Verhoeven, algemeen directeur van het cluster Stadsontwikkeling, heet het MMETT-team en een groot aantal consortiumpartners op 1 september jl. van harte welkom in gebouw De Rotterdam, waar de laatste bijeenkomst vóór de indiening van het onderzoeksvoorstel werd gehouden. De Gemeente Rotterdam is al actief bezig om invulling te geven aan een duurzaamheids- en economische innovatie-agenda. De mogelijkheden van 3D-printing, circulaire economie, bio-based industry wordt daarin actief verkend.

Met het aantrekken van de Amerikaanse econoom Jeremy Rifkin hoopt de metropoolregio Rotterdam-Den Haag een ‘roadmap’ te kunnen maken. Deze roadmap moet concrete handvatten geven inclusief projectorganisatie, procesbeschrijving en actieprogramma om ‘The Next Economy’ in de regio aan te jagen. “De overheid is hierin actief op zoek naar partners uit de (semi-) private sector”, licht Menno Huijs van de Gemeente Rotterdam toe.

Dat de metropoolregio op deze wijze de zoektocht naar ‘The Next Economy’ invult, toont de urgentie en de politieke noodzaak om de voorliggende economische vraagstukken structureel aan te pakken. Zowel op strategisch als visionair niveau zouden de MMETT deelprojecten hier feilloos op aansluiten.

Schiedam

Gemeente Schiedam is één van de andere partners van het MMETT-consortium. De gebiedsontwikkeling van de Wiltonhaven is een actueel vraagstuk binnen de gemeente Schiedam, aangedragen door een enthousiaste procesmanager en MCD-er Bart Heinz. Grote bedrijven, zoals Mammoet, Damen en Huisman hebben zich verenigd in een procesplatform dat door de gemeente gefaciliteerd wordt. Deze bedrijven willen bestendig de toekomst tegemoet gaan en moeten daartoe uitbreiden en innoveren. Dit vraagt niet alleen bijsturing en verdieping in de ‘skills’ van de werknemers, maar ook het anticiperen en creëren van de juiste ruimtelijke voorwaarden. Een goede ontsluiting via openbaar vervoer, water en weg is nodig, iets waar ‘multi-level governance’ voor nodig is. Ook moet de milieuruimte in de Wiltonhaven optimaal benut gaan worden en zal in de aangrenzende Wilhelminahaven mogelijk ruilverkaveling worden toegepast. Zowel de genoemde bedrijven als de gemeente denken baat te hebben bij het onderzoek als MMETT van NWO van start mag.

Game changers

MMETT gaat op zoek naar echte ‘game changers’. De schaalniveaus van de opgaven verschillen sterk, van vrij praktisch en ruimtelijk tot op hoog strategisch beleidsniveau. De energievraagstukken (bio-based, circulair) die in het MMETT verwerkt zitten zijn bijvoorbeeld buitengewoon complex. Hoe verhoudt de aanleg van het regionale warmtenet in Rotterdam zich bijvoorbeeld tot het streven naar de lokale zelfvoorzienendheid van gebouwen? De samenstelling van de MMETT-consortium zorgt ervoor dat dergelijke vragen in het onderzoek concreet zullen worden geadresseerd. Waar liggen voor de partners de prioriteiten? Op lokaal, regionaal en/of op mondiaal niveau? En in welke arena’s moet er dan geacteerd worden? Het verdiepen van kennis over multi-level governance en een verkenning van de markten voor wonen en werk in de regio is, naast het in kaart brengen van de aanwezige en de benodigde ‘skills’ in de regio, erg belangrijk. Het onderzoek wil daarmee de vorming van een zo sterk mogelijk ondernemersklimaat in de twee havenregio’s ondersteunen, inclusief de noodzakelijke ruimtelijke voorwaarden. Het MMETT team wil zo een geïntegreerd beeld creëren van ‘what is takes’ om, via co-creatie, goed op aanstaande economische transities in te spelen.

In co-creatie wordt gezocht naar kansen tussen branches en sectoren om de innovatiekracht binnen de regio’s beter te benutten en zo in te spelen op aanstaande economische transities. Indien het onderzoeksvoorstel gehonoreerd wordt, kan er 4 jaar lang aan onderzoek en valorisatie gedaan worden. Kwantitatief, maar ook kwalitatief; door middel van interviews, inzet van experts, benchmarks en verbinding met het onderwijs, zal een beeld geschetst worden van de kansen voor economische transities.

Leestips:

• Rifkin J., (2014)The zero marginal cost society, Pagrave Macmillan, New York, ISBN 978-1-137-27846-3
• Rifkin J., (2011) The third industrial revolution, Palgrave Macmillan, New York, ISBN 978-0-230-11521-7
• Glaeser E., (2011)Triumph of the City, How our Greatest Invention Makes us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier, ISBN: 978-0-230-75893-3, London, Penguin US
• Barber B.,(2014) If Mayors Ruled The World, Dysfunctional Nations, Rising Cities, Yale University Press, New Haven & London, ISBN: 978-03-0020-932-1
• Rogers R., Botsma R., (2010) What's Mine Is Yours: The Rise of Collaborative Consumption, ISBN: 978-0-06-196354-4

Zie ook:

• Economische transities tussen haven en stad: kansen door co-creatie - Deel I