Eerste C2C-bedrijventerrein in Nederland

Park 20|20, Hoofddorp

De toepassing van C2C in Park 2020 betekende dat alle gebouwen worden gezien als materialenbanken. Naast hun primaire functie als inspirerende werkomgeving hebben de gebouwen waarde omdat alle materialen na de gebruikscyclus teruggaan in de biologische of technische kringloop. ‘Op Park 2020 wordt duurzaamheid als businesscase benaderd door afval of verspilling te minimaliseren of in opbrengsten om te zetten,’ aldus Zachariasse. Verder kent het park een centraal, geïntegreerd energiesysteem (warmte- en koudeopslag), waarbij gebruik wordt gemaakt van zonne- en windenergie. Tevens is er een waterzuivering, wordt regenwater hergebruikt voor het sanitair en wordt energie uit afval gehaald. De toekomstbestendigheid op gebiedsniveau wordt bevorderd door functiemenging. Ontwikkelaar Zachariasse en wethouder Arthur van Dijk (Haarlemmermeer) onderstrepen dat het realiseren van deze duurzaamheidsambitie leiderschap vraagt en dat je mensen moet overtuigen dat het anders kan.

Praten met productleveranciers

(2) Park 20|20 is een gezamenlijke ontwikkeling van Delta Development Group, VolkerWessels en Reggeborgh Groep. ‘Nieuwbouw moet iets toevoegen dat er nog niet is, anders moet je alleen inzetten op renovatie’, stelt Zachariasse. Daarom betrok hij C2C-grondlegger McDonough bij zijn planinitiatief na een eerdere goede samenwerking. Samen ontwikkelden ze een plan voor een cradle-to-cradle kantorenpark. Ze liepen er echter tegenaan dat er nog te weinig leveranciers van gecertificeerde cradle to cradle-producten waren. Zachariasse ging daarop zelf met leveranciers in gesprek, legde hen uit wat cradle-to-cradle is en daagde hen uit met bijpassende producten te komen. De aangeleverde producten werden getest, en de leveranciers van producten die (bijna) voldeden aan de cradle-to-cradle-eisen werd aangeboden om preferred supplier te worden. Voorwaarde was dat zijn hun producten zouden doorontwikkelen tot gecertificeerde c2c-producten. Inmiddels doen 41 bedrijven mee met dit zogenaamde Sponsor-programma. Zachariasse: ‘Leveranciers van bouwmaterialen en -elementen zijn zich zo bewust van de groeiende schaarste van grondstoffen dat ze zelfs bereid zijn een eindwaarde te garanderen voor materialen. Op basis van dat gegeven kun je gaan rekenen en weet je dat een duurzaam gebouw altijd een waarde heeft omdat de materialen - ook bij sloop (of beter: demontage) - een waarde vertegenwoordigen.1 Onder bouwbedrijven was er aanvankelijk weerstand tegen deze wijze van selectie, omdat ze hierdoor wellicht niet hun gangbare samenwerkingspartners konden aanhouden. Onder productleveranciers is er dus wel vernieuwingsgezindheid, maar de bouwindustrie is erg conservatief; ‘Daar zit een hoop ingesleten standaardisering.’ Wel ervaart Zachariasse dat je dit kunt veranderen: ‘Deze vernieuwende aanpak zet mensen aan het denken en enthousiasmeert. De kunst is niet zo zeer om een technisch hoogstandje neer te zetten, maar om dat te doen én er geld aan te verdienen. Dan kan je iets veranderen in de hele bouwwereld.’

Minder vastleggen, meer meedenken

(3) Het toestaan van het bouwen van nieuwe kantoren roept vragen op ten tijde van grote leegstand. De aanvankelijke plannen van zo’n tien jaar geleden voor 400.000 m2 kantoren in het gebied (Beukenhorst-Zuid) werden dan ook fors naar beneden bijgesteld; 200.000 m2 kantoorruimte werd geschrapt. Het gemeentelijk grondbedrijf moest haar winstverwachting met 140 miljoen euro naar beneden bijstellen. Wethouder Arthur van Dijk vindt echter dat de situatie op de kantorenmarkt niet moet betekenen je helemaal geen nieuwe kantoren meer zou moeten bouwen. ‘Maar het toestaan van de bouw van nieuwe kantoren brengt wel een verplichting met zich mee om dat met een doel te doen, om continu te vernieuwen en een park met een voorbeeldfunctie te realiseren.’ De gemeente moet daartoe volgens Van Dijk meer luisteren en minder bepalen, maar dat vraagt juist om een actieve houding. ‘Je kunt geen plan meer op de tekentafel bedenken, maar moet als gemeente uit je schulp komen; onderzoeken wat de vraag is en wat dat vraagt van de locatie.’ Binnen de gemeentelijke organisatie moest een aantal afdelingen op een andere manier gaan samenwerken.

Volgens Van Dijk moet je de duurzaamheidsambities niet in exacte eisen vastleggen, die zouden al snel achterhaald zijn. Hij moest de gemeenteraad ervan overtuigen dat het er niet om gaat de ambities nu in minimale eisen vast te leggen, maar om wat er over een paar jaar mogelijk is. Wel is er een zwaar gemeentelijk kwaliteitsteam met een vergaande bevoegdheid bij het beoordelen of een voorstel duurzaam genoeg is. Ondanks de crisis is geen afbreuk gedaan aan de kwaliteits- en duurzaamheidseisen en de grondprijs.

Full-service werkomgeving

Inmiddels is bijna een derde van het project gerealiseerd. Het door de Amerikaanse architect William McDonough & Partners ontworpen Nederlandse hoofdkantoor van BSH (Bosch en Siemens Huishoudapparaten BV), vestigde zich eind 2011 als eerste bedrijf op Park 20|20. Driekwart van het beton en staal waar het gebouw uit bestaat betreft gerecycled materiaal. Tevens is 30% materiaal bespaard door toepassing van holle vloeren. Naast BSH zijn het hoofdkantoor van FOX Vakanties, inclusief reistheater, en het hoofdkantoor van voetbalvakbond FIFPro geopend. Op dit moment is het nieuwe hoofdkantoor van Bluewater in aanbouw. De kantoren zijn gelegen rond een autovrije, parkachtige groenzone. Op het park is een C2C Experience Center geopend, wat tevens het kantoor is van Park 20|20 CV. Het park kent een uitgebreid aanbod aan voorzieningen, waaronder restaurants en andere ontmoetingsplekken, kassen waarin groente en fruit worden geteeld, kinderopvang en sportaccommodaties.

Een voorbeeldfunctie lijkt het gebied al te hebben, gezien de buitenlandse belangstelling ervoor. Zo trok het park de aandacht van de familie Walton (oprichters van de Walmart-supermarkten). Dit resulteerde in een samenwerking tussen de Arizona State University (ASU) en de gemeente Haarlemmermeer, die in januari een centrum openden voor samenwerking op het gebied van duurzame innovatie, onderwijs en toegepast onderzoek. Het is de eerste van drie internationale ASU-centra. En in mei bezocht een Franse delegatie onder aanvoering van twee ministers het park, om te leren van het concept ‘circulaire economie’. (1)

Bronnen:
(1) Franse belangstelling voor Park 20|20 in Hoofddorp. PropertyNL, mei 2013.
(2) Koploper Coert Zachariasse - Park 2020. Agentschap NL, maart 2012.
(3) Koploper Arthur van Dijk - Park 2020. Agentschap NL, december 2011 (eerder verschenen op duurzaamgebouwd.nl).

Overige bronnen:
- Nieuw project op Park 20|20 officieel gestart. Architectenweb, april 2013.
- Definitieve kentering in kantorenbouw met Park 20|20. Bedrijfshuisvesting.info, juni 2011.
- Park 20|20 in Hoofddorp. CradletoCradle.nl.
- Park 2020 eerste C2C- bedrijventerrein in Nederland. Milieufederatie Noord-Holland, juni 2012.

Zie ook

- Nog geen prijseffect grondstoffen op Nederlandse vastgoedmarkt