Verslag In het nieuwste energieleverende gebouw op de campus van de TU Delft vond woensdag de eerste Dag van de Gebiedsontwikkeling plaats. Studenten van de Faculteit Bouwkunde en professionals uit het vakgebied gingen met elkaar in gesprek over het verdichten en verduurzamen van de woningvoorraad. Het leverde soms nieuwe inzichten op.
Twee werelden bij elkaar brengen. Dat is volgens Tom Daamen, directeur van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, de kracht van deze allereerste Dag van de Gebiedsontwikkeling. Het is voor het eerst, zegt hij tijdens de opening van deze dag, dat professionals uit de praktijk in deze vorm met studenten van gedachten wisselen over de grote opgaven die het vakgebied te wachten staan.
En dat zijn er nogal wat. Maar woensdag stonden twee thema’s centraal: verdichten en verduurzamen. De studenten werkten tien weken lang aan verdichting en verduurzaming van de woningvoorraad en daarvoor diende Den Haag Zuidwest als casus. Hun bevindingen en oplossingen werden woensdag gepresenteerd. Door een vakjury van experts werd een award uitgereikt aan het meest onderscheidende idee.
Bouwen op bestaande stad
Maar voor het zover was, kregen verschillende professionals de kans om de studenten het nodige bij te brengen over de toekomst van de woningmarkt, aan de hand van hun eigen expertise. Joep Klabbers, eigenaar van Zoarchitecten, liet aan de hand van zijn project Superrrdam zien dat je naar een oplossing voor een groot probleem soms helemaal niet zo ver hoeft te zoeken.
Zo kan het woningtekort in Rotterdam volledig opgevangen worden door te bouwen op de bestaande stad, zonder al te veel ingrijpen. Nieuwe woningen bouwen op bestaande platte daken levert namelijk tienduizenden extra woningen op, laat Klabbers zien.
‘Het panel van gebiedsontwikkelaars’ door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)
De studenten geven achteraf aan dat ze het een inspirerend verhaal vinden. Ook beleidsmakers uit andere steden zijn geboeid: kunnen platte daken ook in hun stad een oplossing voor het groeiende woningtekort bieden? Volgens Klabbers is de grootste belemmering voor zijn idee dat het nog nooit op grote schaal gedaan is. Voldoende reden voor actie dus.
Wetlands en waterwegen
Dan is het aan de studenten om hun ideeën te pitchen over de verdichting en verduurzaming van Den Haag Zuidwest. De meest uiteenlopende plannen passeren de revue: van het versterken van bestaande voorzieningen en de komst van nieuwe tramverbindingen, tot de aanleg van wetlands en waterwegen.
Het is goed om met een frisse blik te kijken
In elke pitch speelt het klimaat een grote rol. Dat vinden de experts hoopgevend. Gerda van den Akker en Arjen Stam, beide werkzaam bij de gemeente Rijswijk, herkennen de ideeën van de studenten, maar krijgen ook nieuwe inzichten.
Zoals het idee om een deel van de Haagse wijk om te toveren in wetlands. “Je denkt: dat moet je niet zo doen, maar dat is een reflex,” zegt Van den Akker tijdens de koffiepauze. Het heeft volgens haar juist voordelen om soms out of the box te denken. “Je komt met je eigen werk in een bepaalde flow. Het is goed om met een frisse blik te kijken.”
Ook Judith Köbben, werkzaam bij de gemeente ‘s-Hertogenbosch, is geïnspireerd door de verschillende invalshoeken die de studenten kiezen. “Zij kunnen extremere keuzes maken en dat zet je wel aan het denken,” zegt ze.
‘Het studententeam met het meest onderscheidende ontwerp’ door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)
Tijdens de beoordeling van de studentenpitches zijn de experts ook kritisch. Want hoe circulair zijn de oplossingen van studenten? En wordt het publiek genoeg meegevoerd in de pitch?
Her en der blijken ook kleine generatieverschillen tussen gebiedsontwikkelaars en studenten te bestaan. Bijvoorbeeld wanneer een jurylid oppert dat het gedrag van mensen eerst moet veranderen voordat alternatieven voor een auto overwogen worden. Een student uit het publiek merkt op: “Ik denk niet dat ik later zelf ooit een auto zal hebben.”
Met passie ploeteren
Voordat bekend wordt gemaakt welk studententeam het beste idee heeft voor Den Haag Zuidwest, geven diverse professionals aan studenten lessen mee over verdichting en verduurzaming. Zo waarschuwt Helma Born, gebiedsontwikkelaar bij BPD en werkzaam aan de gebiedsontwikkeling rond station Delft Campus, ervoor om niet té integraal te willen werken. “Dan kun je nog zo met passie ploeteren, maar het moet uiteindelijk wel tot iets leiden.” Kortom: het is nodig keuzes te maken om de snelheid in projecten te houden, aldus Born.
Studenten zijn de gebiedsontwikkelaars van morgen
Kirsten Dubbelman, directeur vastgoed bij woningcorporatie Haag Wonen, maakt vanuit haar perspectief duidelijk dat het voor een geslaagde transformatie van een wijk belangrijk is om te zorgen dat bewoners aangehaakt blijven. Langjarige gebiedsontwikkelingen kunnen namelijk ingrijpend zijn voor mensen die in de betreffende wijk wonen.
Dan is het verlossende woord eindelijk daar: het team WaterMakers wint de prijs voor het beste idee. Dat ze met hun wetlands kiezen voor een stad waarbij je met het water leeft, in plaats van er tegen te strijden, wordt door de juryleden gewaardeerd.
Peter de Jong, de docent van de aanwezige studenten, blikt terug op een geslaagde dag. “Ik wil bereiken dat de brug met de praktijk wordt geslagen,” benadrukt hij het belang van interactie tussen studenten en professionals. De Jong: “Uiteindelijk zijn de studenten de gebiedsontwikkelaars van morgen.”
Cover: ‘Dag van de Gebiedsontwikkeling’ door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)
Door Tess van den Bossche
voormalig webredacteur Gebiedsontwikkeling.nu
