Gebiedsontwikkeling als ruilhandel om een doorbraak te forceren

“We bezien in overleg met de regio of een door de regio voorgestelde alternatieve invulling van de A27/Amelisweerd binnen de bestaande bak de bereikbaarheidsproblematiek op gelijkwaardige wijze oplost. Ontsluiting via (hoogwaardig) OV en auto van nieuwe woongebieden in de regio (m.n. Rijnenburg) is daar onderdeel van. Als dit het geval is, wordt het voorstel van de regio overgenomen. Zo niet, dan wordt het lopende besluitvormingsproces voortgezet.”

De verbazing was groot in de regio Utrecht toen eind vorig jaar het coalitieakkoord, inclusief bovenstaande passage, verscheen. Provincie, gemeente en bewoners zijn al jarenlang met elkaar in gesprek over de Ring Utrecht en de polder Rijnenburg. In beide dossiers staan de lokale en regionale partijen recht tegenover de Rijksoverheid. Want waar Rijkswaterstaat de A27 wil verbreden ten koste van 800 bomen, pleiten de gemeente en provincie voor natuurvriendelijke alternatieven. En waar landelijke politici keer op keer benadrukken dat Rijnenburg de ideale plek is om 25.000 woningen te bouwen, blijft het gemeentebestuur erbij dat het de polder wil gebruiken voor windmolens en zonneweides.

Dubbelspel en ruilhandel

De passage in het regeerakkoord zet de discussies in beide gebiedsontwikkelingen nogmaals op scherp. Het nieuwe kabinet lijkt door middel van een uitruil een doorbraak te willen forceren, is de conclusie in een artikel op Cobouw. De gemeente en provincie mogen doorgaan met hun alternatieve plannen voor de A27, als de bouw van woningen in de polder maar doorgaat. Maar die tactiek valt niet bij alle betrokkenen in de smaak. CDA’er Bart Krol is een voormalig provinciebestuurder in Utrecht en tegenwoordig voorzitter van het NRP, een platform dat zich inzet voor renovatie en transformatie. Hij zet zijn vraagtekens bij het ‘dubbelspel’ van het kabinet.

“Het lijkt wel op een grote uitruilshow. D66 wil de verbreding niet op deze manier, terwijl de VVD en het CDA graag huizen willen bouwen in Rijnenburg. Ik vind dat ruimtelijke ordening zich daar niet voor leent en ben geen voorstander van het oneigenlijk aan elkaar knopen van ruimtelijke vraagstukken.” Krol weet ook niet of deze tactiek zal werken. “De gemeente heeft de besluitvorming over Rijnenburg namelijk al afgerond. Misschien dat er na de gemeenteraadsverkiezingen, dit voorjaar, weer ruimte is voor nieuwe onderhandelingen, maar ook dat waag ik te betwijfelen. Utrecht wil namelijk ook de groenste stad van Nederland worden. Als je de bak niet verbreedt kan dat, maar als je duizenden woningen gaat bouwen in Rijnenburg moet Utrecht zijn energieambities daar loslaten en zelfs op het spel zetten.”

Niet alle partijen zien de uitspraak in het coalitieakkoord als de opstap naar een eventuele ruilhandel. “Wij zien geen aanwijzing (lees een-tweetje of tweetrapsraket) in het Regeerakkoord”, reageert Karin Alberts namens de provincie Utrecht in het verhaal. Ook benadrukt ze dat er geen enkele noodzaak is voor het bouwen van woningen in Rijnenburg. “Voor de korte en middellange termijn hebben we elders voldoende bouwlocaties, die dichterbij de stad (dus bij bestaande voorzieningen en infra) liggen. Deze volgordelijkheid hebben we met regio en Rijk afgesproken. De passage in het regeerakkoord beschouwen we dan ook in deze context.”

Draai

Ondertussen blijft de discussie over de twee gebiedsontwikkelingen ook de gemoederen in de Utrechtse politiek bezighouden. In een reactie op de uitspraken in het coalitieakkoord gaf het Utrechtse college eerder dit jaar al aan “verheugd te zijn dat het nieuwe regeerakkoord de ruimte geeft om een voorstel te maken voor de A27, waarin die samenhang met de nieuwe woongebieden en het ov-netwerk voorop staat.”

Opvallend is wel dat de ruilhandel die het kabinet voorstelt in de reactie een stuk minder expliciet wordt gemaakt. “Het is een kans om de bredere bereikbaarheidsopgave van deze nieuwe woongebieden samen met het Rijk verder uit te werken en afspraken te maken over de bekostiging ervan. We verwachten de Ontwerpstudie Rijnenburg in het eerste kwartaal van 2022 aan u aan te kunnen bieden.” In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen zijn de meeste politieke partijen in de gemeenteraad een stuk meer uitgesproken. Maar de discussie die na de reactie van het college ontstond, inclusief draai van coalitiepartij D66, laat zien dat het laatste woord over beide ontwikkelingen nog lang niet is gesproken.