Georganiseerde belangen bij gebiedsrevitalisering

Van visie via regie naar samenwerking in de Binckhorst, Den Haag

Dick Boer (Grontmij) maakt de omvang en urgentie van leegstand in Nederland visueel voor de aanwezigen. ‘Dat er veel leegstand is, dat weten we allemaal wel’, zegt hij, ‘maar als je bedenkt dat dat de totale leegstand gelijk staat aan 8,02 km2 meter, dan is dat evenveel als het hele grondgebied van bijvoorbeeld de gemeente Bussum. Met deze vierkante kilometers moeten we wat'. Als er niets gebeurt, dan daalt de waarde van het vastgoed in ieder geval zeker. ‘We moeten nu geen gebieden meer opkopen of grote plannen maken’, zegt Van den Berg. ‘We gaan juist veel meer toe naar exploitatie van de bestaande voorraad. Op het moment dat je (weer) een cashflow gaat krijgen in het gebied, dan krijg je ook andere partijen zover om investeringen in het gebied te doen’. Daarbij maakt het niet uit of het vastgoed van een particulier of van een gemeente is, is de mening van Van den Berg: ‘het begint bij een hele andere mindset.’

Een andere mindset: van visie via regie naar samenwerking

Maar wat is die mindset dan precies? ‘We moeten weg vanuit het individuele belang’, benadrukt Van den Berg, ‘we moeten juist vanuit een collectieve urgentieverklaring een gebied nieuw levendigheid inbrengen.’ Collectiviteit loopt deze middag als een rode lijn door alle verhalen heen en wordt helder geïllustreerd aan de hand van 'De Binckhorst' (Den Haag), altijd beschouwd als één van de meest complexe binnenstedelijke ontwikkelingslocaties in Nederland.

‘De Binckhorst wordt een A1 locatie’

In de Binckhorst slaat men de handen ineen. 'De grote masterplannen die in eerste instantie ten grondslag lagen aan de revitalisering van het gebied zijn radicaal de prullenbak ingegaan', vertelt Peter Smit, Wethouder Den Haag en verantwoordelijk bestuurder voor de Binckhorst. ‘De Binckhorst is van oudsher een industrieel gebied met een uitstekende ligging ten opzichte van de rijkswegen. Mede hierdoor heeft het gebied absoluut potentieel.’
Een Integraal Ontwikkelingsplan (IOP) heeft het oorspronkelijke Masterplan vervangen. Het is een stedenbouwkundig raamwerk voor het totaal, maar laat ruimte voor nieuwe inzichten per deelgebied. De mogelijkheden voor ontwikkeling in de Binckhorst liggen hierdoor weer helemaal open. Initiatiefnemers en investeerders worden door de gemeente dan ook van harte uitgenodigd om met initiatieven te komen. ‘De regels en ideeën waar je je aan moet houden staan op twee A4tjes. Als je je daar aan houdt, heb je dikke kans dat de gemeente je aanvraag honoreert’ vertelt Smit.

Collectief belang

Individuele belangen liggen echter vaak ver uit elkaar. Hoe smeed je dan een collectief belang? ‘Eigenaren kennen elkaar vaak niet eens, ook al zitten ze met hun pand jarenlang naast elkaar’ vertelt Hilco van der Wal (Urbanisator). Door via regie te onderzoeken of er tussen partijen in een gebied overeenstemming is over de urgentie, mogelijkheden en beeldvorming van het gebied, kun je een beweging creëren. ‘Je moet dus vooral ervoor zorgen dat je deze partijen in dialoog krijgt met elkaar. Ook de gemeente moet hierbij aan tafel zitten.’

Dat is ook wat de Urbanisator in de Binckhorst doet. Dit collectief zorgt dat stakeholders met elkaar de Binckhorst vitaliseren. Wilm Merckel, vastgoedeigenaar in de Binckhorst, legt uit waarom onder andere Ballast Nedam deel uitmaakt van de Urbanisator: ‘De oude kreet 'locatie’ is nog steeds het belangrijkste. We willen hier graag blijven zitten en samen een stap maken om de functies in het gebied uit te breiden. Door met elkaar samen te werken heb je meer overtuigingskracht. Óók richting de gemeente.’

Bedrijfsinvesteringszone (BIZ)

Een actuele tool om de collectiviteit in een gebied te stimuleren is de invoering van een ‘Bedrijfsinvesteringszone’, de BIZ. Met de invoering van een BIZ worden de lasten van collectieve investeringen gelijkmatig verdeeld onder alle ondernemers in een afgebakend gebied. Het maakt het voor ondernemers makkelijker om samen te investeren in de kwaliteit van hun omgeving zoals het verbeteren van het groenonderhoud, vergroten van de veiligheid en gebiedsmanagement. Dergelijke verbeteringen bevorderen de uitstraling en aantrekkingskracht van het gebied voor de bedrijven en daarmee ook het ondernemersklimaat.

Niets doen is in ieder geval geen optie is de mening van de aanwezigen deze middag op de Binckhorst in Den Haag. Daarom hebben een aantal belangrijke spelers op het gebied van strategisch projectmanagement in de bouw- en vastgoedsector de handen ineen geslagen in het BouwregieNetwerk om door middel van kennisdeling en uitwisseling van expertise een beweging te creëren in deze sector. Door opdrachtgevers en opdrachtnemers met elkaar in dialoog te brengen, stimuleert dit Netwerk professioneel opdrachtgever- en opdrachtnemerschap zodat ook in deze tijd hoogwaardige diensten en producten geleverd blijven worden.