Casus In de GO Zomertour vertellen experts en liefhebbers over hun favoriete gebiedsontwikkeling. In de derde aflevering neemt Frank van Oort ons mee naar de stad van U2 en Guinness: Dublin. Waar een bijzondere vorm van stadsontwikkeling wordt gebezigd. “In Ierland doen we in planologisch opzicht nooit wat het meest logisch is.”
“That would have been a logical thing to do”, antwoorde taxichauffeur John toen ik onderweg was van het centrum van Dublin naar het University College Dublin en vroeg waarom die glimmende moderne tram die door de stad glijdt niet naar het UCD is aangelegd. Niet dat er geen vraag naar is: 33 duizend studenten, docenten, ondersteunend personeel en bezoekers dus, banen zich op een gemiddelde dag een weg naar de Belfield-campus die zich zes kilometer buiten het centrum van de Ierse hoofdstad bevindt.
De bus naar de IKEA stopt er, samen met nog enkele regionale bussen. Daarin is het dus flink dringen; het advies van de congresorganisatie is om met vier mensen een taxi te nemen, dan ben je evenveel kwijt en hoef je niet gepast met muntgeld te betalen. De tram gaat ook niet naar het vliegveld aan de andere kant van de stad, ook zo’n magneet waar heel veel mensen naar toe willen. Doorvragend waar die mooie tram dan wel naar toe gaat, haalt John zijn schouders op: naar een oud fabrieksterrein, het is een oud smalspoor wat er al lag dat is opgekalefaterd. “Dat kostte minder dan een nieuwe aanleggen naar iets waar wel vraag naar was.”
John bemerkt dat ik en mijn drie collega’s dat toch niet helemaal begrijpen. “In Ierland doen we in planologisch opzicht nooit wat het meest logisch is”, zo legt hij uit. Liever een wirwar van bussen dan een lightrail naar plekken die ertoe doen. Tussen 2010 en 2020 was er een nationaal schandaal, toen 600 grootschalige nieuwbouwlocaties leeg bleven na oplevering. Op de verkeerde plek gebouwd, niemand wilde er wonen. “Denk je dat China ghost-towns heeft, Ierland heeft zeker 600 ghost-estates!” lacht John, die zelf ook planologie en architectuur heeft gestudeerd op het UCD met specialisatie in China. Dan eindig je blijkbaar als taxichauffeur in het congestievolle Dublin, maar daar vragen we maar niet over door.
‘Dublin’ door Ineke Lammers (bron: gebiedsontwikkeling.nu)
We laten geen hoogbouw toe in de steden, vervolgt John, waardoor Cork en Dublin – de laatste jaren enorm gegroeid door investeringen van grote werkgevers als Google, Facebook, University College Cork en dus University College Dublin – als grote pannenkoeken het omringende landschap opslorpen met eengezinswoningen. En werknemers soms uren onderweg zijn met pendelen over wegen die niet berekend zijn op zoveel verkeer. Taxi’s doen goede zaken, verzekert John. “Jullie zijn al het vijfde ritje naar UCD vanmorgen en ze gingen allemaal naar dat Geography of Innovation congres.” We waren inderdaad wat laat voor de eerste sessie.
We komen aan bij het UCD. Na een enorm parkeerterrein te zijn overgestoken (“Dat krijg je dan”, grinnikt John), ontvouwt zich een prachtige campus voor onze ogen. Vijvers, heuvels, fraaie moderne gebouwen van alle gemakken voorzien. Ik raadpleeg het informatiebord bij de ingang, en constateer dat er aparte gebouwen zijn voor business studies (daar moeten wij zijn), gezondheidsstudies, architectuur, landbouw, engineering, arts. En dan is er nog een bedrijfsverzamelgebouw met “sciences”, daar zit alles in wat geen apart label heeft. State-of-the-art laboratoriagebouwen staan in de noordwesthoek. En dan centraal grote voorzieningen als het theater voor de key-note lezing, enkele locaties met uitstekende koffie, cafetaria met Ierse en on-Ierse gerechten voor de lunch, een uitstekend gesorteerde boekhandel en overal zitjes en banken in het groen.
Ideale campus, knikken we, en we gaan opgewekt het congres in. Een key-note van de lokale rector brengt toch een probleem van de campus in beeld: er zijn niet zo veel bedrijven die zich vestigen in en rondom de campus. En dat terwijl het talent en menselijk kapitaal zich hier toch met duizenden opstapelt. Ze willen wel, die bedrijven, maar ze mogen niet. Het grote, aangewezen science-park Cherrywood ligt tien kilometer verderop, nog verder buiten de stad. En er is een groot science-park bij de luchthaven.
Op de terugweg neem ik de IKEA-bus. Het parkeerterrein weer over, gepast betalen en achttien haltes tot Stephen’s Green en veertig minuten later (het was spitsuur, het stond vast) ben ik weer bij het hotel. Daar zoeft een glanzende lightrail tram voorbij, op weg naar een lege plek in Dublin. Ik vraag me af hoe ik het in Rotterdam en Utrecht zou doen – investeren in veilige fietspaden, die vijf kilometer zijn zo gepiept. Die studenten komen dan wel. Maar, bedenk ik dan, dat is vast logisch om te doen, dus…
Twee jaar geleden maakten we een zomerserie over gebiedsontwikkelingen in eigen land. Om de thuisblijvers niet te kort te doen: hier vindt u de nodige inspiratie voor bijzondere gebieden binnen de landsgrenzen.
Cover: ‘GO zomertour’ door CrispyPork / Ineke Lammers (bron: Shutterstock bewerkt door GO.nu)
Door Frank van Oort
Professor ruimtelijke economie aan Erasmus Universiteit Rotterdam
