GO Zomertour 2022 #6: Wynwood in Miami

“Weet je zeker dat we goed gaan, moeten we de weg echt niet vragen?” Het is januari 2018 als ik met mijn zusje een bezoek breng aan de Amerikaanse stad Miami. Naast het ‘standaard’ toeristenrijtje adviseren zowel de deskundigen online als onze Airbnb-host een bezoek aan de wijk Wynwood. Deze voormalige industriewijk stond ooit hoog in het lijstje met de meest gevaarlijke wijken van de stad, maar heeft zich de laatste jaren ontpopt tot openluchtmuseum, Instagram-walhalla en Silicon Valley of the South.

Alleen is daar de eerste vijftien tot twintig minuten nadat wij de metro zijn uitgestapt weinig van te merken. De straten zijn vies, auto’s razen voorbij en de voetgangers die we tegenkomen verhogen het veiligheidsgevoel niet. Mijn zusje is bijna al haar geloof in mijn reisleider-capaciteiten verloren, totdat we de eerste muurschildering tegenkomen. En als we snel daarna niet alleen straten vol hippe kledingwinkels, galerijen, bakkers en cafés inlopen maar ook struikelen over alle fotograferende toeristen, weet ik dat we goed zitten.

Hoop is de reden dat dit bezoek vier jaar later in deze GO-serie terugkomt. Als liefhebber van beide gebieden zie ik genoeg overeenkomsten tussen Wynwood en het Rotterdamse Merwe-Vierhavensgebied. Ook M4H (het gebied heeft de citymarketing-naam al) heeft een roerige geschiedenis achter de rug als een van de slechtste plekken van de stad. Ook in M4H domineert street art het straatbeeld. En ook in M4H hebben toonaangevende kunstenaars, hippe horecagelegenheden en een verzameling van ongeremde levensgenieters hun plek gevonden.

Alleen waar in Miami de gebiedsontwikkeling al ruim 15 jaar in volle gang is, lijkt de ontwikkeling van het M4H-gebied juist tot stilstand te komen. Ja, qua groen wint het gebied de tweestrijd met overmacht, vooral door het zeer ingenieuze Dakpark. En de laatste jaren heeft het gebied qua levendigheid al grote stappen in de goede richting gemaakt. Alleen is de grote vraag: hoe lang nog? Eerder dit jaar ontstond er nog grote onrust in het gebied. De oorzaak: de huurcontracten van veel ondernemers die al langere tijd in het gebied actief zijn (en dus juist in de pioniersfase hun nek hebben uitgestoken), worden waarschijnlijk niet verlengd.

En dat terwijl nu juist de tijd is om de vruchten te plukken van het pionierswerk. Ook in Wynwood waren de kunstenaars de eersten die de stap naar het gebied durfden te zetten. Daarna volgden horeca, winkeliers en andere ondernemers. Juist die tweede golf zorgt ervoor dat het gebied aantrekkelijk wordt van mensen van buitenaf én die mensen de mogelijkheid hebben om de hele dag in het gebied te blijven. Op die manier gaat een gebied echt leven. Niet alleen een tour van een uur langs alle muurschilderingen, lunchen in de buitenlucht, een bierproeverij of een techno-avond, maar alles op één dag.

Tijdens de wandeling door Wynwood zag ik als buitenstaander wat een dergelijke gebiedsontwikkeling – waarbij het verkennerswerk van kunstenaars en andere creatieve ondernemers wordt opgevolgd door een horeca- en retail-golf – doet met de levendigheid van een gebied. Juist die verzameling van hoogwaardige restaurants tot foodtrucks en van kleinschalige biertuinen tot luxueuze cocktailbars, gecombineerd met winkels in alle soorten en maten, maakte dit gebied uniek. M4H volgde lange tijd (wellicht onbewust) deze route, maar vanaf de zijkant lijkt er langzaamaan steeds meer zand in de motor te waaien.

Natuurlijk zijn er ook genoeg verschillen tussen de gebieden waardoor de vergelijking wellicht scheef gaat. Merwe-Vierhavens is een actief havengebied, wat in de gebiedsontwikkeling allerlei andere problemen met zich meebrengt. En Rotterdam-West is (hoe onterecht ook) niet de toeristische trekpleister die Miami wel is. De aantallen bezoekers zijn daardoor navenant minder groot en de stap voor ondernemers is zo misschien moeilijker te zetten. Maar de belangrijkste stap is al gezet: het gebied staat op de kaart. Waarom dan ten koste van woningbouw al dit voorwerk tenietdoen, juist in een gebied vol havenactiviteit?

“It's unclear how much of Wynwood's original charm remains.” Het is een uitspraak van een lokale journalist die vorig jaar de geschiedenis van Wynwood in kaart heeft gebracht. De ‘bedreiging’ komt uit onverwachte hoek. Naast de hippe clubs die vanuit South Beach overwaaien en het karakter van het gebied aantasten, is woningbouw volgens de journalist het grootste gevaar voor de toekomst van Wynwood. Overdevelopment, zoals de experts de ontwikkeling omschrijven, hangt als een donkere wolk boven de wijk. Ontwikkelaars kopen alle grond op, bouwen alleen maar hoge torens en drukken daarmee alle andere ondernemers uit het gebied. De eerste wettelijke regelingen om het bouwen van torens mogelijk te maken zijn al aangenomen.

Dus mijn (niet deskundige) mening c.q. wens: zorg dat je eerst het sociaal-culturele leven in het gebied definitief op de kaart zet, voordat er blind aan het bouwen van woningen wordt gedacht. Dat komt echt wel als het eerste deel van de gebiedsontwikkeling geslaagd is (en dat scheelt nu al niet veel). Kijk daarbij goed naar wat wel en vooral ook wat niet succesvol is geweest in Miami. Alleen één verzoek: verander niets aan de troosteloze entree van het gebied waar je mee te maken krijgt wanneer je de metro uitstapt. Dan hoop ik dat nieuwe bezoekers net zo’n ervaring voorgeschoteld krijgen als ik met mijn zusje in Miami.