12 mei 2013
3 minuten
Onderzoek In een tijd van economische tegenwind is een innoverend bedrijfsleven cruciaal. Vernieuwing verbetert de concurrentiepositie, creëert werkgelegenheid en stimuleert daarmee de groei. De Nederlandse provincies laten op dit vlak uiteenlopende prestaties zien. Het zwaartepunt van de Nederlandse innovatie ligt op de as Utrecht-Limburg. Noord-Brabant en Utrecht scoren respectievelijk eerste en tweede op de innovatie-index en Limburg volgt als derde. Vooral het grote innovatiebudget van industriële bedrijven jaagt de vernieuwing in de zuidelijke provincies aan. Opvallend genoeg zijn Zuid-Holland en Zeeland hekkensluiters, wat te wijten is aan het lage aandeel innoverende bedrijven. Het ontbreekt deze provincies niet aan goede voorbeelden, maar voor een hogere score is een breder draagvlak in het bedrijfsleven noodzakelijk.
Noord-Brabant is koploper, Zuid-Holland heeft het meeste te winnen
Innovatie voor economische groei
Voor bedrijven is het belangrijk voortdurend aandacht te hebben voor vernieuwing van producten en diensten (productinnovatie) en het slimmer uitvoeren van de activiteiten (procesinnovatie). Innovatie creëert een voorsprong die nodig is om concurrerend te blijven en nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid te ontwikkelen en daarmee te groeien. Dit speelt internationaal maar ook regionaal.
Figuur 1: Regionale innovatie-index en (positie). Klik voor groot
Goed innovatieklimaat belangrijk, maar geen garantie
In deze publicatie maken we een regionale vergelijking. Hoe innovatief zijn de verschillende provincies? Eerder hebben we vastgesteld dat stedelijke gebieden een goede voedingsbodem vormen voor innovatie als het om kennisintensieve en creatieve banen gaat. Dit werkt onmiskenbaar door maar is geen garantie voor een hoge score op de innovatie-index. Innovatieve clusters (‘valleys’) of grote bedrijven kunnen ook juist buiten de stad aanjagers van innovatie zijn. Voor innovatie is onderzoek nodig en verspreiding ervan onder het bedrijfsleven. De innovatiekracht van een regio is één van de richtinggevers van economische groei op lange termijn.
Industriële regio’s vaak innovatiever
Technologische ontwikkeling is een belangrijke bron van innovatie. De investeringen in research & development door grote industriële bedrijven leggen dus een groot gewicht in de schaal. De chemische, kunststof- en elektrotechnische industrie behoren tot de meest innovatieve sectoren van de economie. Daarentegen blijven de transport- en logistieksector en de bouw het meest achter in innovatie. De sectorstructuur werkt dus door in het regiobeeld. Over de hele linie blijkt dat gemiddeld 9% van de omzet uit nieuwe of vernieuwde producten komt.
Ook dienstenregio´s kunnen innovatief zijn
Industriële gebieden zijn vaak aanjagers van innovatie, maar vernieuwing omvat meer. Zo hebben innovaties in de informatie- en communicatiesector vaak een gunstig effect op de efficiëntie in andere sectoren. Voor de innovatiescore is ook het aandeel van de bedrijven dat daaraan een bijdrage levert een belangrijke factor. Uiteindelijk moet dit uitmonden in een hogere arbeidsproductiviteit per werknemer in de regio. Utrecht is bij uitstek het voorbeeld om aan te tonen dat het om meer dan de industriële bijdrage aan innovatie gaat. Ondanks dat de regio diensten georiënteerd is scoort de provincie toch hoog op de innovatie-index.
Zuidelijke innovatieconcentratie
Noord-Brabant scoort duidelijk het hoogst op de innovatieindex (figuur 1). De innovatieuitgaven van het bedrijfsleven zijn hier veel hoger dan gemiddeld in verhouding tot de omvang van de regionale economie. Ook vertalen de uitgaven zich in een hogere arbeidsproductiviteit, wat aangeeft dat de inspanningen ook echt in de groei doorwerken. Dat dit geen garantie is voor feitelijke vooruitgang op dit vlak blijkt uit de score van Zuid-Holland. De provincie eindigt tegen het beeld van velen in, in de onderste regionen. De provincie telt wel degelijk veel innovatieve bedrijven, maar als aandeel van het totale aantal bedrijven blijft de regio toch fors achter. Dit is opvallend en wijst erop dat innovatie voor bovengemiddeld succes breed gedragen moet worden door bedrijven van verschillende grootte en uit verschillende sectoren.
Zie voor de volledige publicatie (pdf):
Cover: ‘Thumb_stad en kapitaal_1_1000px’
