Interview Net als veel andere steden wil Haarlem flink groeien. Deze gemeente, kersvers SKG-lid, voegt nog in dit decennium 10.000 woningen toe door gericht te verdichten binnen de huidige rode contouren. Gemeentelijke strategen Maaike Stoop en Mick de Waart leggen uit hoe groei en leefkwaliteit samen opgaan.
Dit artikel verscheen eerder in de Zomereditie 2023 van de Gebiedsontwikkeling.krant. De stadsrand is daarin het centrale thema. Hier kunt u de hele krant lezen.
Een historische binnenstad, de nabijheid van zowel de duinen als Amsterdam. Het zijn maar een paar redenen om in de aantrekkelijke Noord-Hollandse hoofdstad te willen wonen. Het verbaast dan ook niet dat de vraag naar woningen in Haarlem aanzienlijk is. “Dat hebben we de afgelopen zes, zeven jaar ook gemerkt”, zegt ruimtelijk strateeg Mick de Waart. “Maar we zagen dat initiatieven van ontwikkelaars voor specifieke locaties niet altijd voldoende uit een plek haalden. We gingen ons steeds vaker afvragen: is deze ontwikkeling nu wat de stad nodig heeft op deze plek?”
Niet achterover leunen
Het antwoord was steeds vaker nee, beaamt Maaike Stoop, strateeg gebiedsontwikkeling bij de gemeente Haarlem. “Om alle ruimtelijke puzzelstukken goed te kunnen leggen, moesten we zelf meer initiatief nemen. Wat willen we op deze plek aan de stad toevoegen? Hoe kunnen we zorgen voor aantrekkelijke leefomgevingen met een mix van wonen, werken, recreatie en maatschappelijke functies?” Volgens De Waart kon de gemeente het zich niet meer veroorloven achterover te leunen. “Het aantal opgaven is ook nog eens toegenomen, denk alleen maar aan de opgave om de stad klimaatadaptief te maken.”
Bewoners voelen zich betrokken en daardoor worden van de gemeente ook echt goede plannen verwacht
Bovendien is de ruimte beperkt. “Voor ons bestuur is bouwen buiten de huidige stadsgrenzen geen optie. De opgave van ongeveer 10.000 nieuwe woningen – Haarlem telt er nu ongeveer 80.000 – moeten we binnen de bestaande bebouwde kom realiseren. Dat betekent verdichten en daarvoor hebben we ontwikkelzones aangewezen in de Omgevingsvisie,” aldus Stoop. Het zal soms passen en meten zijn, maar Stoop en De Waart zijn ervan overtuigd dat al die woningen er kunnen komen.
Goede aansluiting
De grootste opgave die beide strategen daarbij zien is toch vooral om dat op een kwalitatief hoogwaardige manier te doen, op een manier waarbij de bestaande stad erop vooruitgaat. Stoop: “Hoe zorgen we ervoor dat we de stad bereikbaar en leefbaar houden, hoe zorgen we voor een goede aansluiting tussen verschillende buurten in de stad, hoe zorgen we voor voldoende groene ruimte in de stad? Dat zijn gebiedsontwikkelingsvragen in de bestaande stad en ook nog eens in een omgeving waar bewoners veeleisend kunnen zijn. De Waart: “Haarlem, vooral het historische deel heeft natuurlijk al heel veel kwaliteit. Bewoners voelen zich betrokken en daardoor worden van de gemeente ook echt goede plannen verwacht als interventies nodig zijn.”
Kwaliteit toevoegen
De nieuwbouwwijk Schalkwijk is de komende jaren al goed voor zo’n 6.000 woningen, in Zuidwest worden 2000 en Oostpoort nog eens 1000 woningen toegevoegd. “Daar moeten we de grote aantallen maken,” zegt Stoop. Kortom: meer woningen toevoegen maar ook het openbaar vervoer versterken, de openbare ruimte vergroenen en op deze manier een nieuwe, leefbare en gezonde stad realiseren. En dat met behoorlijk veel meer mensen dan Haarlem nu telt.
‘Links: Maaike Stoop, rechts: Mick de Waart’ door Links: Valerie Kuypers, Rechts: Isabel Breewel (bron: Valerie Kuypers en Isabel Breewel)
De Waart: “Maar niet overal staat wonen voorop. We willen per plek kijken wat we aan de stad toe kunnen voegen. De Spaarnesprong is bijvoorbeeld een relatief kleine zone, maar daar hebben we in de oude Koepelgevangenis functies gekregen die voor de stad als geheel van belang zijn: een universiteit, een bioscoop, restaurants, een hotel en werkplekken. Dat helpt de lokale economie vooruit en daarmee de kracht van de stad.”
De overgangen tussen bebouwd gebied en het groen rond de stad worden vloeiender
Verdichting betekent ook extra aandacht voor groen. Stoop: “Er is de laatste jaren steeds meer aandacht voor klimaatadaptatie gekomen. Dat zie je ook steeds meer terugkomen in onze nieuwbouwprojecten en omgeving. Ik denk dat de overgangen tussen het bebouwd gebied en de groene gebieden rond de stad daardoor steeds vloeiender worden.”
De Waart ziet dat ook, hoewel hij de nadruk vooral legt op het toegankelijker maken van het Haarlemse ommeland. “Vooral aan de oostkant is dat van belang want het poldergebied dat daar ligt, wordt door veel Haarlemmers nog niet als aantrekkelijk recreatiegebied gezien. We willen dat beter ontsluiten, onder meer door de recreatieplas die daar ligt beter bereikbaar te maken. Met meer inwoners door de verdichting hebben we ook meer goed toegankelijke groene en blauwe ruimte nodig. En als er meer inwoners zijn, krijgen we als gemeente ook meer belastinginkomsten. Die kunnen we inzetten voor investeringen van het groen. Op die manier versterken we beide kanten van de stadsrand.”
Cover: ‘Haarlem, Noord-Holland’ door Aerovista Luchtfotografie (bron: Shutterstock)
Door Joost Zonneveld
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
