Onderzoek Een binnenstad die volledig is gericht op winkelen? Dat is voor de meeste steden geen optie meer. Na sluitingstijd veranderen winkelstraten vaak in verlaten oorden of snelle fietsroutes, waar een onveilig en onprettig gevoel primeert en waar je liever wegblijft. Een binnenstad moet juist als een stadse huiskamer voelen, waar je elkaar ontmoet en meerdere activiteiten kunt doen en waar het fijn vertoeven is. En dat vraagt om een transformatie in de ruimte én in tijd. Platform31 keek met vier gemeenten – Den Haag, Eindhoven, Gouda en Zwolle – naar mogelijkheden voor een levendige binnenstad in de avond.
In het project Avondstad verkent Platform31 met welke interventies je de binnenstad ook in de avonduren ten volle benut en laat bruisen. Hoe houd je daarbij rekening met de wensen van verschillende typen gebruikers zoals ondernemers, bewoners en bezoekers? Samen met vier gemeenten – Den Haag, Eindhoven, Gouda en Zwolle – zochten we mogelijkheden voor het verlevendigen van de binnenstad na winkelsluitingstijd. We keken voorbij de huidige invulling van de stad naar nieuwe, concrete ideeën en gaven de deelnemende steden volop inspiratie voor nieuwe manieren van kijken en alternatieve functies voor de binnenstad. Die staan gebundeld in de publicatie ‘Avondstad Hoe breng je de binnenstad ’s avonds tot leven?’. Daarmee kunnen de vier steden nu verder en deze bieden ook handvatten voor andere steden om met de avondstad aan de slag te gaan.
Vijf aandachtspunten
Uit de verkenning van Platform31 komen vijf aspecten naar voren die belangrijk zijn om de binnenstad in de avond te verlevendigen: participatie, programmering, publiek, publieke ruimte en profilering.
Participatie
Bij alle deelnemende steden heeft het project Avondstad geleid tot een bevordering van de participatie. Het is belangrijk dat alle betrokken partijen bij de binnenstad dichter bij elkaar komen, omdat zij allen een waardevolle rol vervullen in de verlevendiging van de stad in de avond. Die samenkomst wordt gewaardeerd, creëert draagvlak én brengt nieuwe ideeën voor activiteiten en aanpassingen in de ruimte die anders niet tot stand komen.
Programmering
Veranderingen in de programmering zijn belangrijk. Denk aan het verlengen van de winkelopeningstijden, zodat zij over een langer tijdsbestek bezoekers aantrekken. Sommige ondernemers staan daar niet direct voor open. Het is belangrijk te achterhalen waarom zij terughoudend zijn en hen actief aan te moedigen. Extra functies – zoals sport- of muziekscholen, woningen, informele eetgelegenheden en ontmoetingsplekken als bibliotheken of wijkhuiskamers – maken de binnenstad de hele dag een fijn verblijfsgebied, omdat er op verschillende momenten gedurende de dag levendigheid is. Ook kleinschalige evenementen, zoals optredens en workshops van lokale verenigingen, tijdelijke kunstexposities of (akoestische) concerten, dragen bij aan een constante en prettige levendigheid.
Publiek
Welk publiek wil je bereiken? Denk na over (mogelijke) doelgroepen en betrek hen bij het nadenken over nieuwe avondinvullingen van de binnenstad. De ervaring leert dat het actief betrekken van mogelijke doelgroepen helpt om gezamenlijk tot een nieuwe avondinvulling te komen. Zo kan de binnenstad ook inclusiever worden. Den Haag keek bijvoorbeeld met de ogen van een specifiek (en beoogt) publiek naar het Museumkwartier en zag nieuwe mogelijkheden voor verlevendiging in de avonduren. Voor wie doe je het? En wat heb je te bieden? In Eindhoven kwam zo de vraag naar voren in hoeverre de binnenstad zich moet richten op expats, die graag in de avond winkelen. Maar wordt dit ook breder gedragen onder het winkelend publiek van Eindhoven?
Publieke ruimte
Aanpassingen aan de publieke ruimte zorgen voor meer verblijfskwaliteit en moedigen mensen aan ergens langer te verblijven. Denk aan winkeluitstallingen, afwisseling in de inrichting van de straat en ruimte voor voetgangers. De Luttekestraat in Zwolle is bij geopende winkels door winkeluitstallingen bijvoorbeeld een fijne verblijfsruimte. Goede belichting zorgt in de avond voor een fijnere publieke ruimte. Verschillende functies en interessante activiteiten maken de binnenstad makkelijker vindbaar. Zo ontstaan ook bezoekersstromen die voor levendigheid zorgen. Een routing helpt daarbij bezoekers een gebied te vinden of gebieden te verbinden, bijvoorbeeld met wegwijzers of een herkenbare bestrating binnen een bepaald gebied. Functies verbinden werkt ook, zoals kunst op straat, een uitnodigend bankje bij een winkel of geveltuin bij een woning. Zo is buiten duidelijk wat binnen gebeurt en krijgt de omgeving meer identiteit.
Profilering
Een passende en herkenbare identiteit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van een gebied. Mogelijke invullingen zijn bijvoorbeeld design en technologie in Eindhoven, kunst en historie in het Museumkwartier van Den Haag, kaas en stroopwafels in Gouda en gezelligheid en groen in Zwolle. Zwolle zocht actief naar een eigen gebiedsbranding. Ook bij verschillende binnenstadsconcepten in Gouda ging het over een nieuwe profilering.
Coverfoto: Andrew Roberts
Dit item verscheen eerder op Platform31
Het artikel is gebaseerd op de publicatie Avondstad. Hoe breng je de binnenstad ’s avonds tot leven?
Cover: ‘Winkelstraat Leeds Andrew Roberts’
Door Janneke ten Kate
Projectleider ruimte & economie bij Platform31
