Hoe Engelse gebiedsontwikkelaars bewoners steeds afhankelijker maken van de auto

Cranbrook is een nieuwe gemeente in het diepe zuidwesten van Engeland. De afgelopen jaren zijn er 2.900 huizen gebouwd en er liggen plannen om dit aantal uit te breiden naar 6.500. Voorafgaand aan de ontwikkeling was duurzame mobiliteit een van de uitgangspunten. Maar tijdens het bezoek van de onderzoekers van Transport for New Homes, in april vorig jaar, blijkt dat veel van die voornemens in de praktijk (nog) niet zijn gerealiseerd.

Zo ontbreekt een centrale straat waar voorzieningen geconcentreerd zijn, waardoor bewoners bijna altijd geforceerd worden met de auto boodschappen te doen of te winkelen. Veel voetpaden ontbreken nog waardoor er bijna niemand op straat loopt. Het treinstation is na jarenlang lobbyen door bewoners en lokale organisaties eindelijk aangelegd, maar is niet met ander openbaar vervoer te bereiken. Via de enige verlichte wandelroute naar het station, is het 600 meter lopen naar het dichtstbijzijnde huis.

Aaneenschakeling van parkeerplaatsen

Transport for New Homes is een Engelse sociale onderneming die als visie heeft dat “iedereen toegang moet hebben tot aantrekkelijke woningen die zo zijn gelegen en ontworpen dat mensen zonder auto een volwaardig leven kunnen leiden.” In het onderzoek Building Car Dependency, dat eerder dit jaar verscheen, concluderen verschillende deskundigen en wetenschappers dat wijken die zijn gebouwd aan de rand van bestaande steden of in het landelijke gebied steeds meer gericht zijn op het gebruik van de auto.

Het gaat hierbij om zogeheten greenfield-wijken, die zijn gebouwd op plekken die voorheen nog onbebouwd waren. Deze wijken zijn volgens de onderzoekers op het gebied van mobiliteit niet de groene en duurzame plekken geworden die waren beloofd voorafgaand aan de bouw. In plaats daarvan zijn de bewoners (bijna) volledig aangewezen op de auto omdat voorzieningen ver uit elkaar liggen, het openbaar vervoer maar tot de rand van de stad komt en voet- en fietspaden vaak ontbreken of slecht op elkaar zijn aangesloten.

Extra pijnlijk is dat in vergelijking met het onderzoek dat Transport for New Homes in 2018 uitvoerde in dezelfde wijken, de mobiliteit alleen maar minder duurzaam is geworden. Winkels en andere voorzieningen zijn verplaatst naar de buitenkant van de wijken en aangesloten op het wegennet, waardoor de auto nog dominanter aanwezig is in het straatbeeld. Deze “aaneenschakeling van parkeerplaatsen” zorgt er volgens de onderzoekers ook voor dat er geen gemeenschap ontstaat en nieuwe bewoners of bewoners zonder auto geïsoleerd kunnen raken.

Brownfields

In een artikel van The Guardian komen verschillende onderzoekers van Transport for New Homes aan het woord. “Tijdens het onderzoek kwamen we op plekken waar je letterlijk niets kon doen zonder in een auto te stappen”, zegt Steve Chambers. “Voor alles wat je kan bedenken als bewoner heb je de auto nodig. In sommige wijken is er geeneens een buslijn. Het wegenpatroon en de enorme hoeveelheid parkeerplaatsen voor bewoners vertelden het verhaal in de wijken. Huizen zijn gebouwd met twee of drie eigen parkeerplekken en hebben daardoor vaak alleen een kleine achtertuin en geen voortuin.”

De belangrijkste oorzaak voor de dominantie van de auto is volgens de onderzoekers het feit dat in veel wijken is begonnen met de aanleg van de wegen en dat daarna pas de voorzieningen zijn gerealiseerd. Bewoners hebben daardoor ‘auto-gewoontes’ voor zichzelf gecreëerd die moeilijk af te leren zijn.

In de onderzochte wijken die gerealiseerd zijn op plekken die al eerder bebouwd waren, de zogeheten brownfields, hebben duurzame mobiliteit vaak beter voor elkaar omdat de bestaande infrastructuur in deze gebieden al genoeg mogelijkheden biedt voor voetgangers en fietsers. Ook de twee greenfields die zijn ontwikkeld met de wensen van de (toekomstige) bewoners als uitgangspunt en waarbij bereikbaarheid voor voetgangers en fietsers zonder compromissen is gerealiseerd, doen het volgens het onderzoek goed qua duurzame mobiliteit.

Nederlandse stijl

Transport for New Homes adviseert gebiedsontwikkelaars om bij de aanleg van nieuwe wijken niet de aanwezigheid van wegen, maar de aanwezigheid van mogelijkheden om duurzaam te reizen als uitgangspunt te nemen. Alleen als de voet-, fiets- en openbaar vervoer-verbindingen in orde zijn, mag een nieuwe wijk worden aangelegd. De auto mag niet meer leidend zijn.

Daarnaast moeten compacte, gemengde ontwikkelingen als appartementen boven bedrijfspanden en een mix van wonen en werken ervoor zorgen dat er een gemeenschap ontstaat. Minder parkeerplekken per woning moet de openbare ruimte aantrekkelijker maken en een “netwerk van fietsroutes in Nederlandse stijl” moet duurzaam vervoer aantrekkelijker maken. De financiering voor deze maatregelen moet vanuit de potjes komen die nu al zijn gereserveerd voor de aanleg van (snel)wegen en overheden moeten ook de wettelijke mogelijkheden hebben om deze plannen te realiseren.

“Ons rapport laat zien dat we er nauwelijks in slagen woningen te bouwen op een manier waarop de doelstellingen van de overheid om actief reizen, openbaar vervoer en alternatieven voor de privéauto te promoten, worden gehaald”, zegt Steve Gooding van Transport for New Homes tegen The Guardian. “Het zou niemand moeten verbazen dat de auto de standaardkeuze is voor de overgrote meerderheid van de reizen die bewoners van deze wijken nu maken.”