Hoe innovatie en gebiedsontwikkeling elkaar versterken in Delft

Het Kabeldistrict is een van de meest ambitieuze transformatieprojecten in Delft. Het terrein waar ooit kabels werden geproduceerd, maakt deel uit van het industriegebied langs de Schieoevers. Het zal langzaam veranderen in een dynamische, gemengde stadswijk. In deze ontwikkeling worden wonen, werken en innovatie gecombineerd, met een sterke focus op duurzaamheid en technologische vooruitgang.

De herontwikkeling wordt aangestuurd door Amvest en VolkerWessels, die in overleg met de gemeente en tal van andere partijen gezamenlijk werken aan een gefaseerd en integraal plan. De transformatie gebeurt stapsgewijs zodat bestaande bedrijven en initiatieven onderdeel blijven van het veranderende stadsbeeld. De nadruk ligt op HTSM-activiteiten (High-Tech Systemen en Materialen) die passen bij het innovatieve karakter van Delft.

Olga Wagenaar (ontwikkelingsmanager bij Amvest) presenteerde tijdens een recent bezoek van TU-studenten aan het gebied de belangrijkste lessen vanuit het perspectief van een investeerder en ontwikkelaar. Ze benadrukte het belang van placemaking en het tijdelijk gebruik van bestaande gebouwen; het zijn middelen om het gebied levendig en aantrekkelijk te houden tijdens de transformatie. De aanpak stelt innovatieve bedrijven in staat om zich te vestigen in het gebied en bij te dragen aan de ontwikkeling, nog voordat de volledige transformatie is voltooid.

Een bijzonder aspect van Kabeldistrict is de integratie van diverse functies. Zo worden er in de eerste fase ongeveer 900 woningen gerealiseerd, variërend van studentenhuisvesting tot koopwoningen. Ook wordt er circa 11.000 m2 gereserveerd voor bedrijfsruimten, commerciële- en maatschappelijke voorzieningen. De totale ontwikkeling omvat naar verwachting tussen de 3.200 en 3.500 woningen en 70.000 m2 bedrijfsruimte, commerciële en maatschappelijke voorzieningen. De openbare ruimte wordt zorgvuldig ontworpen om interactie en ontmoeting te stimuleren.

Innovation District Delft

De transformatie van het Kabeldistrict is onderdeel geworden van een grootschaliger initiatief dat het Innovation District Delft (IDD) is genoemd. Dit district, waarin vijf partijen samenwerken: TU Delft, provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH), gemeente Delft en de Bedrijvenkring Schieoevers (BKS). De samenwerking is gericht op het versterken van de randvoorwaarden van het innovatie-ecosysteem in Delft. De partijen willen deze ook naar buiten toe meer zichtbaar maken.

Jeanet van Antwerpen, programmadirecteur van IDD, ging in op de multi-actor-, multi-level- en multi-policy-benadering die de ontwikkeling van het Delfste innovatiedistrict kenmerkt. Zij legde uit hoe het innovatie-ecosysteem zich op verschillende schaalniveaus ontwikkelt en wat het vigerende beleid daarbij van de vijf partijen is. Voor alle schaalniveaus is er op verschillende inhoudelijke thema’s beleid, zoals mobiliteit, economie, ruimtelijk ordening, wonen, et cetera. Van Antwerpen liet zien hoe groot de hoeveelheid en verscheidenheid aan beleid er is en welke uitdagingen dit met zich meebrengt.

Op dit moment ligt de nadruk op het opstellen van een overkoepelende ruimtelijke visie. Deze visie moet de ambities van de verschillende actoren binnen IDD op één lijn brengen en de samenwerking versterken. Door het nog ontbreken van een eenduidige langetermijnvisie dreigt versnippering, terwijl juist een gezamenlijke aanpak essentieel is om innovatie te stimuleren en de beschikbare ruimte optimaal te benutten.

Een belangrijk doel van IDD is om een omgeving te creëren waarin bedrijven, waaronder startups en kennisinstellingen kunnen floreren. Dit vereist niet alleen fysieke randvoorwaarden, maar ook een sterk netwerk van samenwerkende partijen, investeringen in duurzame en inclusieve stedelijke ontwikkeling, en heldere beleidskaders.

Veelzijdig en meerlaags

De ervaringen die in het KD-Lab van Delft werden gedeeld onderstreepten het belang van samenwerking tussen onderwijs, beleid en praktijk in stedelijke ontwikkeling, zeker daar waar de universiteit en de studenten een belangrijk onderdeel zijn van de omgeving. Kabeldistrict en het Innovation District Delft laten zien hoe steden kunnen transformeren om innovatie te stimuleren, maar ook hoe veelzijdig en ‘meerlaags’ dit proces is.

Met de groeiende druk op de stedelijke ruimte en de behoefte aan duurzame en inclusieve ontwikkeling, wordt kennisdeling en interdisciplinaire samenwerking vaak genoemd als dé manier van werken. De stappen die aan de Delftse Schieoevers worden gezet maken concreter wat dergelijke aanbevelingen in de praktijk omvatten. Door ze te delen met studenten worden toekomstige professionals en beleidsmakers bovendien voorbereid op de uitdagingen van de stad van morgen, waar gewoond, geleerd én gewerkt kan worden.

De dialoog tussen de sprekers en de studenten leverde waardevolle inzichten op over de uitdagingen en kansen van innovatie-gedreven gebiedsontwikkeling. De uitwisseling van ideeën en inzichten maakte bijvoorbeeld duidelijk dat de ontwikkeling van een innovatieve stadswijk (zoals Kabeldistrict en op grotere schaal het IDD) niet alleen een ruimtelijke, maar ook een bestuurlijke en economische uitdaging is. Ook werd er gediscussieerd over de rol van de overheid, investeerders en kennisinstellingen in het creëren van een veerkrachtige, inclusieve, goed verbonden stad. De ideeën van de jonge, internationale studenten leverde waardevolle perspectieven op voor de toekomst van Delft als centrum van innovatie en duurzame stedelijke ontwikkeling in een groter, regionaal geheel.