Hoe krijgen we nieuwe bewoners aan de deelmobiliteit?

“Introduceer deelmobiliteit zo vroeg mogelijk in gebiedsontwikkeling en maak het bewoners gemakkelijk hiervan gebruik te maken”. Dit is de belangrijkste les die ontwikkelaar AM na onderzoek trekt op Gebiedsontwikkeling.nu. Maar hoe zorgen overheden, ontwikkelaars en aanbieders van mobiliteit ervoor dat nieuwe bewoners hun reisgedrag ook echt veranderen? Drie adviezen van een ‘nieuwe bewoner’.

Impact?

Als projectmanager werk ik voor overheden aan MIRT-opgaven waar gebiedsontwikkeling en bereikbaarheid hoofdrollen spelen. In bijvoorbeeld de Binckhorst (centrum Den Haag) en Amsterdam Bay Area (Amsterdam en Almere) spelen veel belangen per vierkante meter. De afweging van deze belangen is de laatste jaren behoorlijk veranderd. De (geparkeerde) auto daalt snel in het lijstje en maakt plaats voor ‘actieve’ openbare ruimte, natuur en groen en andere vormen van mobiliteit. Een ‘mobiliteitstransitie’ met minder auto’s, meer ov, fiets en deelsystemen maakt het mogelijk om woningen toe te voegen terwijl de stad bereikbaar blijft.

Het succes van de mobiliteitstransitie valt of staat met ander reisgedrag. De aankoop van een nieuwe woning is hét uitgelezen moment om gedrag te veranderen, want een verandering in omgeving vraagt om verandering in patronen. Helaas is er meer nodig om gedrag te veranderen dan het verlagen van parkeernormen en het verhogen van het aanbod van alternatieve vervoersmiddelen. Nieuwe en actieve vormen van mobiliteit moeten een onderdeel worden van het toekomstbeeld van de nieuwe bewoners. Hoe maken we deze impact op de nieuwe bewoners?

Drie fasen

Sinds een paar weken hebben mijn vriendin en ik een optie op een woning in het Slachthuisdistrict in Haarlem, een gebied met een ‘nieuw’ mobiliteitsconcept. Plots kijk ik als ‘bewoner in spé’ met andere ogen naar deelmobiliteit. Ik merk dat er drie fasen zijn die ik doorloop bij de aankoop van het huis. Deelmobiliteit vraagt in elke fase om een andere benadering van de ontwikkelaar om mijn toekomstige gedrag écht te veranderen.

1.       Oriëntatiefase: informeer over deelmobiliteit

In de oriëntatiefase vormde ik me een globaal beeld van de woningbouwontwikkeling. Door de oververhitte woningmarkt is een grondige voorbereiding noodzakelijk. De belangrijkste informatiebron is de projectwebsite. Deze geeft niet alleen een indruk van het gebied en de woningen, maar bevat de - o zo - belangrijke inschrijfknop om mee te dingen naar een van de felbegeerde woningen.

De website van het project vermeldde bij de inschrijving glashelder dat er géén eigen parkeerplaatsen komen en dat deelsystemen worden aangeboden. Ik besefte me in deze fase al dat het bezitten van een eigen auto niet voor de hand ligt als ik in dit gebied wil gaan wonen. De keuze voor deelmobiliteit is vanaf het begin onderdeel van mijn beslissing om me wel of niet in te schrijven voor de woning.

In de oriëntatiefase merkte ik het belang van vroegtijdige informatie over het mobiliteitsconcept van het gebied. Een logische verbinding met het karakter van het gebied is belangrijk. Staan buitenruimte, openheid en groen centraal? Dan past daar duurzame en gedeelde mobiliteit bij.

2.       Beslisfase: concretiseer deelmobiliteit

Hoera, we hebben een woning toegewezen gekregen! Na van de schrik te zijn bekomen, begint een stressvolle periode. In een paar weken moet veel worden uitgezocht om een overwogen beslissing te nemen.

Ik merkte mijn behoefte om concreet te weten welke vervoersmiddelen worden aangeboden. De ontwikkelaar speelde hier slim en tijdig op in. Bij de verkoopstukken zat een uitgebreide folder van deelvervoeraanbieder Hely. Ik leerde dat er bij oplevering van de woning al zeven deelauto’s, vier bakfietsen en vier elektrische fietsen beschikbaar zijn. Dit aanbod groeit als de vraag toeneemt. De folder vermeldde bovendien waar de auto’s en fietsen in het gebied komen te staan. Deze gedetailleerde informatie gaf vertrouwen. Ik kan er op rekenen dat de juiste vervoersmiddelen in doordachte hoeveelheden op logische plekken worden aangeboden.

Ook speelden in deze fase de financiën een belangrijke rol. Kan ik de maandelijkse hypotheek betalen? Welke aanvullende kosten horen bij de woning? Welke structurele uitgaven kan ik na de verhuizing nog meer verwachten? De ontwikkelaar gaf in de verkoopstukken inzicht in de abonnements- en gebruikskosten van deelmobiliteit. Deze kosten nam ik een-op-een over in mijn financiële overzicht met de toekomstige maandelijkse inkomsten en uitgaven. Ineens leek de bestaande leaseauto wel érg prijzig. Hebben we aan een auto ‘op afroep’ niet voldoende? De maandelijkse kosten voor deelmobiliteit werden onderdeel van onze toekomstige financiële huishouding.

In de beslisfase is het dus belangrijk om kopers concrete informatie te leveren over het aanbod van vervoersmiddelen en de te verwachten kosten. De kosten voor deelmobiliteit gaan in deze fase deel uitmaken van het toekomstbeeld op wonen en reizen.

3.       Gebruiksfase: abonneer op deelmobiliteit

De verkoopinformatie geeft vertrouwen dat vanaf de oplevering een doordacht deelsysteem wordt aangeboden én dat dit systeem meebeweegt met de vraag. Toch resteert voor mij nog een belangrijke vraag: tot wanneer kan ik op dit systeem vertrouwen? Ik ben bereid me voor tientallen jaren te verbinden aan het gebied. Doet de aanbieder van de deelmobiliteit dit dan ook?

Ik zoek naar de zekerheid dat de aanbieder de stekker niet (letterlijk) uit het aanbod trekt bij tegenvallende omzetcijfers. Deze vraag is voor mij als toekomstig bewoner op dit moment nog onvoldoende beantwoord. Hierover ga ik met de ontwikkelaar in gesprek.

Het bieden van deze zekerheid hoeft niet moeilijk te zijn. Bij ‘traditionele’ nieuwbouwontwikkelingen haalt niemand zijn schouders op voor een verplichte bijdrage van rond de dertigduizend euro voor een eigen parkeerplaats. Dit hoort nou eenmaal bij de ontwikkeling. Op die manier houdt het systeem van eigen autobezit zichzelf in stand.

Hetzelfde principe kan worden toegepast op deelmobiliteit. Waarom stellen we deelname aan het deelsysteem niet verplicht voor nieuwe bewoners, bijvoorbeeld als onderdeel van de VvE of de servicekosten van het huurcontract? De aanbieder krijgt garantie op inkomsten op de lange termijn en kan blijven investeren. Bewoners krijgen de zekerheid van een passend mobiliteitssysteem dat zich aan blijft passen aan de vraag.

Deze constructie wordt bij ‘onze’ gebiedsontwikkeling overigens al toegepast bij de warmte- en koudepomp. Deelname is verplicht voor alle nieuwe bewoners en de kosten worden netjes vermeld in de verkoopinformatie. Duurzaam omgaan met energie is dus al onderdeel van de keuze voor een woning. Laten we hier duurzaam mobiliteitsgedrag aan toevoegen.

Drie adviezen

Terug naar de conclusies van AM over hoe we nieuwe bewoners aan de deelmobiliteit krijgen. Ik ben het er volmondig mee eens dat deelmobiliteit vroeg moet worden geïntroduceerd in gebiedsontwikkeling. Ook is het gebruiksgemak van groot belang.

Uit mijn eigen ervaring als toekomstig bewoner roep ik overheden, ontwikkelaars en mobiliteitsaanbieders daarnaast op om:

1.    nieuwe bewoners al vóór inschrijving op een woning te informeren over het mobiliteitsconcept. Maak bijvoorbeeld expliciet dat er geen eigen parkeerplaatsen komen.

2.   concrete informatie over aantallen en soorten vervoersmiddelen en de abonnements- en gebruikskosten te vermelden in de verkoopinformatie van de woning.

3.   een langdurige relatie te garanderen tussen mobiliteitsaanbieder en de toekomstige bewoners om het systeem op de lange termijn in stand te houden, bijvoorbeeld door een verplichte deelname aan het systeem via de VvE.

Op deze manier wordt anders omgaan met mobiliteit onderdeel van het toekomstbeeld van de nieuwe bewoners. Zo kunnen we het mobiliteitsgedrag écht veranderen.

Cover image: Unsplash