Go column cover 2

Hoe maken we buiten beter?

28 augustus 2019

3 minuten

Opinie Terug van vakantie? Lees dan dit pleidooi van Daan Zandbelt voor een beter buiten dichtbij huis, inclusief tips om de aansluiting tussen stad en buitengebied te optimaliseren. “Op naar de vogelkijkhut, uitspanning of kaasboerderij!”

Iedereen is terug van weggeweest. De tijd van buitenspelen is weer voorbij. En wat vakantie is op grote schaal, zoeken we rond ons huis op kleine schaal: de mogelijkheid om ‘er even uit te gaan’. Een blokje om, even met de fiets of hond erop uit. Om ons te re-creëren, door letterlijk afstand te nemen van dagelijkse beslommeringen. In essentie draait recreatie en toerisme om ‘oversteken en terugkijken’ (1). De relatie tussen stad en ommeland is hierin evident essentieel. Je moet kunnen ‘oversteken’ om ‘terug te kunnen kijken’.

Dit gaat alleen lang niet altijd goed. De gemiddelde Nederlandse woonwijk aan de rand van stad of dorp staat met de rug naar het buitengebied. De wijk wordt afgezoomd door schuttingen, bergingen en rondwegen. Het buitengebied wordt geïntroduceerd door een verzameling volkstuinen, onbestemde bosjes en vage schuurtjes. De verbindingen tussen de twee zijn schaars vanwege harde grenzen en infrastructuurbarrières, en regelmatig sociaal onveilig.

Bewoners en gebruikers van deze buitengebieden zijn op zich tevreden, maar gebruiken ze niet heel intensief. Ze waarderen vooral de nabijheid van het groen, maar de landschappelijke kwaliteit en het voorzieningenniveau hiervan is aan de lage kant (2). 

Laten we nu investeren in deze stadsranden, die van achterkant van de stad kunnen transformeren tot de voorkant van het landschap. Daarom geef ik een voorzet in drie toevoegingen hoe hier op in te spelen:

  1. Groen-blauwe aders. Maak meer en aantrekkelijke routes voor meer uitwisseling tussen wijk en omliggend landschap. Structuren zoals waterstromen en dijken vormen de basis, omdat ze stad en ommeland al op natuurlijke wijze verbinden. Dat zijn meer dan alleen recreatieve routes die het welzijn en gezondheid van de bewoners een boost geven en biodiversiteit in de wijk vergroten. Groene vingers die dieper de stad insteken brengen ook verkoeling naar de wijk en overtollig water naar buiten.
  2. Overkanten. Creëer aantrekkelijke bestemmingen in het buitengebied. Dat geeft bewoners een extra reden er op uit te trekken. Op naar de vogelkijkhut, uitspanning of kaasboerderij!
  3. Gouden randjes. Schuw nieuwbouw niet, want als kapitaalintensieve investering kan zij de verouderde wijk nieuwe energie geven. Doe dit bijvoorbeeld middenin de buurt met het woonhotelconcept van het Schuifhuis. Of ontwikkel aan de rand, dat helpt de hele wijk op het ommeland te oriënteren.

Zo krijgt het buitengebied er een diverse en fanatieke groep gebruikers en beschermers bij. Laten we daarmee starten nu de vakantie over is. Want zoals Voltaire al stelde: ‘Il faut cultiver notre jardin’.

(1) Frits Palmboom, “IJsselmeergebied, een ruimtelijk perspectief”, p. 301
(2) 
Vereniging Deltametropool en Urban Syngery, “Natuur om de Hoek, recreatiegebieden post 1965”, i.o.v. Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en Staatsbosbeheer, p. 15: https://deltametropool.nl/app/uploads/2019/04/20190401-Natuur-om-de-hoek-DOWNLOAD.pdf

Het College van Rijksadviseurs lanceerde onlangs de prijsvraag Panorama Lokaal. Hierin zoeken zij locaties op de rand van stad en groen, gebouwd in de jaren ‘60, ‘70 of ‘80, die we samen klaar kunnen maken voor de toekomst. Daarvoor zet Panorama Lokaal creatieve en multidisciplinaire teams in om deze wijken nieuw leven in te blazen.

Gemeentes, woningcorporaties, bewoners en andere lokale betrokken partijen kunnen een coalitie vormen en tot 3 oktober een locatie aanmelden. Kijk voor meer informatie op www.panoramalokaal.nl.


Cover: ‘Go column cover 2’


Daan Zandbelt

Door Daan Zandbelt

Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving en partner bij De Zwarte Hond, een ontwerpbureau voor architectuur en stedenbouw in Rotterdam.


Meest recent

Boulevard Périphérique, Parijs door gabriel12 (bron: shutterstock)

Metamorfose van een metropool, Parijs kijkt over de Périphérique

Parijs blijft boeien. Simon Kuper belicht in zijn nieuwe boek ‘Parijs nu’ de transitie van deze miljoenenstad, hij verbindt de fysieke sprong voorwaarts met de mentale. Jaap Modder is enthousiast.

Recensie

4 november 2024

Waterfront Wateringseveld door Frans Blok (bron: Shutterstock)

"Water en bodem sturend is een waterschap dat zegt: hier mag je niet bouwen"

Noodzaakt de woningnood tot losser omgaan met 'water en bodem' als sturend principe? We moeten niet te dogmatisch zijn over waar we woningen bouwen, vinden ministers Mona Keijzer en Barry Madlener. Maar is dat wel verstandig?

Opinie

4 november 2024

Wonen in containers door Di Soccio Massimo (bron: Shutterstock)

Ongelukkige combi flexwoningen-netcongestie vraagt creatief stapelen

Netcongestie zet een rem op de snelheid waarmee bouwprojecten kunnen worden opgeleverd. Voor flexwoningen die in korte tijd worden gerealiseerd is dit bij uitstek een probleem. Creatief stapelen is vereist.

Onderzoek

1 november 2024