Hugo, waar is je ‘Moonshot’?

Beste Hugo,

Kort na de lancering van je ambitieuze tienjarenplan voor 900.000 nieuwe woningen leek je ministeriële lot al vroegtijdig bezegeld door een ‘vergeten’ appje uit een recent verleden. Het debat hierover stemde me droevig. Niet alleen vanwege de pijnlijke afwezigheid van de – ook door jou – beloofde nieuwe bestuurscultuur, maar ook vanwege de evenzo pijnlijke aanwezigheid van de korte-termijn-afrekencultuur waar jij als politicus mee moet dealen. Zo ga je van appje en smoesje via debatje in no-time naar motietje van wantrouwen! Hoe kun je in zo’n hijgerige context, waarin fouten maken niet mag, ooit succesvol grote maatschappelijke en ruimtelijke opgaven aanpakken?

Een wooncrisis bijvoorbeeld.

Heb je inmiddels het boek Moonshot van Mariana Mazzucato gelezen?* Dat biedt perspectief! In een helder en wenkend pleidooi schetst deze topeconoom een fundamentele transformatie van onze economie en samenleving, met een trekkersrol voor de overheid. Een nieuwe vorm van kapitalisme, waarin de overheid met overtuigende verhalen langetermijndoelen stelt. Waarachter vervolgens ook bedrijfsleven en burgers zich kunnen scharen.

De term Moonshot refereert aan de missie van J.F. Kennedy om mensen naar de maan te brengen (en weer terug). Zeven jaar na het vaststellen van deze missie was het schijnbaar onmogelijke gelukt. Maar belangrijker nog: de missie leidde via trial and error en het samen zoeken naar nieuwe wegen ook tot allerlei technologische, sociale, organisatorische en politieke innovaties. Zelfs al zouden er helemaal geen mensen op de maan zijn geland, zo betoogt Mazzucato, dan was de missie toch geslaagd.

Vervolgens trekt ze de parallel naar grote uitdagingen van onze tijd, bijvoorbeeld voor gezondheid, klimaat en kansenongelijkheid. Die uitdagingen vragen een missie-georiënteerde overheid, die gedurfde vergezichten schetst en vooral de uitkomsten vastlegt, en niet op voorhand de instrumenten of route.

Wat nou, Hugo, als we missie-georiënteerd naar de wooncrisis kijken en het verhaal dat daarbij hoort? Gaat dat verhaal dan over snel 900.000 nieuwe huizen bouwen? Of misschien meer over een robuuste en toekomstbestendige inrichting van ons land, waarin iedereen betaalbaar, gezond en prettig kan leven? En moeten we daarbij alleen vertrouwde wegen bewandelen en risico’s mijden of mogen we zoeken, verkennen en experimenteren? Dan mogen we dus ook fouten maken die we vervolgens trots zouden kunnen toegeven. Omdat we daar samen beter van worden.

Groet,

Hans-Hugo

*Je topambtenaar Marja Appelman zou het boek aan je geven na afloop van de keynote van Mazzucato op het SKG Jaarcongres in maart.