Nieuws Het geraas van de snelweg klinkt in de verte, dichterbij hoor je alleen meerkoeten, de wind in de kastanjebomen en het zacht klotsende water van de Kralingse Plas. Op deze zaterdagochtend komt daar regelmatig een opvallend ‘flop-flop, flop-flop’ bij. Joggers. Normaal zou ook Coen van Oostrom (43) zich aansluiten bij de stoet van hardlopers, maar vandaag heeft de projectontwikkelaar hier iets anders te doen. ‘Ik ben gefascineerd door steden, en ik zou nooit in Drenthe of op het platteland van Frankrijk willen wonen. Maar ín de stad zoek ik altijd de rust van parken en natuur op. Hier in Rotterdam ook.’
Ontwikkelaar van groene projecten Coen van Oostrom schreef het businessplan voor zijn bedrijf bij het Kralingse Bos
De Tuin van de Vier Windstreken, een café-restaurant dat ligt ingeklemd tussen twee windmolens, de Kralingse Plas en het Kralingse Bos, heeft een bijzondere betekenis voor Van Oostrom. Aan het begin van zijn carrière heeft hij er het businessplan van zijn ontwikkelingsmaatschappij OVG geschreven, en zich afgevraagd of hij zijn eigen bedrijf niet beter kon verkopen en in loondienst zou gaan werken. ‘En zes jaar geleden heb ik hier ook zitten overdenken wat ik aan moest met de aanbevelingen van Al Gore. Op een ontbijt dat was georganiseerd door toenmalig TPG-topman Peter Bakker, had hij verteld dat 40% van de CO2-uitstoot van panden komt. Rijkman Groenink, toen nog de grote man van ABN Amro, zei dat de bank groene auto’s en groene gebouwen zou financieren. Ik keek om me heen, zag dat ik de enige vastgoedman aan tafel was, en begreep dat ik iets moest doen’, zegt hij. ‘Toen ik Gore vroeg of het wel ethisch was om geld te willen verdienen met duurzaamheid, schoot hij in de lach. Alleen Nederlanders vragen zich dat af, zei hij. Volgens Gore zijn bedrijven de enige drivers die iets kunnen betekenen in de strijd tegen klimaatverandering.’ Van Oostrom wijst naar de overkant van de plas. ‘Daar staan een paar van mijn gebouwen, maar helaas kun je die vandaag niet zien vanwege de mist.’
Onbestuurbaar
Links van het terras drijft het vervallen botenhuis van de zeilvereniging, met afbladderende verf en half verrotte planken. ‘Dat ligt er ook al twintig jaar zo bij, terwijl je hier een prachtig jachthaventje zou kunnen maken. Het is een voorbeeld van de onbestuurbaarheid van Nederland. Het probleem is dat niemand de baas is, niemand die zegt: Dit is het plan, dit gaan we doen! Waarbij dat plan natuurlijk wel democratisch tot stand moet zijn gekomen’, zegt Van Oostrom. Hij komt er nog even op terug aan het einde van het gesprek, als hij opmerkt dat er in Nederland niet meer wordt nagedacht over de vraag hoe we hier willen wonen. ‘Ik wil natuurlijk dat alles netjes is, dat alles er mooi strak uitziet, terwijl anderen misschien wel van dit soort rafelrandjes houden. Het gaat erom dat we daarover praten.’
Van Oostrom, eigenaar van het miljoenenbedrijf OVG, heeft het wel een beetje gehad met Nederland, zo blijkt. ‘Vijftig procent van wat we doen, gaat tegenwoordig via de overheid. En daarnaast hebben we ook een heel geïnstitutionaliseerd middenveld. De Sociaal-Economische Raad, waar het FD vorige week nog over schreef, is daar een voorbeeld van’, aldus Van Oostrom. ‘Het gevolg daarvan is dat ik 68% belasting moet betalen. In Duitsland zou dat 42% zijn. Ik werk de helft van mijn tijd in Duitsland, mijn fiscalist zegt dat ik zo snel mogelijk moet verhuizen. In mijn vak heeft Nederland zijn relevantie verloren. Alles ligt hier stil, terwijl er in Duitsland veel dynamiek is.’
De eerste reden die Van Oostrom geeft om níet naar Duitsland te verhuizen, is zijn privésituatie. ‘Daarnaast voelt het een beetje als verraad. Mijn opa, die boer was, dijkgraaf en later wethouder, verwoordde het goed: in Nederland houden we elkaar vast, beschermen we elkaar. Er is alleen geen ruimte voor ondernemerschap. Dat je hier de helft van je inkomen afdraagt, is geen probleem – wat in Amerika ondenkbaar zou zijn, overigens. Maar de balans slaat door. Daarom heb ik ook zo’n hekel aan Hans Spekman van de PvdA, die zegt dat nivelleren een feest is! Er zit een grens aan de loyaliteit naar de gemeenschap, en die loyaliteit zet hij op het spel. Maar goed, als ik nu naar Duitsland zou vertrekken, ben ik net zo fout als Spekman. Er is een groep mensen die de wereld over trekt op zoek naar het laagste belastingregime, maar daar wil ik geen deel van uitmaken.’
Groene thee
Aan de tafeltjes naast hem is een gezelschap jonge moeders met kinderen neergestreken. Het is een drukte vanjewelste, maar Van Oostrom heeft er geen moment hinder van. Roerend in zijn glas groene thee antwoordt hij op de vraag of hij verantwoordelijkheid voelt tegenover Nederland: ‘Voor mijn opa was dat duidelijk, dat was zijn dorp. Maar voor mij? Heb ik een verantwoordelijkheid ten opzichte van Rotterdam? Nederland? Europa? De wereld? Aan de Zuidas in Amsterdam bouwen we het duurzaamste kantoor van Nederland, het nieuwe kantoor van Deloitte. Maar ik was onlangs bij het Clinton Initiative in New York, waar Clinton mij heeft gevraagd een werkgroep op te zetten die voorbeelden van duurzaam bouwen internationaal uitrolt. Technisch weten we namelijk wel wat we moeten doen, maar dat is niet voldoende. We moeten businessmodellen ontwikkelen waardoor een woning- eigenaar in Amsterdam-Zuid zegt: Dat wil ik ook.’
Het steekt Van Oostrom dat er in Nederland geen belangstelling meer is voor zijn professie. ‘Als we in Duitsland iets nieuws gaan bouwen, komt dat op het 8-uurjournaal. En als partijen het eens zijn, is er geen discussie over vogeltjes en bomen. Hier is geen belangstelling meer voor de leefomgeving, maar vindt men alleen de juridische kant van het proces nog belangrijk. Er is geen debat meer over de gewenste ontwikkeling van de stad en het land.’ Als Van Oostrom weer naar huis gaat, breekt de zon langzaam door. Maar de kantoren aan de overkant van de Kralingse Plas zijn nog altijd niet te zien.
Dit is de 29ste aflevering in de wekelijkse serie ‘Lieu de Mémoire’, over plekken die van betekenis zijn voor Nederlandse ondernemers, politici en bestuurders.
Auteursrecht voorbehouden aan Het Financieele Dagblad
Cover: ‘2013.11.06_kralingsebos’
