Onderzoek De invloed van moderne architectuur in Westerse stadscentra wordt de laatste jaren steeds groter. Maar Zweeds onderzoek laat iets heel anders zien. Binnenstadmanagers en andere professionals zijn ervan overtuigd dat stadscentra veel meer profiteren van klassieke, romantische architectuur.
Wetenschappers hebben de afgelopen jaren regelmatig aangetoond dat de gebouwde omgeving invloed heeft op de mentale gezondheid van mensen. Vooral de negatieve invloed van strakke, moderne architectuur op het welzijn van de gebruikers valt op. Justin Hollander (wetenschapper aan Tufts University en co-auteur van het boek Cognitive Architecture: Designing for How We Respond to the Built Environment) weet wel waarom. Gebruikers, zo stelt Hollander, zijn zowel in landschappen als in straten op zoek naar een verhaal met een volgorde.
Mentale stress
Zo lijkt een geheel glazen gebouw door het ontwerp op het eerste gezicht een waardevolle bijdrage te leveren aan de omgeving. In werkelijkheid zorgt een dergelijk ‘egaal’ gebouw juist voor mentale stress bij voorbijgangers. Voetgangers zijn veel eerder geneigd een straat in te lopen met losse huizen en stoepen (wat zorgt voor een volgorde met een verhaal) dan een straat met één massief blok aan beide kanten. De grote blokken die de moderne binnenstad domineren zorgen er uiteindelijk dus voor dat de mentale gezondheid van bewoners en bezoekers achteruitgaat.
Uit Zweeds onderzoek blijkt dat ook professionals deze conclusie onderschrijven. Zij zijn ervan overtuigd dat de modernistische architectuur die de Westerse stadscentra de laatste jaren domineert, niet de beste keuze is voor de binnenstad van deze steden. Onderzoekers Henrik Loodin en Ola Thufvesson vroegen 109 binnenstadmanagers en andere professionals naar hun mening. Zij houden zich in Zweedse gebiedsontwikkeling bezig met binnensteden. Aan hen de vraag welke architectuur-vorm het meest aantrekkelijk is voor gebruikers van de stadscentra.
Het monotone, moderne woongebouw eindigde op de allerlaatste plaats
De respondenten kregen tijdens het onderzoek, dat begin deze maand werd gepubliceerd in Journal of Urban Design, zes verschillende straatbeelden voorgelegd. Op basis van persoonlijke voorkeuren, strategische positie van de binnenstad en wensen van de voor de stad aantrekkelijke groepen (toeristen, winkelend publiek, dagjes- en zakenmensen) kozen zij in verschillende situaties voor hun favoriete straatbeeld.
Wapen in de strijd
De Zweedse professionals kozen massaal voor de zesde optie: het gebouw in de Barok-stijl. Volgens de onderzoekers wordt dit gebouw door de meerderheid gezien als het meest aantrekkelijk in alle opzichten. De professionals vinden het gebouw het prettigst om in te leven en het meest aantrekkelijk in het straatbeeld. Ook heeft dit gebouw de meest positieve invloed op het veiligheidsgevoel en worden met de Barok-variant (verwachten de professionals) de meeste toeristen, dagjesmensen en potentiële bewoners naar de binnenstad getrokken.
Op de tweede plek kwam het gebouw terecht dat rond 1900 werd gebouwd. Het monotone, moderne woongebouw eindigde op de allerlaatste plaats. Uit het feit dat de twee ‘populairste’ gebouwen voor 1910 zijn gebouwd, kan volgens de onderzoekers worden geconcludeerd dat professionals een straatbeeld met klassieke architectuur als het meest waardevol zien voor stadscentra.
En met die bevinding onderbouwen de wetenschappers de stelling dat de inzet van (klassieke) architectuur het belangrijkste wapen is in de ‘strijd’ tussen de stadscentra en de winkelcentra aan de rand van de stad en het online shoppen. Tegelijkertijd laat het onderzoek volgens de Zweedse wetenschappers zien dat ook professionals (net als gebruikers in relatie tot hun mentale gezondheid) een hetrogeen straatbeeld vol verschillen in details, gebouwen en aankleding verkiezen boven een homogene straat met een modernistische uitstraling.
Lees het volledige onderzoek in Journal of Urban Design.
Cover: ‘Helsingborg, Zweden’ door JordanJoy (bron: Shutterstock)
Door Jasper Monster
Redacteur Gebiedsontwikkeling.nu
