Nieuws Voor het klimaatadaptief inrichten van de stad ligt er een enorme kans in haar 'private domein'. Het klimaatbestendig maken van gebouwen en privéterreinen levert in potentie een wezenlijke bijdrage aan de primaire doelstelling van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie; een klimaatbestendige inrichting van Nederland in 2050. Veel van de adaptieve maatregelen in het private domein zijn inmiddels bekend (afkoppelen, groene daken, vergroenen maaiveld). Toch is het vanzelfsprekend toepassen ervan in de stedelijke omgeving in 2015 nog geen dagelijkse praktijk. Dit impactproject wil daar verandering in brengen.
De studie is verricht door De Urbanisten en Superuse Studio’s in opdracht van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en woningcorporatie Havensteder. Het onderzoek maakt onderdeel uit van het Stimuleringsprogramma Ruimtelijke Adaptatie en is financieel ondersteund door het ministerie van I&M.
De studie richt zich op de mogelijkheden voor klimaatadaptieve maatregelen op blokniveau. De Rotterdamse buurt Agniesebuurt / Zomerhofkwartier is hiervan de proeftuin. In deze buurt zijn op een steenworp afstand van het Rotterdamse waterplein drie exemplarische blokken onderzocht; een 19e-eeuws bouwblok, een blok uit de jaren ’80 en een nieuw te bouwen complex.
Resultaten
‘klimaatblok’
Figuur 1: Twee aspecten van de agenda van Watersensitive Rotterdam richten zich op nieuwe sponsconcepten en het activeren van het private domein. De Agniesebuurt / Zomerhofkwartier is een van de locaties waar Watersensitive Rotterdam zich op richt.
Voor de gecombineerde verbetering van vastgoed én prestaties op het gebied van klimaatadaptatie is een rijk pallet aan maatregelen verzameld. In deze studie zijn bouwstenen ontwikkeld voor onder andere:
Waterberging op daken en tegen gevels
Opslag en hergebruik van het hemelwater
Waterberging in en onder de tuin
Waterberging aan de straatgevel
‘klimaatlblok’
Figuur 2: Optimalisatie van het 19e-eeuwse bouwblok door middel van een slimme combinatie van klimaatadaptieve maatregelen.
Afhankelijk van de situatie per blok is een combinatie van maatregelen ontworpen. In alle gevallen is het de moeite waard om het hemelwater te ‘cascaderen’ of stapsgewijs te bergen en vertraagd af te voeren en waar mogelijk her te gebruiken. In combinatie met groen (bijvoorbeeld op het polderdak) draagt het blok ook bij aan de verkoeling van de buurt.
Deze studie laat bovendien zien, dat de combinatie van maatregelen op verschillende manieren bijdraagt aan een aantrekkelijker ‘woon- en leefklimaat’. Bijvoorbeeld door de aanleg van toegankelijke daktuinen of het verbeteren van de kwaliteit van het binnenterrein en door regentuintjes aan de straat. De zichtbaarheid van deze wateropvang-maatregelen draagt bij aan het waterbewustzijn en het besef van de noodzaak om de stad waterbestendig in te richten.
‘klimaatblok’
Figuur 3: Doorsnede van het 19e-eeuwse blok met toegevoegde bergingscapaciteit.
“The proof of the pudding is in the eating” Het voorstel is dan ook om in de Agniesebuurt de volgende stap te zetten. De ambitie is om op korte termijn tenminste in één blok met de resultaten van deze studie aan de slag te gaan. Dit pilotblok kan dienen om rondom financiering meer kennis op te bouwen. Ook rondom de juridische mogelijkheden staan nog kennisvragen open. De woningcorporatie, het waterschap en de gemeente maken de komende periode afspraken rondom samenwerking en vervolg.
Wat is een "impactproject"?
Onderdeel van het Stimuleringsprogramma Ruimtelijke Adaptatie (SRA) zijn impactprojecten. Een impactproject is een toonaangevend project op het gebied van klimaatbestendige stad, waterrobuust inrichten, vitale en kwetsbare objecten en slimme combinaties voor meerlaagsveiligheid. SRA biedt ondersteuning om de transitie naar waterrobuust en klimaatbestendig inrichten te stimuleren. Naast de financiële bijdrage van SRA leveren andere organisaties een bijdrage aan het project (financieel en/of in-kind, dus in de vorm van kennis of materiaal). Het gaat om maatwerkpakketten van ondersteuning om deze projecten een versnelling te geven.
Impactprojecten dragen bij aan het ontwikkelen van de werkbare praktijk en bruikbaar instrumentarium. Tevens zijn het leeromgevingen waar kennis en ervaring gedeeld worden, dragen ze wezenlijk bij aan de benodigde verandering in denken en doen en hebben ze een duidelijke voorbeeldwerking.
Van 2015 tot en met 2017 zullen in ieder geval drie tranches van totaal circa vijftien projecten worden ondersteund met een beperkt budget in de vorm van advies-, ontwerp- of rekencapaciteit.
Meer informatie: www.ruimtelijkeadaptatie.nl.
Coverafbeelding: DE URBANISTEN
Cover: ‘agniesebuurt’
Door Dirk van Peijpe
owner, DE URBANISTEN
