Opinie Als het aan columnist Rinske Brand ligt komt er een einde aan de vrijblijvendheid en moet gezondheid simpelweg centraal staan in elke gebiedsontwikkeling. “Laat gezondheid het nieuwe normaal zijn voor de stad.”
Weet u nog, ruim een half jaar geleden, mijn pleidooi voor positief gezonde steden? Over hoe wij stadmakers het verschil kunnen maken. Hoe we alleen met méér aandacht voor preventie het virus eronder houden en ons gezondheidsstelsel betaalbaar. Inmiddels zijn we een lockdown verder, maar nog geen positief gezonde stad rijker. Is het tijd voor een andere aanpak?
Omdat de leefomgeving een sleutelrol speelt in die gezondere samenleving praten we steeds vaker over ‘gezonde steden’ en over hoe belangrijk dat is. Maar is dat eigenlijk niet raar? Zou het niet vanzelfsprekend moeten zijn dat een stad een optimaal gezonde fysieke omgeving is voor haar inwoners? Hoort de standaard niet fiets- en voetgangersvriendelijk, veilig, duurzaam, klimaatbestendig en inclusief te zijn in plaats van een prijzenswaardige extra? Is de ‘gezonde stad’ geen pleonasme; onnodig dubbelop? Waarom bouwen we niet alleen nog maar gezonde gebouwen en gezonde wijken? Het is blijkbaar nog steeds een keuze. En juist bij die keuze gaat het mis.
De mens vindt het namelijk best lastig het verstandige te kiezen. Ons brein houdt nu eenmaal van vet, zoet en zout, ons lijf is van nature lui. We kiezen liever voor de bekende weg dan dat we nieuwe paden ontdekken. Als consument, maar ook in ons professionele leven. Is het gek bij motregen de auto te pakken voor een boodschap als die recht voor de deur staat? Kun je het een ontwikkelaar verwijten eerder te kiezen voor meer van hetzelfde dan voor ingewikkelde en duurdere innovatieve bouwtechnieken? Kun je het een wethouder kwalijk nemen liever vast te houden aan de huidige parkeernorm dan een lastig mobiliteitsdebat met de gemeenteraad aan te gaan? Zo delft de werkelijk gezonde keuze vaak het onderspit.
Vrije keuze is natuurlijk geweldig en de basis van onze democratie. Maar als al onze intenties niet snel genoeg tot het juiste gedrag leiden, dan is een andere aanpak nodig. Misschien is vanuit de overheid aangeboden ‘hulp bij het kiezen’ dan zo slecht nog niet. Met het invoeren van suikertaksen bijvoorbeeld, zoals in België en de UK. Of het gratis maken van het openbaar vervoer, zoals in Vilnius, Litouwen. Zouden we dan niet ook eens die parkeernorm de nek om moeten draaien, in elke wijk beweging moeten stimuleren en elk schoolkind niet alleen een dagelijkse voedzame lunch, maar ook een fiets cadeau geven, inclusief fietsles en abonnement op de fietsenmaker?
Met corona hebben we bewezen dat we ons toch vrij eenvoudig allerlei nieuwe regels laten opleggen. Laat het nieuwe normaal dan ook zijn dat er geen wijk meer wordt ontwikkeld, geen gebouw gebouwd en geen tender gewonnen zonder dat daar het maximale gedaan is om de gezondheid en het welzijn van de bewoners te bevorderen. Laat gezondheid het nieuwe normaal zijn voor de stad.
Cover: ‘Rinske Brand’ door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)
Door Rinske Brand
Rinske Brand houdt zich bezig met de menselijke kant van gebiedsontwikkeling, is expert cultuurgedreven gebiedsontwikkeling en oprichter van BRAND The Urban Agency
