Laten we eerst eens bouwen uit de voorraadkast

Op verschillende plekken wordt nagedacht over nieuwe manieren van beleid maken en het inzetten van andere instrumenten om te versnellen. Als iemand die dagelijks in de praktijk van gebiedsontwikkeling bezig is, vind ik dat positief. Tegelijkertijd zit het me te veel in de theoretische hoek van het vergroten van het ‘organiserend vermogen’. Ik ben het van harte eens met Co Verdaas wanneer hij zegt dat we uitvoeringskracht goed moeten organiseren. Maar daarmee is voorlopig nog geen woning gebouwd.

De tijd dringt

Aansluitend op het thema van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) zoek ik naar uitvoeringskracht waarmee we mórgen al resultaat boeken. Want de tijd dringt. De komende zeven jaar moeten we zo’n 33.000 woningen per jaar bouwen in Zuid-Holland. En dat terwijl de markt onzekerder wordt en het ons hier nooit eerder lukte jaarlijks meer dan 19.000 woningen te bouwen. En dat alles in een provincie waar het extreem schipperen is met de ruimte. Als we ervoor willen gaan, is het zaak uit een ander vaatje te tappen.

Wat mij betreft staren we ons niet blind op aantallen en leggen we vooralsnog niet nog meer nieuwe ‘zachte’ plannen op de plank. We – gemeenten, corporaties, marktpartijen – hebben nog zo veel op voorraad! Die voorraad is misschien uiteindelijk niet voldoende, maar laten we onze energie nu vooral stoppen in het realiseren van de harde planvoorraad. Alleen al in Zuid-Holland gaat dat om 70.000 woningen. Dat is meer dan genoeg om direct mee te starten. En als dat lukt, moeten we zo dapper zijn om daarna ook de zachte plannen maar eens hard te maken.

Creatief ‘koken’

De ‘plank met plannen’ lijkt op mijn voorraadkast in de keuken thuis. Die kook ik soms heel bewust eerst leeg voor ik weer naar de supermarkt ga. En ook als ik geen zin heb om boodschappen te doen, grijp ik weleens in de kast. Dat levert vondsten en combinaties op die ik niet eerder had bedacht. Ze zijn meestal verrassend lekker. Koken van de plank vraagt om creativiteit en het anders combineren van ingrediënten. En natuurlijk is er ook wat overtuigingskracht nodig richting mijn geliefde huisgenoot: “Proef maar!”

Mijn ervaring is dat het toevoegen van één vers product vaak al de sleutel is tot een succesvol nieuw gerecht. Dat zou met onze plannen en gronden op ‘de plank‘ ook zomaar het geval kunnen zijn. Helemaal als we het oorspronkelijk bedachte programma durven aanpassen. Bijvoorbeeld met meer betaalbare woningen, met een betere toegang tot het landschap of met de toevoeging van maatschappelijke functies. Dat levert meestal ook nieuwe, interessante partners op die ‘smaak maken’ in processen die daarvoor stil lagen.

Anders durven denken

Om echt tot uitvoeringskracht te komen, moeten wij als gebiedsontwikkelaars onze planvoorraad en die van de gemeenten vandaag nog naast elkaar leggen. Vanaf morgen zetten we dan al onze creativiteit in en samen hakken we de knopen door om sneller tot uitvoering te komen.

Het creatief omgaan met de ingrediënten kan ook in Zuid-Holland helpen om de resterende 190.000 woningen aan ‘zachte’ voorraad te realiseren. Gemeenten en provincies hebben geconstateerd dat die plannen er zijn. Dat ze niet tot uitvoering komen zit vaak in de wens om een ‘ideaal totaalpakket’ van een opgave te realiseren. En daar ligt de kans voor het oprapen: als we nu eens het ideale beeld loslaten en samen naar oplossingen en kansen zoeken. Starten en vaart maken met een deel van de opgave zonder het grotere geheel en het ambitieniveau uit het oog te verliezen.

Openkaart spelen

Tot slot: voeg aan lijstjes over uitvoeringskracht en versnellen ook toe dat het open kaart durven spelen over locaties en plannen cruciaal is. Als we dat gaan doen en er samen voor gaan, dan komen we een heel eind met het realiseren van al die woningen en prettige leefomgevingen.