Nieuws De massa aan lege gebouwen in Nederland blijft maar aanzwellen terwijl de vastgoedsector nog steeds in een dip zit. Ontwikkelingsbudgetten staan onder druk terwijl er wel degelijk vraag is van gebruikers naar ruimte. Wat doe je dan? Onder zulke moeilijke omstandigheden duiken er gelukkig toch altijd weer creatieve ideeën op. Dat blijkt ook uit de inzendingen voor NRP Gulden Feniks. Van mobiele tuinen tot tijdelijke theaters en huisvesting voor studenten: er zijn volop geslaagde initiatieven in de markt. En die verdienen het om breder bekend te worden.
Bij de komende editie van de NRP Gulden Feniks wordt opnieuw een extra prijs uitgereikt met de naam ‘Low Budget, High Impact’, voor inzendingen die met een bescheiden budget grootse effecten bereiken. Deze extra prijs is ingesteld om meer aandacht te vragen voor de pareltjes onder de renovatie- en (gebieds)transformatieprojecten, die met weinig geld zorgen voor nieuw leven in oude gebouwen en gebieden.
Circulaire economie
Zulke, vaak innovatieve, projecten zijn de afgelopen jaren diverse keren ingediend. De actualiteit van het vraagstuk is groot; ook de budgetten voor renovatie en transformatie staan immers onder druk. Woningcorporaties, die van oudsher goed vertegenwoordigd waren onder de opdrachtgevers in deze sector, zijn afwachtend geworden. De roep om een circulaire economie en de bijbehorende aanpak van het vastgoed wordt echter ook steeds luider. En circulair betekent in dit verband toch vooral: het langer in de keten houden van gebouwen en bouwmaterialen. Gezien de nog steeds groeiende leegstand van kantoren, winkels , agrarische gebouwen en religieus erfgoed is dit een uitdagende opgave. Ook tijdelijk gebruik kan hieraan bijdragen. Ter inspiratie volgen hier twee voorbeelden uit de inzendingen van de NRP Gulden Feniks van de afgelopen jaren. Een uitgebreider artikel verschijnt binnenkort in ArchitectuurNL.
Klik op de afbeelding voor groot
‘Low Budget, High Impact - Afbeelding 1’
MoesMobiel in Haarlem
In de categorie Gebiedstransformatie is door GIDZ samen met Pré Wonen in 2013 het creatieve project MoesMobiel ingediend: een mobiele moestuin voor en door de bewoners, het zorgcentrum Reinaldahuis en twee basisscholen. Om te voorkomen dat de terrein na sloop van de bebouwing in de achterstandswijk Parkwijk langdurig braak zou komen te liggen, is door initiatiefnemer GIDZ een plan gemaakt voor mobiele moestuinen in houten fruitkisten. Deze staan verhoogd omdat er asbest zat in de gesloopte garageboxen. De oude houten kisten staan op pallets, die het verplaatsen naar nieuwe sloopterreinen vereenvoudigen. Extra verhoogde bakken maken het mogelijk voor de bewoners van het Reinaldahuis om er met hun rolstoel onder te rijden.
Bij MoesMobiel is een zeecontainer geplaatst waar de bewoners met de oogst kunnen koken, waar mensen elkaar kunnen ontmoet en waar opslag is voor het tuingereedschap. Er staat een grote watercontainer om te begieten. Op het tweede terreintje, 50 meter verderop, is een fruitgaard gemaakt, fruitbomen in puintassen van 1m3. In het midden hiervan staat een picknicktafel en alles staat op een ondergrond van houtsnippers. Iedere laatste zaterdag van de maand organiseerden de mensen met een moesbak en de bewoners een MMMM (maandelijkse MoesMobiel maaltijd) met barbecue en producten uit eigen bak. En iedere laatste woensdagmiddag van de maand was er een miniMMMM voor de kinderen uit de buurt. Zelf kruidenboter maken, ‘stokbroodjes’ boven open vuur etc.
Bewoners hebben, boven de sla, met elkaar kunnen praten over de veranderingen in de wijk. Hoe de ander verhuisproblemen oplost, een ander huis heeft aangevraagd, kortom, alles wat deze periode zo verwarrend maakt op informele wijze met elkaar kunnen delen. Een waardevol project in een buurt waar de sociale cohesie aanvankelijk zeer zwak was. Het hele project heeft, inclusief participatie en begeleidingskosten van GIDZ, nog geen € 50.000 gekost.
‘Low Budget, High Impact - Afbeelding 2’
Fenixloods II in Rotterdam
De eerste winnaar van de extra prijs voor Low Budget, High Impact was in 2014 de Fenixloods II. De 100-jaar oude Fenixloodsen op Katendrecht vormen nu de nieuwe onderkomens van de circusopleiding van Codarts en Circus Rotjeknor. In afwachting van de definitieve bestemming van de loodsen heeft Van Schagen architekten in opdracht van de eigenaar van de loodsen, de gemeente Rotterdam, een ontwerp voor de tijdelijke huisvesting van beide instellingen gemaakt en de uitvoering ervan begeleid. Dit is een voorbeeld van hoe met beperkte mogelijkheden en budgetten tijdelijke huisvesting kan worden geboden aan twee instellingen. Tegelijkertijd wordt met de transformatie een belangrijke impuls gegeven aan de verdere ontwikkeling van het Deliplein en omgeving in Katendrecht. De 3.000 m2 gebruiksruimte met een hoogte van 12 meter is met behulp van sober en doelmatige ingrepen geschikt gemaakt. Het interieur is demontabel. Er zijn minimale, maar wel rake ingrepen aan de gevel gedaan, zodat deze is voorbereid op mogelijke ontwikkelingen in de toekomst. Juryvoorzitter Karin Laglas zei over dit project in het NRP Gulden Feniks magazine: ‘Ook inventiviteit wordt beloond: daar is de eerste winnaar van de nieuwe prijscategorie Low Budget, High Impact Fenixloods II een sterk voorbeeld van. Hier zie je dat een ingreep niet waanzinnig veel hoeft te kosten, wanneer je precies de goede partijen bij elkaar zet en samen het balletje aan het rollen houdt.’ Dat is niet eenvoudig. Sterker nog, het vraagt om de bekende wegen te verlaten en op zoek te gaan naar onconventionele oplossingen, vaak met andere samenwerkingsvormen en verdienmodellen.
Zie ook:
- Inzending NRP Gulden Feniks 2015 geopend!
- Verrassende voorstellen voor aanpak Hembrug
- De bouw moet de stad omarmen om zichzelf te redden
Cover: ‘2014.11.30_Low Budget, High Impact_1_660’
Door Josine Crone
NRP
