Na jarenlange stijging leegstand retail eindelijk op de politieke agenda

Locatus probeert een bijdrage te leveren aan de bewustwording door het publiceren van actuele leegstandscijfers. In 2014 deden partijen zoals de NRW en Platform 31 een nadrukkelijk beroep op de politiek dit vraagstuk op te pakken. NRW met De noodzaak van structurele vernieuwing van de winkelstructuur en Platform 31 met Winkelgebieden van de toekomst.

EZ heeft de handschoen opgepakt en zelfs een aparte post op de begroting gereserveerd voor het bestrijden van leegstand: “Het kabinet wil bijdragen aan een gevarieerd winkelaanbod in aantrekkelijke binnensteden. Om dat te bereiken gaat EZ ervoor zorgen dat leegstaande winkelruimtes sneller een andere bestemming kunnen krijgen.”

Dat overheden steeds actiever worden om de leegstand tegen te gaan, blijkt ook uit het grote aantal gemeentes, eigenaren van winkelcentra en retailers welke via Locatus, 24/7 passanten en bezoekersaantallen laat monitoren. Zij doen dit om de ontwikkelingen scherp in de gaten te kunnen houden.

Hoe verging het de leegstand in 2014?

Wil dit zeggen dat er geen huurders meer te vinden zijn voor leegstaande panden? Nee, zeker niet. We zagen het afgelopen jaar de volgende bewegingen:
Op 1 januari 2015 hadden bijna 2.000 van de winkelpanden die aan het begin van het jaar leegstonden een andere bestemming gekregen. Dat is 13% van de totale leegstand op 1-1-2014. Daarnaast zijn zo’n 4.000 leegstaande panden weer ingevuld door detailhandel, dienstverlening of horeca.
Helaas is voor iets meer dan 60% van de panden vorig jaar geen invulling gevonden. Daarnaast zijn er meer nieuwe leegstaande panden bijgekomen dan er vorig jaar zijn ingevuld. Het gevolg is dat vorig jaar de leegstand van 6,9% naar 7,5% is gestegen[1].

De sterkste stijging van de leegstand deed zich voor op de grootschalige locaties en in de centra van de middelgrote steden.

Het veranderende winkelgedrag zorgt er voor dat de concurrentie tussen de echte topsteden en kleinere centra in hun omgeving meer en meer gewonnen wordt door de topsteden.

trendbreuken:

De grote dynamiek zorgt ook voor een aantal

zien we voor het eerst een een lichte afname van de filialisering (in%).

Tot en met 2012 nam de filialisering van jaar op jaar toe. In de winkelstraten kwamen steeds minder zelfstandigen en steeds meer filiaalbedrijven. Vanaf 2012 is de filialiseringsgraad een aantal jaren stabiel (in aantal verkooppunten) en in 2014

Momenteel bestaat 74,5% van het aantal verkooppunten uit zelfstandigen en 25,6% uit filiaalbedrijven. Als we naar de winkelverkoopvloeroppervlakte kijken dan overheersen de winkelketens: de filialiseringsgraad op basis van WVO[2] is momenteel 61 %.

toename van winkelmeters minder dan 1% van het totaal.

De toename van winkelmeters is tot stilstand gekomen. Vorig jaar bedroeg de Waar eerder werd geroepen dat nieuwbouw leegstand veroorzaakt, kan dat vorig jaar zeker niet het geval zijn geweest.

Het belang van het dagelijkse aanbod neemt weer toe.

Het aandeel dagelijks (in winkelmeters) neemt al sinds 2011 toe. Vorig jaar nam echter ook het aantal dagelijkse winkels (in % van het aantal) voor het eerst sinds 2003 toe.

Over de jaren heen zien we de volgende verschuivingen:

Welke tendens krijgt de overhand?

Uit alles blijkt dat de markt zich steeds meer en beter realiseert dat er een nieuwe realiteit is aangebroken. Uit de nog steeds oplopende leegstand blijkt dat de oplossing nog niet is gevonden. En berichten over V&D en Schoenenreus vergroten de onrust. Er zijn echter ook veelbelovende initiatieven. Steeds meer leegstaande panden krijgen een andere invulling, het winkelaanbod groeit niet meer en het aantal zelfstandige stijgt. Bovendien trekt de economie aan, stijgt de koopkracht en het consumentenvertrouwen. Welke tendens zal in 2015 de bovenhand gaan voeren?

[1] Alle details over de huidige stand van de leegstand kunt u vinden in het Leegstandsrapport 2015
[2] Wvo = winkelverkoopvloeroppervlakte