‘Neem groen serieus en er is veel meer mogelijk’

Verslag van het NVB topdebat op 12 september in Sociëteit Witte

Meteen in de inleiding maakte Piet Adema, voorzitter van de NVB, duidelijk waar het om gaat. Een enorme woningbouwopgave die ergens moet worden ingepast. “De Brink groep concludeerde eerder al dat je een heel eind kunt komen als je elk pleintje, sportterrein en moestuintje gaat offeren voor binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. Dit is echter niet wenselijk. Dus zullen we ook moeten bouwen in het weiland. Dit kan dan ten koste gaan van natuur.” Dat leidde tot de vragen ‘welke kansen zijn er om groen de stad in te brengen?’ en ‘Wat kan groen in ruimtelijke kwaliteit betekenen?’

Dagvoorzitter Jan Bart Wilschut benadrukte daarnaast de urgentie die er is om in de stad rood en groen te laten samengaan. Een verklaring waarom dit dan nog onvoldoende gebeurt was volgens de zaal dat de urgentie nog niet gevoeld wordt en dat we denken dat het vergroenen van de stad lastig is.

Verander de grondslagen
Na een lezing van landschapsarchitect Niek Roozen waarin hij voorbeelden van een goede menging van groen en rood in de stad liet zien, vertelde hoogleraar gebiedsontwikkeling Co Verdaas over hoe de huidige uitgangspunten van de gebiedsontwikkeling niet meewerken aan een goede mix van rood en groen.

Vooral de grondslagen dat ruimte schaars is, mobiliteit slecht en ruimtelijke ordening voor de eeuwigheid, hebben volgens Verdaas geleid tot de huidige manier van kijken. Deze grondslagen zullen veranderen door ontwikkelingen als buitenlandse geldstromen, zelfrijdende auto’s, plotse vluchtelingenstromen en verdere opschaling van de landbouw. Daarom stelt Verdaas nieuwe grondslagen voor: kwaliteit en doelen voorop, internationaal perspectief invoeren voorbij administratieve grenzen, ruimte maken zowel mentaal áls fysiek en erop vertrouwen dat we kunnen plannen. Ook nieuwe partners als zorgverzekeraars en natuurorganisaties gaan een rol spelen in deze nieuwe soort gebiedsontwikkeling. “Er is nieuw leiderschap nodig, maar je kunt dit niet in je eentje. Waar je zegt: “We zitten nu op dezelfde lijn en deze lijn klopt volgens iedere partij”, daar maakt het niet meer uit bij welke groep, partij of commitments je hoort” aldus Verdaas.

Neem groen serieus
Na dit pleidooi van Verdaas begon een driegesprek met Marc Calon (algemeen voorzitter LTO), Egbert Roozen (directeur Vereniging Hoveniers/Groenvoorzieners VHG)  en Marc van den Tweel (algemeen directeur Natuurmonumenten) waarin werd gepleit voor het afscheid nemen van oude dogma’s en het gebruik van langere-termijnperspectieven. “We zijn als sector nog teveel bezig met ouderwetse gebiedsontwikkeling. We zijn een stad waarin we landbouw bedrijven maar we hebben onze infrastructuur nog georganiseerd als een dorp: met weinig hoogfrequente verbindingen” aldus Marc Calon. Als het gaat om groen wordt de sector volgens Van den Tweel nog vaak gewantrouwd: “Daarom moet je het expliciet maken. Vaak is het bij een bouwproject schaamgroen waar niet echt in is geïnvesteerd.” Hier voegde Verdaas aan toe: “We hebben groene ruimte altijd gezien als iets wat we moeten compenseren. Het was corvee”.

De suggestie om groen vanaf het begin integraal mee te ontwerpen en even zwaar te wegen als andere doelen kon op veel bijval rekenen. “Als we denken in de baten van groen investeren we in de langetermijn” aldus Egbert Roozen. Conclusies uit het verdere debat waren dat de consument vaak behoudender is en meegesleept moet worden naar deze doelen, dat er aan de randen van de stad meer kan gebeuren en dat met de omgevingswet goed geanticipeerd kan worden om de connecties tussen groen en rood te leggen. “We zitten een beetje vast aan oude dogma’s, groen is een beetje restruimte. Neem het serieus en er is veel meer mogelijk” concludeerde de dagvoorzitter.

Pak de verantwoordelijkheid
Minister Carola Schouten van landbouw, natuur en voedselkwaliteit sloot het debat af waarbij ze bouwend Nederland uitdaagde degene te worden die haar en het Rijk gaan aanspreken op voldoende natuur, in plaats van andersom.