Opinie De Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers (NVB) strooide recent als ware het een zak pepernoten haar noodkreet uit over alle gemeenteraden van Sinterklaas minnend Nederland: gemeenten moeten stoppen met het vragen van hoge zekerheden (bijvoorbeeld bankgaranties). Dit beperkt de financiële mogelijkheden van ontwikkelaars om projecten van de grond te krijgen. De gemeenten aan de andere kant constateren dat projecten stranden, omdat private partners om verschillende redenen uit projecten stappen c.q. vallen, waarbij de gemeentelijke belangen en risico’s veelal in het gedrang komen. Hoe vinden we de balans om projecten mogelijk te blijven maken, zonder daarbij elkaar de Zwarte Piet toe te spelen?
De vraag is hoe reëel de alternatieven van de NVB zijn. Bijvoorbeeld het door de NVB aangedragen alternatief van hypotheekrecht op onverkochte woningvoorraad. Wat heeft de gemeente aan onverkochte woningen als de ontwikkelaar ze zelf niet eens afgezet krijgt? Een concerngarantie dan? Vaak blijkt dit in de praktijk onvoldoende waard op het moment dat een partij omvalt.
Gemeenten stellen daarentegen soms ook onredelijke eisen. Eisen die, zoals de NVB stelt, het handelen van ontwikkelaars/bouwers beperken en daarmee de gezamenlijke opgave van partijen om tot goede ontwikkelingen te komen onder druk zetten. Dit valt zowel te constateren bij het vragen van zekerheden en garanties als bij inhoudelijke en financiële eisen bij bijvoorbeeld het verplichte kostenverhaal conform de Wro.
Uitgaande van de wil van partijen om tot ontwikkelingen te komen, is het elkaar toespelen van de Zwarte Piet in dit spel niet effectief. Van belang is dat partijen begrip hebben voor elkaars belangen, risico’s en achtergronden. Op basis daarvan kunnen veel evenwichtigere contracten tot stand komen, die de slagingskansen van projecten echt vergroten. En horen daar zekerheden en garanties bij? Vanzelfsprekend, want marktpartijen moeten niet weglopen voor hun verantwoordelijkheid. En met wat creativiteit en inlevingsvermogen zijn best garantieregelingen uit te denken die zowel efficiënt voor de gemeente zijn als niet al te belastend voor de marktpartij. Daarbij begint het met een goede scan van de ontwikkeling en de daarbij behorende risico’s (hoe belangrijk vinden partijen dat een ontwikkeling tot stand komt, wat heeft men ‘daarvoor over’, welke risico’s zijn er, etc.)
Kortom: niet zwarte pieten met garanties, maar vanuit de inhoud van een project samen nadenken over contractuele afspraken die de belangen van beide partijen in evenwicht houden. Daarmee wordt de slagingskans van projecten vergroot!
Mr. Bas Konings
Akro LEGAL
Door Bas Konings
Strategisch jurist vastgoed / grondzaken
