Nijmegen omarmt de Waal

Klimaatverandering collectief aangewend voor stadsverbetering

Stad aan de rivier
In een omvangrijke samenwerking heeft de stad Nijmegen laten zien hoe je klimatologische veranderingen kunt aanwenden voor ruimtelijke verbetering. De grootschalige gebiedstransformatie ‘Nijmegen omarmt de Waal’ biedt zowel de stad als de Waal ruimte voor een duurzame toekomst. Met de transformatie van haar hart is Nijmegen weer stad aan de rivier geworden.

Nijmegen omarmt de Waal werd ingezonden door de gemeente Nijmegen. De stad heeft de kans aangegrepen om de noodzakelijke verbetering van de waterveiligheid te benutten voor een omvangrijke duurzame gebiedsontwikkeling. Alle grote opgaven voor stedelijke gebieden worden geadresseerd; veiligheid, duurzaamheid, wonen, recreëren, ondernemen en het inzetten van erfgoed als katalysator voor een ruimtelijke kwaliteitsimpuls. Door te kiezen voor een flexibele, organische stedenbouw blijft er zowel letterlijk als figuurlijk ruimte voor nieuwe initiatieven en mogelijkheden en wint het gebied stap voor stap, dag voor dag aan betekenis.

Waalfront gebied, vlak voor aanvang van de gebiedsontwikkeling

Ruimtelijke sublimatie
Sinds de watersnood in 1993 en 1995 worstelde Nijmegen met de rivier en de bescherming van haar kades, wat resulteerde in een harde scheiding van stalen damwanden. Het probleem van de waterveiligheid is met ‘Nijmegen omarmt de Waal’ op indrukwekkende wijze omgezet in ruimtelijke kwaliteit en verbetering van de stad.                                             

Door de aanleg van een 4,5 km lange nevengeul met drie bruggen is ruimte gemaakt voor de rivier. In het nieuwe rivierpark rondom de nevengeul, een Natura 2000 gebied, worden ‘s zomers festivals en sportevenementen georganiseerd die de stad dicht bij haar bestaansreden brengt; de rivier. Het nieuwe stadseiland in de Waal, vlakbij het stadscentrum, biedt ruimte aan wonen, natuur, recreatie, educatie, horeca en kleinschalige evenementen. Er is gekozen voor een stapsgewijze verandering van het gebied naar een levendig onderdeeldeel van de stad. Dat betekent ook het verbeteren van het Waalfront. De transformatie van dit industriegebied naar een woongebied krijgt inmiddels vorm. Op de noordoever van de rivier is bovendien een nieuw stadsdeel in ontwikkeling: de Waalsprong, waar uiteindelijk 2700 woningen en 12.000m2 voorzieningen met winkels en scholen zullen verrijzen.

In de plannen wordt volop ruimte geboden aan bewoners en ondernemers om initiatieven te ontwikkelen in het gebied rondom de Waal. De Honigfabriek is hier een prachtig voorbeeld van. Vanuit de voormalige fabriek geven zo’n 180 jonge start-ups nieuwe energie aan de stad.

Nijmegen omarmt de Waal

De kracht van samenwerken
Een intensieve samenwerking tussen stadsplanners, architecten, maatschappelijke groeperingen, bewoners, overheden en marktpartijen heeft geleidt tot de innovatieve stadsontwikkeling die in omvang zijn weerga in Nederland niet kent.

Vanuit de gedachte om mensen te verbinden met hun leefomgeving zijn de ontwerpers op pad gestuurd. Door de bewoners ruimte te geven in het proces en in de verschillende deelprojecten omarmt de stad nu opnieuw de Waal. Het voortdurend bruggen bouwen tussen betrokken partijen heeft zijn uitwerking gehad. Door het gevarieerde gebruik van het gebied wint de gebiedsontwikkeling inmiddels iedere dag aan betekenis. Watersporters, ondernemers, hardlopers, fietsforenzen en recreanten ontdekken de omgeving, eigenen het zich toe en maken daarmee de gebiedstransformatie.

Bruggen bouwen
Opdrachtgever gemeente Nijmegen en betrokken architecten blinken ook letterlijk uit in bruggen bouwen. De zes nieuwe bruggen in het gebied zijn stuk voor stuk kunstwerken in het vernieuwde aanzicht van Nijmegen. Stadsbrug de Oversteek (2013) met een overspanning van 350 meter is een bouwkundig en optisch huzarenstukje. Maar ook de drie bruggen over de nevengeul en het charmante bruggetje ’t Meertje doet ingenieurs smullen.

De verduurzaming van de mobiliteit is zichtbaar in de aanleg van een uitgebreid netwerk van snelfietspaden. De fiets- en voetgangersbrug de Zalige Brug is zodanig aangelegd dat deze bij hoog water gedeeltelijk onder water komt te staan en daardoor op het water lijkt te drijven. De Lentloper kan gezien worden als een voortzetting van de stad over het water, een eigentijdse promenade met mooie vergezichten.

De aanleg van de nevengeul, de bruggen en het rivierpark stellen bewoners en bezoekers van Nijmegen in staat om de stad op een geheel nieuwe wijze te beleven. De nieuwe routes in het gebied bieden de bezoekers originele en tevoren onmogelijke gezichtspunten op het historische waalfront.

Nijmegen omarmt de Waal werd ingezonden door: Gemeente Nijmegen

NRP Gulden Feniks
De jury van de NRP Gulden Feniks heeft dit jaar uit 81 inzendingen 11 projecten genomineerd. In zowel de categorie Renovatie als Transformatie zijn nog 4 projecten in de race. In de categorie Transformatie ontving NRP Gulden Feniks dit jaar de meeste inzendingen: 38. De genomineerden zijn Lumière Cinema (Maastricht), B.Amsterdam (Amsterdam) en A’DAM toren (Amsterdam) en W Hotel Bank (Amsterdam).       

In de categorie Renovatie kwamen 33 inzendingen binnen. Uit een gevarieerd aanbod, nomineerde de jury de projecten Alliantie HQ (Hilversum), Tandheelkunde Radboud Universiteit (Nijmegen) Flat met Toekomst (Utrecht) en Het Breed (Amsterdam).

Op woensdag 5 juli om 16:30 uur worden tijdens de NRP Partnerbijeenkomst in De Fabrique te Utrecht de winnaars bekendgemaakt en de prijzen uitgereikt. Aansluitend is een feestelijke borrel. Tijdens de uitreiking wordt ook het NRP Gulden Feniks Jaarmagazine 2017 gepresenteerd, waarin alle inzendingen zijn gebundeld en de winnaars en genomineerden worden uitgelicht. Dit wordt gecombineerd met inspirerende artikelen en uiteraard een uitgebreid juryrapport.

Bent u geen NRP Partner, maar wilt u wel bij de prijsuitreiking zijn? Dan bent u van harte welkom vanaf 16.30.  Tot uiterlijk 3 juli kunt u zich aanmelden via  s.vangool@nrp.nl