Ontwikkelen voor ouderen met een zwaardere zorgvraag, zo doet AM dat

Waarom zijn jullie als commerciële gebiedsontwikkelaar in deze opgave gedoken, dat is gericht op de huisvesting voor ouderen met een meer intensieve zorgvraag?
“De start ligt al wat verder terug in de tijd. Bij ons moederbedrijf BAM was ik destijds betrokken bij de bedrijfsunit “Vitaal ZorgVast”. Op een zeker moment is dat overgegaan naar AM omdat daar ook al gewerkt werd aan andere concepten voor seniorenhuisvesting, zoals de Stadsveteranen. Stadsveteranen is meer gericht op vitale senioren en biedt huisvesting met ontmoetingsmogelijkheden, maar we willen ook aanbod creëren voor mensen die zorg en ook zware zorg nodig hebben. AM maakt maatschappelijke impact voor iedereen, dus ook voor deze groep. Daar is Let’s Live uit voortgekomen.”

“We kregen de gelegenheid om het concept als eerste te realiseren in Hillegom. Het betreft daar een mooie opgave. In de nieuwe wijk Elsbroek-Zuid konden we enerzijds woningen voor gezinnen ontwikkelen en anderzijds woningen voor senioren. Zorgorganisatie HOZO wilde met ons haar nek uitsteken voor een nieuw concept. Bouwinvest idem. Ze wilde als belegger fungeren voor de middeldure huur, ook vanuit haar visie op het wonen voor ouderen. Daarmee was de afzet gegarandeerd voor het nieuwe concept van woningen met meer intensieve zorg. Wij voegen daar woningen in de koopsector aan toe, ook om het project financieel sluitend te krijgen.”

Wat zijn de essenties van jullie concept “Let”s Live’ en hoe sluiten die aan op de maatschappelijke vraag van nu?
“We bieden ouderen zo lang mogelijk zelfstandig en comfortabel wonen met de aanwezigheid van 24/7 ondersteuning en zorg. Behoud van eigen regie staat centraal, in een levendige omgeving en met ondersteuning van techniek en ICT. Belangrijk is het accent op het activeren van mensen en het krijgen van nieuwe en andere contacten – en daarmee het voorkomen van vereenzaming en isolement. De geclusterde en tegelijk kleinschalige woonvorm draagt daaraan bij.”

“Let’s Live speelt in op een aantal maatschappelijke vragen. Zo heeft de overheid besloten geen extra traditionele verpleeghuisbedden meer te realiseren. Zelfstandig wonen in combinatie met zorg moet daarom de noodzakelijke uitbreiding van de woningvoorraad mogelijk maken waarmee we onze ouder wordende bevolking humaan huisvesten. Maar er zijn ook neveneffecten, zo zien we in Hillegom waar we nu al zorg volgens het “Volledig Pakket Thuis” leveren aan ouderen in de buurt. Dat doet zorgorganisatie HOZO met wie we intensief samenwerken. We merken dat het personeel enthousiast is, dat er een aanwas is van nieuw personeel en minder uitstroom.”

In hoeverre is het ontwikkelen van een project voor deze doelgroep complexer dan een “gewoon” woningbouwproject?
“Het is op zich ingewikkelder maar het helpt dat we holistisch kijken naar het vraagstuk. We combineren drie domeinen – ruimtelijk, functioneel en sociaal – met verschillende schaalniveaus: de regio, buurt, directe omgeving, het gebouw en de woning. Op al die kruispunten proberen we met ons concept de antwoorden te geven, waar ouderen met zorg behoefte aan hebben. Daarbij gaat het zowel om de hardware, de orgware als de software.”

“Aan de harde kant liggen er stedenbouwkundige, landschappelijke en architectonische inrichtingsvraagstukken. Het is zaak steeds goed te kijken wat we moeten realiseren in de omgeving, het gebouw en in de woningen waar senioren zelfstandig wonen, maar waar men ook adequaat zorg krijgt. Dus grotere badkamers, deuren die automatisch open gaan, wifi-verbinding in het gebouw en een eenvoudig sleutelsysteem. Maar ook informele ontmoetingsmogelijkheden op de gangen en in de collectieve ruimten. En: hoe positioneren we het gebouw en de woningen stedenbouwkundig zodat senioren contact hebben met de straat en gedag kunnen zeggen? Wat doen we met de tuin rondom, met speelplekken voor kinderen, waar we buurtbewoners wandelen. Tot en met de plekken waar het afval wordt weggegooid in ondergrondse containers – ook dat is een moment waarop je medebewoners kunt tegenkomen – de fiets- en scootmobielroutes en de route naar de buurtwinkel.”

“De zachte kant is niet minder belangrijk. Door de toevoeging van welzijn, ondersteuning en zorg is er in het geval van Hillegom sprake van een samenspel tussen belegger, ontwikkelaar en zorgorganisatie en waarbij eenieder zijn eigen belangen heeft. Het is een kwestie van over de schutting kijken bij de ander en gezamenlijk het doel vasthouden om het een en ander vorm te geven. De toekomstige bewoners hebben behoefte aan duidelijkheid met betrekking tot welzijn, dienstverlening en zorg, terwijl dit ook geldt voor de afspraken tussen belegger en zorgorganisatie. Zij hebben hun onderlinge afspraken ook schriftelijk vastgelegd. Het gaat hierbij om afspraken met betrekking tot toewijzing, duur leegstand, huur zorginfrastructuur, levering van een welzijnsmedewerker, services, welzijn en zorg.”

Jullie eerste project in Hillegom is gestart, het complex van ouderen sluit daar aan op eerdere grondgebonden woningen die AM ontwikkelde. Daarmee willen jullie een “zorgzame buurt” ontwikkelen, wat verstaan jullie daar onder?
“In een zorgzame buurt kijken mensen naar elkaar om. We laten de gemeentelijke welzijnsmedewerker hierin een actieve rol vervullen naar de buurtbewoners door hen te enthousiasmeren en op hen een appèl te doen. We willen de buurt enthousiasmeren voor een actieve inbreng richting de senioren. Welzijn, ondersteuning en mogelijk zelfs zorg. Dit bevindt zich momenteel nog in de kinderschoenen, maar de eerste aanzet is er. De gemeente Hillegom heeft onze wijk inmiddels als een pilot aangewezen dus dat helpt zeker.”

Wat zijn de geleerde lessen van het eerste project in Hillegom?
“Die zijn uiteenlopend. Van de doelen goed voor ogen houden tot en met ruimte geven aan mensen die betrokken zijn op het project. Een onafhankelijke projectleider aanstellen om de doelen goed voor ogen te houden. Maar ook een heldere projectstructuur neerzetten, ook voor de orgware. Gezien de pilot die we hier hebben ontwikkeld: extra tijd, ruimte en financiële ruimte beschikbaar stellen voor de uitontwikkeling van het concept. En niet te vergeten: het liefst zo min mogelijk personele wisselingen, omdat anders kennis onnodig verloren gaat.”

Hoe reageren partners zoals andere gemeenten en zorginstellingen op dit initiatief?
“Enthousiast. We zien inmiddels navolging bij zorgorganisaties en gemeenten en we worden gevraagd om dit ook elders te realiseren. We zien ook de behoefte aan combiprojecten, waarin we zelfstandig wonen en wonen met zorg combineren. In Schiedam werken we bijvoorbeeld met corporatie Woonplus aan het “Wereldhuis”, daar zit Let’s Live in maar ook een deel zelfstandig wonen met ontmoeting. Dat wordt dus echt een communityproject. Ook het ministerie van BZK volgt de aanpak met belangstelling.”

Gaat dit concept voor de huisvesting van ouderen met een zorgvraag nu eindelijk dé grote doorbraak op de zo verstopte woningmarkt betekenen?
“Niet dé grote doorbraak verwacht ik, maar het draagt zeker wel bij aan de oplossing. De zo verstopte woningmarkt kent verschillende oorzaken en dat vergt ook verschillende antwoorden. In relatie tot het bevorderen van doorstroming op de woningmarkt is het wel een van de antwoorden. Bijna twintig procent van de huidige verpleeghuisbewoners mankeert bijvoorbeeld cognitief niets, maar heeft wel een grote zorgvraag. Zij zouden prima kunnen zelfstandig kunnen wonen met de aanwezigheid van zorg. Let’s Live zorgt ervoor dat er plaatsen vrijkomen in de traditionele verpleeghuizen voor een categorie ouderen met een zware dementie en gedragsproblematiek en die een meer beschutte woonvorm nodig hebben. Zo brengen we het wonen met zorg meer in balans.”