Oosterwold is een revolutie in de gebiedsontwikkeling

Er komt geen plankaart aan te pas in het gebied tussen Almere en Zeewolde

Zelf onze kinderen opvoeden, wonen en werken bij elkaar, ecologisch bouwen, met gelijkgestemden, in het groen en betaalbaar. Dat waren de overwegingen van Frode Bolhuis en een groep vrienden om op zoek te gaan naar een plek waar ze met zijn allen wilden gaan wonen. Qua idee en inhoud waren ze het snel eens. Maar als het ging om het soort huis en de plek, werd het een stuk lastiger. Twee jaar duurde de zoektocht. Tot Frode Bolhuis op een dag bij zijn ouders - die in Almere wonen - een krantenknipsel in handen kreeg over Oosterwold. Andere plekken waren te duur gebleken of er was sprake van te weinig ruimte of te weinig mogelijkheden. “Oosterwold daar dacht ik van: misschien zou dit wel kunnen.”
Een afspraak met het Projectteam was snel gemaakt. De keuze viel op een langgerechte kavel langs een bosrand. In de zomer van 2016 hoopt hij er met zijn gezin en nog acht families te wonen. Tussen het groen. “Elk van de negen huizen wordt anders.”
Het vraagt om lef van gemeentelijke organisatie en van initiatiefnemers, klonk het tijdens de Conferentie Oosterwold in de Schouwburg in Almere waar Frode Bolhuis, Esther Geuting en andere betrokkenen een toelichting gaven op de ontwikkeling van deze unieke plek. Eind dit jaar gaat de schop de grond in in Oosterwold. Dus de hoogste tijd voor een update: 185 initiatiefnemers zijn er nu. “Iedere maand komen er ongeveer tien bij”, zegt gebiedsregisseur Esther Geuting. “Het is een ontdekkingsreis voor het ambtelijk apparaat en alle betrokkenen.”

Weerbarstige materie

In Oosterwold is het idee van conventionele stedelijke ontwikkeling losgelaten. Er gelden andere spelregels. De nieuwe bewoners van dit (voor een belangrijk deel agrarisch) gebied hebben zelf de regie over de bouw van hun woning, de aanleg van een pad en straat op en rond de kavel en andere openbare voorzieningen zoals water (ook vuil- en afvalwater), groenvoorziening, stadslandbouw. “Wij zeggen bijvoorbeeld niet hoe de weg er uit moet gaan zien. Maar de brand- en veiligheidsdienst moet er wel gebruik van kunnen maken”, vertelt de gebiedsregisseur.
Er kwam zo veel bij kijken dat Frode Bolhuis zijn werk als kunstenaar enige tijd heeft moeten stoppen, omdat er naar zijn zeggen veel weerbarstige materie op zijn weg kwam. Iets wat hij niet had verwacht.
Hoe lastig dat kan zijn om alles geregeld te krijgen rond je kavel ondervond ook Frank Meijers, nu nog bootbewoners op een andere plek in Nederland, maar vast van plan om in de zomer van 2016 te verhuizen naar Oosterwold. Hij en zijn vrouw hebben een kavel aangekocht waar – als het goed is – in januari 2016 het heien kan beginnen. In de zomer wil hij er met zijn gezin wonen. Als het om ergernissen gaat, noemt hij de trage manier van werken van de gemeente. Maar vooral de wat hij noemt de tegenstrijdige eisen rond de aanleg van een weg op zijn kavel zorgde wel eens voor irritatie. “Maar we zijn er uit gekomen.”
Kavel 052 is de plek waar Frank Meijers straks gaat wonen met zijn gezin, twee hectare groot ongeveer. Niet veel meer. Hij wil er olifantengras gaan verbouwen dat vervolgens gebruikt kan worden als brandstof in een speciale kachel. Hij vertelt dagelijks mails te krijgen van mensen die ook geïnteresseerd zijn om in Oosterwold te komen wonen. “Ik krijg vragen over de keuze van een kavel. Hoe je dat nou precies moet aanpakken. Hoe krijgen wij elektriciteit en water? Dat soort vragen.”
Ondanks de hobbels wil hij nog steeds mensen enthousiast maken over de mogelijkheden in dit gebied. Hij geniet van het gevoel van vrijheid in deze regio aan de rand van de Randstad.

Hoe het gebied ten oosten van Almere en ten westen van Zeewolde er over tien jaar uit ziet, daar heeft niemand een idee van. Volgens Esther Geuting is er niets gepland. Ook niet qua timing.
Belangrijk is in ieder geval dat er een samenspel ontstaat tussen wonen, werken, recreëren en dat de nieuwe bewoners zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn. Autarkisch wonen eigenlijk waarbij het idee is dat de bewoners hun eigen groenten en fruit verbouwen, zorgen voor de eigen brandstof, hun huis bijzonder goed isoleren, zonnepanelen plaatsen voor warm water en volgens de gebiedsregisseur ook zouden moeten overwegen om een eigen windmolen te plaatsen.

DNA

De ontsluiting van Oosterwold is in volle gang. Het is een opgave waarvan de uitkomsten niet vastliggen. Volgens Esther Geuting trekt dit initiatiefmensen naar dit gebied die er eerder niet over dachten om zich in Almere te vestigen. “Eigenlijk trek je een nieuw soort DNA aan in je stad.” Regelmatig krijgt ze de vraag van geïnteresseerden of ze er nog wel terecht kunnen, omdat ze hebben gehoord dat er veel initiatieven gaande zijn in Oosterwold: “Het gebied is enorm. Ongeveer 43 vierkante kilometer. Dat is net zo groot als Amstelveen of Doetinchem. Of de helft van Amersfoort.”
Ze denkt ondertussen ook verder dan Oosterwold. Het idee achter dit initiatief is volgens haar ook aantrekkelijk voor andere gemeenten. “De ambitie is om dit op 20 plekken in Nederland te gaan doen. Het is echt de moeite waard.”

Foto's: Xander Remkes

Zie ook:

• Het nieuwe woningtekort: de visies van Peter Boelhouwer en Esther Geuting
• Almere Oosterwold: zelfbouw ‘to the max’