Opinie De grootste opgave voor de bouw zit in het verduurzamen van de bestaande voorraad. Naar schatting 5 van de 7 mln woningen in Nederland is er aan toe, naast de enorme voorraad aan bedrijfspanden. Het gaat over veel bewoners, veel bedrijven en veel energie.
Zijn we daar ook klaar voor? Ik zou dit kunnen bekijken vanuit het RVOB, neem de herontwikkeling van het Hembrugterrein. Of de locatie Valkenburg en het project Gebieden Energieneutraal. Maar ik bekijk het dit keer nog iets dichter bij huis. Namelijk vanuit het huis waar ik zelf in woon. En op basis van deze niet representatieve maar toch veelzeggende steekproef zeg ik: nee, we zijn er niet klaar voor. En ik heb me verwonderd over iets. Maar dat komt later.
Eerst de casus. Het huis in kwestie is een jaren zestig woning die relatief degelijk is gebouwd. Dikke balken, niet te ver uit elkaar, de vloer in de hal is van steen, lekker ruime kruipruimte. Het staat na een halve eeuw nog als een huis. En dan is er ook nog iets geks. Een oplettende loodgieter heeft ons jaren terug gezegd dat er op het dak een bitumenlaag onder de pannen zat. Uitkijken dus, wat je doet met isolatie. Het opsluiten van het dak kan zomaar leiden tot houtrot.
Daar begon onze zoektocht: hoe het dak te isoleren. Het is een rijwoning dus aan de buitenkant isoleren is lastig. In ieder geval niet mooi. Ons dak zou dan hoger uitkomen dan de rest. Een straatactie zat er niet in. Zoeken dus naar een oplossing aan de binnenkant. Verschillende aannemers langs gehad. Voor zover ze aandacht hadden voor onze bitumen-kwestie, leek het hen niet zo’n punt.
En houtrot? We moesten ons maar geen zorgen maken. De optie kwam voorbij om (als ik me dan toch zorgen maakte) het dak dan ook echt hélemaal op te sluiten. Dat leek ons een theoretisch verhaal. Vereniging eigen huis ontraadde dit later ook met klem.
Toen kwam de Nuon met een actie. Aan de telefoon uitdrukkelijk het bitumen-probleem uitgelegd met het verzoek iemand te sturen die hier verstand van had. We kregen iemand langs die onze vloer wilde onderPURren. Geen gedoe, 1 dag klaar. Leuk verhaal, maar ons dak? Hij hoefde niet te gaan kijken. Er was een standaard pakket, wat inhield: isoleren tot het bouwbesluit, RCwaarde 2,5. Het bitumen probleem werd weggewuifd.
Stuitend was het dat we naar aanleiding van de houtrot-zorgen tot drie keer toe zijn gevraagd hoe lang we er nog dachten te wonen. Na ons de zondvloed?
De oplossing kwam uiteindelijk via een vriendin die nieuwe buren kreeg: twee net afgestudeerde bouwkundestudenten. Zij waren los gegaan op het isoleren van hun appartement, met maar liefst 30 cm isolatie, onder een- jawel: bitumendak. Dit deden ze met een relatief nieuw soort folie: klimaatfolie. Klimaatfolie? In de zomer open en in de winter dicht? Met hen gebeld. De allerbeste oplossing blijft aan de buitenkant maar dit was een verantwoorde second best.
Nog één keer checken. Ik belde een oud studiegenoot uit Wageningen die bij een bouwbedrijf werkt. Ze kende het folie nog niet maar had wel een ander dringend advies. Controleer of het goede folie wordt aangebracht. Controleer of het op de goede manier wordt aangebracht. Want damp-dicht, damp-open, en nu dus nog een ander type. het wordt zomaar verwisseld. De werkinstructie gaat niet verder dan: de rode of juist de blauwe rol gebruiken, en “dan maar hopen dat de fabrikant de kleur niet verwisselt”. Ik begreep het dan ook heel goed, toen op de informatie-avond over gebiedsontwikkeling Valkenburg energieneutraal, een docent van een naastgelegen vmbo zich afvroeg: maar WIE gaat dit straks maken?
Ons dak is maar een voorbeeld. Verduurzamen gaat over talloze aspecten. Techniek en fijn wonen staan dichtbij elkaar. Alle verhalen over “de klant centraal stellen” ten spijt werden de adviezen gekenmerkt door standaardoplossingen, aannames, en maar sporadisch door vakmanschap of echte interesse.
Natuurlijk ligt er een probleem bij de bewoners en huiseigenaren zelf. Te vaak stellen zij geen vragen. Maar mijn ervaring is dat dit meestal niet echt op prijs wordt gesteld. De klant moet ontzorgd (en op zijn best: gerustgesteld) worden! Uiteindelijk hebben wij iemand gevonden die ons dak kon isoleren. Niet per se met alle kennis paraat, maar met iets anders. Namelijk nieuwsgierigheid. Nieuwsgierigheid naar een nieuw probleem of een nieuwe oplossing. Nieuwsgierigheid naar onze beweegredenen en wensen.
Dus: een oproep tot meer nieuwsgierigheid. Bij bewoners, huiseigenaren en mensen in de sector werken. Er zijn minstens 5 miljoen redenen voor
Cover: ‘Portret_Martine de Vaan_136px’
Door Martine de Vaan
Senior Projectleider bij Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB)
