1 september 2013
6 minuten
Als ontslakkingspilot is vanuit Breda het transformatiemanagement en de gebiedsontwikkeling van het Havenkwartier ingezet om het experiment aan te gaan. Vanuit de wens snel een aantal tijdelijke initiatieven naar realisatie te brengen wordt in de praktijk onderzocht op welke wijze met zo min mogelijk formele regels initiatieven op een verantwoorde wijze kunnen worden gerealiseerd.
Om het veranderingsproces op gang te brengen wordt een pilot uitgevoerd bij het gebied ‘Haveneiland’. Dit gebied is grotendeels eigendom van de gemeente, en broedplaats van allerlei initiatieven die daar nu al ontplooid worden. Om deze ontwikkelingen verder te stimuleren, en de stad uit de dagen dit gebied tot een bruisend en prikkelend stadsdeel te maken, is dit opgenomen in de pilot. Met de ervaring in dit kleine compacte gebied waar regels zijn losgelaten, wordt in een vervolgfase bekeken hoe gebiedsontwikkeling in de toekomst vorm kan krijgen.
Delft heeft zelf al de nodige processen achter de rug of lopende om te ontslakken. Binnen de ambtelijke organisatie en het college is de afgelopen jaren uitgebreid gediscussieerd over de gewijzigde rol van de lokale overheid en de gevolgen hiervan voor ambtelijke organisatie en bestuur. Met de raad is dat veel minder diepgaand gebeurd. Om deze discussie verder te brengen zal bij dit project worden ingezoomd op de ontwikkelingen rond het project Spoorzone.
Naast de pilot binnen de Spoorzone heeft Delft ook behoefte aan vreemde ogen die het planproces kritisch scannen op eventuele ‘rest-slakken’. Hiervoor organiseert het expertteam een bijeenkomst met andere gemeentes uit de pilots, om zo te komen tot een verdere optimalisatie van het proces zelf.
Om het veranderingsproces op gang te brengen wordt een pilot uitgevoerd binnen de Spoorzone. Binnen dit gebied wordt een woonlocatie in ontwikkeling gebracht, waarbij kan worden geëxperimenteerd met het loslaten van de traditionele regels. Dit gebied is in eigendom van de gemeente. Om deze ontwikkelingen verder te stimuleren, en de stad uit te dagen is dit opgenomen in de pilot.
Als ontslakkingspilot is vanuit Ede vooral behoefte aan het uitbouwen van de zogenaamde ‘Projectlabs’. Het Projectenlab is inmiddels 2 keer georganiseerd, en bestaat uit bijeenkomsten, waarbij het doel tot nu toe was om collega’s van de gemeente Ede uit hun dagelijkse werkelijkheid te lokken en uit te dagen om anders te kijken en na te denken over gebiedsontwikkeling. In elk Projectenlab staat een te ontwikkelen gebied binnen de gemeente Ede centraal. Tot nu toe zijn de Projectenlabs vooral gericht op een klein gezelschap ambtenaren uit het ruimtelijk domein en heeft het nog niet direct geleid tot een daadwerkelijke andere insteek voor de lopende projecten. Het is nu wenselijk dit uit te breiden zodat het daadwerkelijk leidt tot het loslaten van regels en regie binnen ruimtelijke projecten.
Om het veranderingsproces op gang te brengen, wordt voorgesteld om met behulp van het concept van het Projectenlab met alle betrokkenen een woningbouwproject in 1 van de dorpen onder de loep te nemen en daarin te experimenteren met het loslaten van regels en regie.
In Leiden is de gebiedsontwikkeling in de Lammenschansdriehoek aangemeld om het experiment aan te gaan.
Inmiddels is begonnen met de bouw van de studentencampus “de Leidse Schans” in het hart van het gebied.
De komst van het ROC en de plannen voor de studentencampus hebben als vliegwiel gefungeerd voor een ontwikkelstrategie voor het hele gebied. In die strategie zijn ook plannen voor stedelijke herverkaveling van grond en eigendommen opgenomen.
Om de gewenste ontwikkelingen sneller tot stand te brengen doet Leiden mee met het experiment.
Vanuit de gemeente Maassluis is de gebiedsontwikkeling van bedrijventerrein ‘De Dijk’ aangedragen om, als ontslakkingspilot, het experiment aan te gaan.
Bedrijventerrein De Dijk is een nieuw bedrijventerrein dat voorziet in een regionale vraag op een unieke locatie, het bedrijventerrein is namelijk gelegen tussen de Nieuwe Waterweg en het Midden-Delfland. De gehele locatie is eigendom van de gemeente Maassluis en de grondexploitatie van de ontwikkeling neemt een belangrijke rol in binnen de begroting. Als ruimtelijke basis voor deze ontwikkeling dienen het vorig jaar vastgestelde bestemmingsplan en het beeldkwaliteitplan.
De sanerings- en bouwrijp werkzaamheden zijn inmiddels afgerond en de volgende stap is om het gehele terrein in te richten en over te gaan tot een kavelsgewijze verkoop. Om het veranderingsproces op gang te brengen wordt een pilot uitgevoerd voor het bedrijventerrein ‘De Dijk’.
Als ontslakkingspilot is vanuit Schagen voorgesteld om twee ontwikkelingen onder de loep te houden, te weten ‘Warmenhuizen-centrum’ en het faciliteren van een recreatie-ontwikkeling. Bij ‘Warmenhuizen’ gaat het zowel om terugkijken (welke lessen zijn daaruit te leren) en vooruitkijken (wat gaan we nu doen). Bij de recreatie-ontwikkeling gaat het vooral om het maximaal faciliteren van een van de top-sectoren in de gemeente.
Om het veranderingsproces op gang te brengen worden twee ontwikkelingen voorgesteld om op te nemen in de pilot, waarbij lessen uit het verleden kunnen worden geleerd (‘Warmenhuizen’) en kan worden geëxperimenteerd met het loslaten van regels en regie.
In Tilburg heeft de "actie Stofkam" een aantal jaar geleden al een keer de bezem gehaald door overbodige regels en procedures. Als ontslakkingspilot is vanuit Tilburg nu vooral behoefte aan het optimaliseren van ingezette organisatieveranderingen en werkprocessen, met specifieke aandacht voor de intake van initiatieven. Er wordt gekeken naar de processen maar ook naar de toepassing van wetten, regels en bepalingen.
Om het veranderingsproces op gang te brengen en verbetervoorstellen te kunnen doen wordt een aantal gebiedsontwikkelingen en initiatieven uit het verleden die anders hadden kunnen en moeten lopen samen met betrokkenen onder de loep genomen.
In Woerden is men er zich zowel ambtelijk als bestuurlijk al enige tijd van bewust dat de stapeling van regels en nota’s gebiedsontwikkeling bemoeilijkt, in een tijd dat iedere gewenste ontwikkeling juist omarmd zou moeten kunnen worden. In de vorige coalitieperiode is daar zelfs een onderzoek door Berenschot over vastgesteld, waarbij geconcludeerd werd, dat er diverse regels en richtlijnen golden, die bovenwettelijk waren. De huidige coalitie heeft zich ten doel gesteld dat fundamenteel te herzien, en heeft daar al flinke stappen in gemaakt. Het uitgangspunt ‘gaat niet bestaat niet’ wordt door velen daarbij als leidend ervaren. Zowel raad als college willen echter verder gaan. Voorstel is om het “verder loslaten” bij een aantal ontwikkelingen in het gebied rondom het station van Woerden een kans te geven. Daarnaast moet dit traject ook effect hebben voor de inwoners van Woerden zelf. Daarom zal in de pilot ook worden geëxperimenteerd met ‘Ruimte voor ruimte’-initiatieven.
Om het veranderingsproces op gang te brengen wordt een pilot uitgevoerd binnen de Spoorzone (ca. 7 ha gemeentelijke nog te ontwikkelen grondpositie) en bij ‘ruimte voor ruimte’-initiatieven. Hier zal worden geëxperimenteerd met het loslaten van de traditionele regels en meer op basis van risico worden gestuurd.
Cover: ‘2013.04.11_Ontslakken_180’
