Planvorming in een gebied zonder masterplan, ondernemers aan het woord – deel 1

De samenspraak in de Binckhorst wordt geregeld via een periodieke bijeenkomst met ondernemers en medewerkers van de gemeente. Zij bespreken samen ideeën voor de ontwikkeling van het gebied. Deze ideeën komen voor een groot deel uit de deeloverleggen waarin over specifieke gebieden en thema’s wordt gesproken. De conclusies en voorstellen die daaruit vloeien komen vervolgens terecht bij het centrale overleg. Twee van de deelnemers van deze overleggen zijn Frank Immerzeel en Fred Lansbergen. Zij vormen samen Starling Structures, een bureau voor stedenbouw, architectuur en landschap.

Wie zijn Frank Immerzeel en Fred Lansbergen? 

Frank Immerzeel (FI): “Wij zijn sinds een jaar of drie gevestigd in de Caballerofabriek. Vanaf het moment dat we hier zitten zijn we betrokken bij de plannen in het gebied. Zodoende zijn we in het proces gerold van rondetafels en overleggen. Dit doen we vanuit de gedachte van de ondernemer, de gebruiker van het gebied.” Fred Lansbergen (FL): “Wij vertalen de wensen van de ondernemers in beelden. Je ziet dat mensen het toch prettiger vinden om een samenvatting te krijgen in een compleet plaatje. Dat hebben we voor dit gebied, Binckhorst haven, gedaan, en dat doen we ook voor de Trekvlietzone.” 

FI: “Vanuit onze professie kunnen we dingen heel snel inzichtelijk en concreet te maken en ervoor zorgen dat we niet te lang blijven hangen in allerlei discussies. We zitten ook in de deeltafel Omgevingswet. Er is op dit moment een pilot gaande voor de nieuwe Omgevingsvergunning voor de Binckhorst. Daar proberen we ook actief in mee te denken. Dat is wel wat abstracter.” 

Wat is volgens jullie de potentie van het gebied?

FI: “Het is een heel dynamisch gebied. Dat maakt het aantrekkelijk. Onze visie is om dat vast te houden. Dat kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld door gebouwen en functies open te gooien, de etalagefuncties te vergroten, en de onderlinge samenwerkingen tot stand brengen. Het is ook een gebied in transformatie. Er is een doelstelling om rond de vijfduizend woningen te bouwen. Hoe voorkom je dat het een yuppenwijk wordt, een woongebied met wat bedrijven ertussen? Dat is een van de grote uitdagingen hier.” 

FL: “Het is belangrijk om het vestigingsklimaat voor die dynamiek te borgen. Dus om ervoor te zorgen dat er huisvesting komt waarin nieuwe technologieën worden toegepast. Dat de zoektocht naar nieuwe ontwikkelingen wordt vastgehouden. De Binckhorst moet wel een bedrijventerrein blijven, je wilt niet dat bewoners later gaan klagen over overlast van de werkzaamheden van BAM bijvoorbeeld. Daar zou dan wel op geselecteerd moeten worden.” 

Heb je invloed op de ontwikkeling van het gebied? 

FL: “We hebben wel het idee dat er naar ons wordt geluisterd. We zitten in twee rondetafels. Wat we vanuit de ondernemers hebben vertaald zien we nu terug in de nota van uitgangspunten. Het plaatje dat wij voor de Trekvlietzone hebben geproduceerd is ook overgenomen. De modulaire plantenbakken die we hebben gemaakt zijn ook concreet genoemd. Dus je ziet dat de gemeente inderdaad echt luistert en initiatieven omarmt. Ik snap wel dat het voor de gemeente een moeilijke rol is, aan de ene kan luisteren en aan de andere kant je eigen koers uitzetten. Ik vind dat ze het echt goed doen.” 

Hoe gaan jullie om met duurzaamheid? 

FI: “We zien daar veel mogelijkheden voor. Een van de grootste is het opwekken van zonne-energie op de enorme dakvlakken van het industrieterrein. In de woongebieden zullen het vooral kleinschalige initiatieven zijn. Met name die van particulieren en woningbouwverenigingen. We zijn zelf ook bezig met kleinschalige ingrepen, zoals de plantenbakken die we neerzetten om een plek te vergroenen en de verblijfskwaliteit te verbeteren. Ze houden ook water vast en geven het langzaam af.” 

FL: “Je kunt bijvoorbeeld een simpele regel invoeren, zoals dat het plafond van de begane grond van woningen niet drie maar vierenhalf meter hoog moet zijn. Dan kan een bedrijfje zich daar ook vestigen. Zo zorg je ervoor dat de dynamiek hoog blijft enhoef je een gebouw niet te slopen om van functie te wisselen. Duurzaamheid wordt heel breed aangepakt hier. Het is niet alleen op het niveau van energie en de glasdaken.” 

FI: “We zijn ook bezig met een mooie looproute langs de haven. We zorgen ervoor dat gasten niet met de auto om hoeven te rijden om hier te komen. Dit doen we samen met de ondernemers, want de route gaat ook voor een deel over hun terrein. Op deze manier maken we de openbare ruimte prettig en aantrekkelijk.” 

Hebben jullie nog tips voor gemeenten en andere ondernemers? 

FL: “Zo’n proces vereist wel iets van de bewoners en ondernemers. Je moet over je eigen schaduw kunnen kijken. Zij moeten het algemeen belang boven hun eigen belang houden.” 

FI: “Ondernemers zijn van nature met hun eigen ding bezig. Ik denk niet dat zoiets voor iedere locatie ingezet kan worden. Het is heel afhankelijk per situatie. De juiste mensen moeten aanwezig zijn. Als je mensen ziet die iets kunnen toevoegen, kun je die aanspreken en van hun netwerk gebruik maken. Dat hele netwerken is belangrijk. Voor een deel is dat te regelen, voor een deel moet het vanuit het gebied komen.” 

Een andere frequente deelnemer van de discussies is Adelbert de Vreese. Hij is werkzaam bij BAM Infra als regiodirecteur Regio West Wegen.

Wie is Adelbert de Vreese?

“Ik ben werkzaam bij BAM Infra als regiodirecteur West Wegen. Wij doen voornamelijk wegenbouw- gerelateerde projecten in Zuid-Holland. Ons kantoor in de Binckhorst is onze uitvalsbasis. Wij zitten al lang in de Binckhorst, de mooie zwartfoto’s aan de wand geven deze lange historie weer. Ik ben sinds begin januari hier in dienst en was blij verrast door de iBinck initiatieven.”

Wat is volgens jou de potentie van het gebied? 

“Ik zie hier een groep ondernemers die de handen graag ineenslaan om het gebied te ontwikkelen en die dat samen met de gemeente willen doen. Daarvan ben ik gecharmeerd. Het is een prachtig gebied waarin bedrijvigheid ontwikkeld kan worden. Wij zijn als groot bedrijf uit de ruwere industrie hier een vreemde eend in de bijt, maar toch passen we wel in de menging. Volgens mij is het idee om dat ook te handhaven. Je ziet nu wel een kentering ontstaan, van oudsher was er veel kleine auto-industrie, nu zie je steeds meer kantoren. Ik denk dat door een mix te maken van woningen en bedrijvigheid er ook veel meer levendigheid in de Binckhorst is te brengen. Ik denk dat het met de Binckhorst goed is te realiseren.” 

Heb je invloed op de ontwikkeling van het gebied? 

“De paar keer dat ik een rondetafel heb meegemaakt vond ik het uitermate interessant. De gemeente staat open voor invloed van de stakeholders. Dit hele verhaal is natuurlijk niet van gisteren. Het is al te zien dat we echt invloed hebben. Er zijn thematafels over onderwerpen zoals verkeer en de innovatie in het gebied. Het zijn prachtige mogelijkheden om er als bedrijf of bewoner bij aan te sluiten. Er is telkens terugkoppeling waarom iets wel of niet gebeurt. Ik denk niet dat we verwachten dat alles dat we willen gehonoreerd wordt, maar er wordt in ieder geval naar gekeken. Dat doet de gemeente door elke keer aanwezig te zijn. Ze zijn echt in contact met de Binckhorst.” 

Hoe ga je om met duurzaamheid?

 “De gemeente is bezig met het vraagstuk hoe de circulaire economie in dit gebied zich kan ontwikkelen. Ik ben zelf een paar keer benaderd door bedrijven hier die zelf met duurzame ontwikkelingen komen over bijvoorbeeld energie. Ik vind het leuk om te zien dat de ondernemingen in de Binckhorst elkaar opzoeken om te kijken over duurzaamheid. Wij hebben restproducten, bijvoorbeeld warmte, waar we iets mee kunnen doen. Zowel vanuit de gemeente en de bedrijven zelf wordt het gestimuleerd.” 

Heb je nog tips voor gemeenten en andere ondernemers? 

“Ik denk dat het huidige concept heel goed werkt. Een succesfactor is dat de gemeente zich kwetsbaar opstelt. Daardoor stellen wij als stakeholders ons ook kwetsbaar op. Vertel elkaar waarom je bepaalde keuzes neemt en waarom je dingen wel of niet doet. Wees transparant naar elkaar toe. Op die manier ontstaat begrip.” 

Volgend week volgen twee andere ondernemers met een eigen visie en perspectief.